Grzyby trujące. Te śmiertelnie niebezpieczne grzyby łatwo uznać za jadalne

Grzyby występujące w polskich lasach możemy podzielić na 3 kategorie, rozróżniane ze względu na zawartość niebezpiecznych dla zdrowia i życia substancji. Są to:

• Grzyby jadalne, które nadają się do spożycia po obróbce termicznej lub nawet na surowo. Ich owocniki nie zawierają niebezpiecznych substancji. Co ważne, nie należy przesadzić z ilością zjadanych grzybów - wiele gatunków jest ciężkostrawnych, a zjedzone w nadmiarze mogą wywołać bóle brzucha.
• Grzyby trujące. Zawierają toksyczny związki muskaryny, która podrażnia ośrodek nerwowy i układ przywspółczulny, prowadząc do tzw. objawów muskarynowych. Należą do nich między innymi: ślinotok, zaburzenia oddychania, zwolnienie akcji serca czy łzawienie i poty.
• Grzyby śmiertelnie trujące. Jak wskazuje nazwa, ich spożycie w większości przypadków kończy się zgonem. Grzyby te zawierają toksyny atakujące wątrobę i nerki, a w dalszym ciągu śledzionę oraz serce.

Każdego roku przez zatrucie grzybami umiera kilka osób. Jak wynika z raportu Głównego Instytutu Sanitarnego, w 2019 roku aż 27 osób zatruło się po spożyciu trujących grzybów - większość z nich wymagała hospitalizacji. Zatrucia najczęściej są powodowane przez nieznajomość gatunków oraz pomyłki owocników trujących z nadającymi się do spożycia.

GIS w przygotowanym przez siebie Dekalogu Grzybiarza przestrzega przed zbiorem nieznanych grzybów, a także zbyt małych okazów.

Niektóre gatunki grzybów trujących łudząco przypominają jadalne owocniki. W przygotowanym atlasie grzybów trujących znajdziesz te, najczęściej występujące w polskich lasach.

• Muchomor sromotnikowy/ Muchomor zielonawy

To najbardziej trujący grzyb na świecie. Spożycie jego niewielkiej ilości potrafi zabić dorosłego człowieka w przeciągu kilku dni. Objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym pojawiają się po upływie 9-12 godzin, a jedynym ratunkiem dla spożywającego jest przeszczep wątroby.

Muchomor sromotnikowy najczęściej jest mylony z czubajką kanią, gąską zielonką i gołąbkiem zielonawym. Okaz ten występuje pospolicie w lasach, a jego rozpoznanie jest bardzo trudne. Grzyb ma jasną barwę - kapelusz ma oliwkową barwę, jednak może przybrać także jaśniejszy odcień, a nawet wyrosnąć całkowicie biały. Jedynym elementem, który może pomóc w zidentyfikowaniu muchomora sromotnikowego, może być jego trzon wraz z częścią osłony całkowitej. Najlepszym rozwiązaniem w przypadku wątpliwości będzie jednak powstrzymanie się od zbioru

• Muchomor plamisty

Spożycie Muchomora plamistego może powodować wymioty, zmęczenie, zawroty głowy i przyspieszoną akcję serca. Do charakterystycznych wyznaczników należą także maksymalne rozszerzenie źrenic, omamy wzrokowe i słuchowe. Objawy zatrucia postępują szybko i pojawiają się nawet po godzinie od spożycia trującego grzyba. W przypadku zjedzenia Muchomora plamistego należy jak najszybciej wezwać pomoc lekarską, a także opróżnić żołądek.

Muchomor plamisty przypomina Kanię. Grzyb ten występuje pospolicie w lasach - najczęściej w okolicach dębów, buków, sosen i świerków. Charakterystyczną cechą, po której łatwo można rozpoznać trującego muchomora, jest jego aromat, przypominający zapach rzodkiewek. Trzon grzyba jest natomiast bulwiasty, pokryty białą osłoną.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

• Borowik szatański

Spożycie Borowika szatańskiego może wywołać silne biegunki, wymioty, bóle głowy i drgawki. Toksyny zawarte w trującym borowiku mogą wywołać zapalenie żołądka oraz jelit - w skrajnych przypadkach może dojść do zapaści. Objawy zatrucia występują najczęściej po 3 godzinach od spożycia.

Borowik szatański najczęściej jest mylony z zajączkiem. Najlepszym sposobem jego identyfikacji jest węch. Grzyb szatan wydziela odpychającą woń podobną do zapachu padliny. Mają także charakterystyczną nóżkę - pod kapeluszem żółtą, a poniżej krwistoczerwoną.

• Olszówka, czyli Krowiak podwinięty

Spożycie Olszówki może powodować bezpośrednie objawy – lekkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe, czasem ból. Kolejne z symptomów zatrucia rozwijają się przez lata. Olszówka zawiera inwolutyny, szkodliwe dla zdrowia i życia związki. Regularne zjadanie trującego grzyba może prowadzić do zespołu hemolitycznego (rozpadu czerwonych krwinek), a co za tym idzie – do zgonu.

Krowiak podwinięty najczęściej brany jest za rydza lub mleczaja rudego. Ten trujący grzyb występuje powszechnie w lasach, a spotkać go można od czerwca do listopada. Aby rozpoznać Olszówkę, wystarczy lekko ucisnąć dowolne miejsce kapelusza. Ich brązowienie potwierdza, że jest to grzyb trujący.

• Muchomor jadowity

To śmiertelnie trujący grzyb, który powoduje dolegliwości podobne, do tych wywoływanych przez muchomora sromotnikowego. Ze względu na zawartość fallotoksyny i amatoksycny, uszkadza wątrobę i nerki. Objawy zatrucia muchomorem jadowitym pojawiają się po kilku godzinach od spożycia, a nieodwracalne wyniszczenie organizmu, prowadzące do zgonu – po 4-9 dniach.

Muchomor jadowity najczęściej mylony jest z pieczarkami i gęśnicą wiosenną - zwłaszcza młodociane formy trującego grzyba. Cechą charakterystyczną grzyba jest smukła nóżka. Muchomor ten występuje najczęściej w lasach iglastych.

Zobacz również: Mapa grzybów 2022. Gdzie na grzyby w Polsce w tym sezonie?