Jesteśmy biedniejsi o miliardy złotych. Przez lukę podatkową
Milion nowych mieszkań, darmowe leki i ponad 5 tysięcy kilometrów autostrad? Tyle mógłby dziś nam obiecać premier Mateusz Morawiecki. Mógłby, ale nie obieca, bo straty związane z luką podatkową są nie do odrobienia.
Po trzech latach rządów Zjednoczonej Prawicy, urzędnicy w Ministerstwie Finansów doliczyli się aż 250 miliardów złotych strat w budżecie państwa - aż tyle wyniosła luka tylko z podatku VAT za lata 2008 – 2015. Kwota ta może być znacznie większa, na co wskazują dane zewnętrznej i niezależnej firmy audytowej PwC. Według ich wyliczeń luka podatkowa w tych latach to aż 265 mld zł.
Co można było zrobić za pieniądze z luki VAT?
Co rząd mógłby zrobić, gdyby dziś miał w budżecie państwa dodatkowy ćwierć biliona złotych? Mógłby zbudować milion nowych mieszkań dla polskich rodzin. Tym samym rozwiązałby problem deficytu mieszkań w Polsce.
Mógłby też poprowadzić ponad 5000 km autostrad. Dzięki temu mielibyśmy dziś o połowę więcej niż obecna długość autostrad i dróg ekspresowych w Polsce. Przez 6 lat starczyłoby jeszcze dla wszystkich na darmowe leki - również te bez recepty.
Jeśli mogło być tak dobrze, to czemu jest tak źle?
Wszystko co złe zaczęło się od zachłyśnięcia się dotacjami z Unii Europejskiej. W latach 2004 - 2015 Polska osiągnęła największy skumulowany wzrost PKB wśród państw członkowskich UE. W tym czasie gospodarka urosła o prawie 59 proc. Niestety duży wpływ na wzrost miały fundusze unijne, a nie sprawne i szczelne zarządzanie budżetem. To tak jakby nalewać coraz to więcej i szybciej wody do dziurawego glinianego dzbana….
Kiedy wszystkie wskaźniki mikro i makro ekonomii rosły, nikt nie zwracał uwagi, że dzieje się tak tylko dla tego, że pompujemy w naszą gospodarkę unijne pieniądze. Nie przejmowano się, że woda wypłukuje glinę z dzbana i robi się coraz to większa dziura.
Według raportów Komisji Europejskiej w latach 2006 – 2015 luka VAT zwiększyła się, aż trzy krotnie - wzrosła z 0,6 proc. PKB do 2 proc. PKB. Tylko w 2015 roku polski budżet stracił przez lukę i słabą ściągalność, aż 40 mld zł.
A mogło być tak pięknie…
Gdyby nasi ówcześni rządzący, podeszli do władania krajem jak do zarządzania własnym gospodarstwem domowym. Gdyby skupili się nie tylko na rozdmuchiwaniu dotacjami unijnymi naszej gospodarki, tylko zaczęli szukać oszczędności i uszczelniali podatki……
Podstawą w dobrej relacji jest partnerstwo. W tym przypadku między administracją skarbową a przedsiębiorcą. Co ciekawe utworzenie Krajowej Administracji Skarbowej spowodowało, że o 20 proc. wzrosły wpływy pokontrolne, mimo, że o tyle samo przeprowadzono mniej kontroli.
Nowe przepisy, mechanizmy podzielonej płatności, czy wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego sprawiły, że efekty są widoczne po dziś dzień.
Przy nominalnym wzroście PKB wpływy z PIT w latach 2008 – 2015, czyli przez 8 lat wzrosły o 22 mld zł, tj. 36 proc. przy wzroście PKB ok. 50 proc.
Kiedy to w latach 2016 – 2019, czyli wciągu 4 lat wpływy wzrosną o 37 mld zł tj. o ok. 45 proc. Przy wzroście PKB ok. 25 proc.
Efekty – CIT
Porównując rok 2008 do 2015, czyli w ciągu 8 lat wpływy z CIT spadły o ponad 1 mld zł, czyli ok 5 proc. Przy wzroście PKB ok. 50 proc.
W prognozowanych lata 2016 – 2019 przez 4 lata wpływy z CIT wzrosną o 12 mld zł, czyli o ok. 36 proc. Przy wzroście PKB o ok. 25 proc.
Efekty – VAT
W latach 2008 – 2015, czyli przez 8 lat wpływy z VAT wzrosły o ok. 27 mld zł, czyli o ok. 28 proc. Przy wzroście PKB o ok. 50 proc.
Dla porównania w prognozowanych latach 2016 – 2019, czyli w 4 lata wpływy z VAT wzrosną o ok. 57 mld zł tj. o ok. 46 proc. Przy wzroście PKB o ok. 25 proc.
Efekt podwyżki...
Za czasów rządów PO-PSL podwyżka podatku VAT w 2010 roku z 22 proc. do 23 proc. nie przyniosła poprawy wpływów do budżetu państwa.
W 2013 roku doszło nawet do spadku pomimo wzrostu PKB.
Dla porównania zmiany legislacyjne na przestrzeni lat 2015 – 2018 przyczyniły się do wzrostu podatku VAT z 123,1 mld zł w 2015 do 166 mld zł w roku 2018.
Co by było gdyby...
… wpływy z podatków i składek w latach 2008 – 2015 rosły tak jak rósł w tym czasie PKB? W tych latach powinno wpłynąć 40 mld zł więcej dochodów z podatków i składek, jeżeli wzrost wpływów w tym okresie byłby powiązany ze wzrostem PKB.
… wpływy z podatków i składek w latach 2016 – 2019 rosłyby w tempie PKB? Mielibyśmy 50 mld zł mniej. W latach 2016 – 2019 wpłynęło o 50 mld zł więcej dochodów z podatków i składek, niż wynikałoby to z samego wzrostu PKB.
...wpływy z podatków i składek w latach 2016 – 2019 rosły w tempie lat 2008 – 2015? Mielibyśmy 80 mld zł wpływów mniej. W latach 2016 – 2019 wpłynie 80 mld zł więcej niż gdyby rosły w tempie z lat 2008 – 2015.