Kontrola NIK Funduszu Sprawiedliwości przedłużona. Będą wnioski o zwrot pieniędzy

Jak ustaliła Wirtualna Polska w Ministerstwie Sprawiedliwości, NIK zdecydowała o przedłużeniu kontroli Funduszu Sprawiedliwości do końca lutego 2025 roku. Kontrolerzy zwrócili się dotąd z 75 obszernymi zapytaniami, na które resort aktualnie odpowiada. Jednak szczegółowe wyjaśnienia dotyczące działań Funduszu w ubiegłych latach nie zawsze są możliwe. Pracownicy resortu, którzy zajmowali się nim pod rządami Zbigniewa Ziobry, odeszli wraz ze zmianą władzy, nie przekazując informacji czy dokumentów, a dwie urzędniczki usłyszały zarzuty i do końca października przebywały w areszcie.

Wirtualna Polska ustaliła również, że jeszcze w grudniu Ministerstwo Sprawiedliwości zwróci się z pierwszymi wnioskami o zwrot środków przyznanych z Funduszu Sprawiedliwości pod rządami PiS. Resort będzie próbował unieważnić 21 umów i odzyskać co najmniej 105 mln zł w ramach postępowań administracyjnych.

- Wytypowaliśmy 21 umów, z których część środków została wypłacona w poprzednich latach, a część środków została wstrzymana. Wypłacone kwoty opiewają na około 105 mln zł i będziemy dochodzić zwrotu tych kwot. Decyzje administracyjne, żądające zwrotów, zostaną wydane w najbliższych tygodniach - potwierdza wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Resort sprawiedliwości informuje, że kwestionowane umowy zostały wytypowane przy udziale Prokuratorii Generalnej, której zadaniem jest dbanie o prawa i interesy Skarbu Państwa. Wśród umów do unieważnienia pojawiają się m.in. Fundacja Profeto, Stowarzyszenie Fidei Defensor czy Fundacja Instytut Praworządności. Podmioty te będą mogły odwołać się od decyzji.

Najwyższa Izba Kontroli i prokuratura to nie jedyne instytucje prowadzące kontrole Funduszu Sprawiedliwości. Działania prowadzą również Krajowa Administracja Skarbowa i Centralne Biuro Antykorupcyjne.

Jak ustalił dziennikarz WP, Ministerstwo Sprawiedliwości szacuje, że w związku z wnioskami o udostępnienie dokumentów do kontroli resort przekazał już NIK i śledczym "około 300 tysięcy kartek informacji" oraz dodatkowo 100 pendrive’ów.

- Konieczne było dodatkowe zamówienie nośników pamięci. Do odpowiadania na wnioski instytucji i dostarczanie dokumentów trzeba było oddelegować osiem osób - mówią nam rozmówcy w resorcie sprawiedliwości.

Przypomnijmy, kontrola Funduszu Sprawiedliwości została rozpoczęta pod koniec maja i - jak mówił wówczas prezes NIK Marian Banaś - jest prowadzona we współpracy z Krajową Administracją Skarbową i prokuraturą, dzięki czemu możliwe jest badanie przelewów.

Wcześniej Izba w latach 2020-2021 kontrolowała już Fundusz, ale rekomendacje nie zostały wdrożone w życie, a prokuratura - zdaniem Banasia - umorzyła śledztwa z powodów politycznych.

Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada na przyszły rok dwa nowe konkursy: na sieć pomocy pokrzywdzonym przestępstwem oraz sieć pomocy postpenitencjarnej. - To będą konkursy ogłoszone w 2025 roku od 2026 roku - zapowiada Rudzińska-Bluszcz.

Wiceministra podkreśla, że po zmianie rozporządzenia ws. zasad przyznawania wsparcia ze środków Funduszu Sprawiedliwości nie ma już kontrowersyjnego paragrafu 11, który otwierał kwestionowaną ścieżkę uznaniowego dzielenia środków.

Resort deklaruje, że w przyszłości oferty konkursowe nie będą oceniane przez pracowników ministerstwa, a przez zewnętrznych ekspertów.

Patryk Michalski, dziennikarz Wirtualnej Polski