Golonka na Wigilię - to byłoby jak w "Misiu"
Golonka na Wigilię, to trochę tak, jak w "Misiu", gdy milicjanci nie mając karpia, postanowili świętować golonką z piwem. Polacy są za bardzo przywiązani do tradycji postnej Wigilii, żeby najadać się jak bohaterowie kultowego filmu - powiedział dr Robert Wyszyński z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Zgodnie z nową formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki i Wiary, od tego roku formalnie nie obowiązuje już post w wigilię Bożego Narodzenia. Biskupi polscy zachęcają jednak ludzi wierzących do dochowania wierności wieloletniej tradycji - wigilijnego postu. Prymas Józef Glemp tradycyjnie zachowa post w czasie wieczerzy wigilijnej, choć nie wymagają tego przepisy kościelne.
Zdaniem etnologów z Uniwersytetu Warszawskiego, post w Wigilię zawsze obowiązywał i tak naprawdę wszyscy mają ochotę pozostać przy tej tradycji. Tradycja ma niezwykłą siłę i przepisy czy zarządzenia nie potrafią jej z dnia na dzień zmienić - uważają.
"Wigilia to zwyczaj tylko polski, nigdzie na świecie poza naszym krajem nie funkcjonuje, ludzie świętują tylko Boże Narodzenie. Zwyczaj Bożego Narodzenia rozprzestrzenił się, natomiast Wigilia nie" - wyjaśnia Wyszyński.
Zdaniem socjologa najbardziej polskim zwyczajem jest pozostawianie jednego wolnego miejsca przy stole. Zwyczaj ten narodził się po powstaniu listopadowym.
"W Kongresówce w tym czasie w każdej rodzinie ktoś nie wrócił do domu. Zwyczaj wolnego miejsca przy wigilijnym stole wiąże się z silnym pragnieniem, oczekiwaniem, że ten ktoś bliski jednak powróci" - powiedział Wyszyński.
Dodał, że również tylko polskim zwyczajem jest dzielenie się opłatkiem podczas Wigilii. Polscy księża pracujący w Kazachstanie czy na Syberii, łamiąc się opłatkiem z wiernymi, wzbudzają zdziwienie księży z innych krajów. Natomiast kolędowanie nie jest tylko polskim zwyczajem, ale znany tylko w krajach słowiańskich.
Zdaniem etnologów post w wigilijny wieczór jest bardziej kwestią organizacji świąt niż wiary. "Mięso na Wigilię postrzegane jest przez socjologów jako ciekawostka. Myślę, że zerwanie z postem mogłoby zmienić nieco stereotyp Polaka-katolika, gdyż Polacy stosowaliby zwyczaj, który nie jest katolicki. Jednak, moim zdaniem, tradycja postu wigilijnego obroni się" - uważa Wyszyński.