Ikona Matki Bożej Kazańskiej wraca do Kazania
Patriarcha Moskwy i Wszechrusi Aleksy II przekaże wkrótce otrzymaną od papieża Jana Pawła II ikonę Matki Bożej Kazańskiej monastyrowi Bogurodzicy w stolicy Tatarstanu - Kazaniu, gdzie przez wieki przechowywany był jej pierwowzór i gdzie zostanie udostępniona wiernym.
Ceremonia, planowana na 21 lipca, ma uświetnić 450-lecie kazańskiej eparchii rosyjskiego Kościoła prawosławnego i 1000- lecie założenia Kazania.
Poprzedzi ją uroczyste powitanie patriarchy Aleksego II przed Wieżą Spasską kazańskiego Kremla, procesja do Soboru Zwiastowania, liturgia w tej zrekonstruowanej XVI-wiecznej świątyni i procesja do monastyru Bogurodzicy.
Słynąca cudami ikona Matki Bożej Kazańskiej ponad 10 lat znajdowała się w Watykanie, w apartamentach papieża Jana Pawła II. 28 sierpnia ubiegłego roku specjalny wysłannik Jana Pawła II, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kardynał Walter Kasper, przekazał ją w Moskwie, w Soborze Uspieńskim na Kremlu, Aleksemu II.
Jan Paweł II marzył o tym, aby osobiście zawieźć ikonę do Rosji. Wszelako rosyjska Cerkiew prawosławna nie zgodziła się na jego pielgrzymkę.
W 2003 roku dyplomacja watykańska próbowała zorganizować podróż Jana Pawła II do Mongolii z krótkim międzylądowaniem w Kazaniu, gdzie papież miałby przekazać cudowny obraz tamtejszej eparchii. Na przeszkodzie stanął jednak nieprzejednany Patriarchat Moskiewski.
Jan Paweł II przy różnych okazjach wspominał, że wiele razy modlił się do Matki Bożej Kazańskiej o to, by chroniła i prowadziła oddany jej naród rosyjski oraz przyspieszyła moment pełnej jedności wśród chrześcijan.
"Niechaj ten prastary wizerunek Matki Bożej powie Jego Świątobliwości Aleksemu II oraz czcigodnemu Synodowi rosyjskiego Kościoła prawosławnego o uczuciu, jakie następca Piotra żywi wobec nich i wobec wszystkich wiernych" - mówił Jan Paweł II 28 sierpnia 2004 roku na nadzwyczajnej audiencji generalnej w auli Pawła VI w Watykanie, podczas której pożegnał ikonę.
"Niech powie o szacunku dla wielkiej tradycji duchowej, której strzeże święty Kościół rosyjski. Niech wyrazi pragnienie i żarliwy zamiar rzymskiego papieża, by razem podążać drogą wzajemnego poznania i pojednania" - dodał.
Kulminacyjnym momentem uroczystości było odczytanie ułożonej przez Jana Pawła II modlitwy do Matki Bożej Kazańskiej o pełną jedność wszystkich chrześcijan, w której znalazły się między innymi znaczące słowa: "Matko ludu prawosławnego, obecność w Rzymie Twego świętego wizerunku kazańskiego przypomina nam o głębokiej jedności między Wschodem i Zachodem, która trwa mimo historycznych podziałów i ludzkich błędów. Będziemy Ci towarzyszyć sercem na drodze, która doprowadzi Cię do świętej Rosji".
Ikona Matki Bożej Kazańskiej to w rosyjskim prawosławiu jeden z najbardziej czczonych obrazów. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1579 roku, gdy - według podań -9-letniej dziewczynce o imieniu Matrona przyśniło się, że ikona leży pod zgliszczami spalonego domu.
Odkopany obraz rzeczywiście był nienaruszony, a jednym ze świadków tego wydarzenia, po którym ikonę zaczęto darzyć szczególnym nabożeństwem, był prawosławny kapłan Jermogien, w 27 lat później mający zostać drugim w historii patriarchą Moskwy i Wszechrusi (zasiadał na tronie patriarszym w latach 1606-1612).
Otaczana kultem ikona zawisła w Kazaniu w klasztorze Bogurodzicy, którego przełożoną została z czasem sama Matrona. Cudownemu wpływowi obrazu Rosjanie przypisują m.in. wypędzenie polskich wojsk z Moskwy w 1612 roku i wojsk Napoleona w 1812 roku.
Najnowsze dzieje ikony nie są w pełni jasne. W 1904 roku została skradziona. W latach trzydziestych ubiegłego wieku obraz odnalazł się na Zachodzie. Jednakże nie wiadomo, czy jest to pochodzący z XVI wieku pierwowzór, czy też jego XVIII-wieczna kopia (według niektórych źródeł pierwowzór został spalony).
W 1970 roku o wystawieniu obrazu na sprzedaż dowiedział się dyrektor Rosyjskiego Centrum Katolickiego Matki Bożej Fatimskiej w San Francisco Karl Patzelt i dzięki pomocy świeckiego sponsora dokonał zakupu. Cudowny obraz z Kazania znalazł się w lipcu 1970 roku w portugalskiej Fatimie - miejscu objawień Matki Bożej. W 1993 roku ikonę podarowano Janowi Pawłowi II i od tej pory obraz znajdował się w prywatnych apartamentach papieża.
Przekazany przez Jana Pawła II obraz zawisł w prywatnej kaplicy Aleksego II. Patriarcha obiecał, że zwróci ikonę Kazaniowi, ale dopiero wówczas, gdy miasto odda Cerkwi monastyr Bogurodzicy. W klasztorze, wzniesionym na miejscu, na którym niegdyś, w zgliszczach spalonego domu, znaleziono obraz, bolszewicy urządzili - czynną do dzisiaj - fabrykę papierosów.
Burmistrz Kazania Kamil Ischakow ogłosił kilka dni temu, że warunek ten został spełniony - władze miejskie porozumiały się z właścicielem zakładów tytoniowych w sprawie przeniesienia produkcji papierosów w inne miejsce.
Jerzy Malczyk
