"Evangelium vitae" - "Ewangelia życia"
Do spraw, które często powracają w nauczaniu i działalności pasterskiej Ojca Świętego, należy zaliczyć obronę życia ludzkiego od chwili poczęcia aż po naturalną śmierć. „Będę nieustannie wypełniał tę misję” - mówił Papież. Encyklika „Evangelium vitae“, wydana 26 marca 1995 r., pogłębia i rozwija nauczanie Soboru Watykańskiego II i stanowi kompendium nauki Kościoła o życiu ludzkim.
W tej encyklice Jan Paweł II podkreśla absolutną wartość i świętość życia człowieka w każdej sytuacji - zdrowia czy choroby, i w każdym czasie - przed narodzeniem czy w obliczu śmierci. Potępia zamachy na życie jako ciężkie przestępstwa przeciw człowiekowi, którego pierwszym i niezbywalnym prawem jest prawo do życia. Encyklika chce obudzić w sumieniach, rodzinach i społeczeństwach wrażliwość na jego głęboki sens i wartość. Ojciec Święty zwraca się nie tylko do członków Kościoła, ale także do wyznawców innych religii i ludzi niewierzących, by wspólnymi siłami kształtować nową kulturę życia, zdolną przeciwstawić się kulturze śmierci.
„Obrona i promocja życia - pisze Papież - nie są niczyim monopolem, ale zadaniem i odpowiedzialnością wszystkich. Wyzwanie, przed którym stajemy u progu trzeciego tysiąclecia, jest trudne, tylko zgodna współpraca wszystkich, którzy wierzą w wartość życia, pozwoli uniknąć klęski cywilizacji i jej nieobliczalnych konsekwencji”.
Jeden z rozdziałów encykliki poświęcony jest omówieniu przykazania „nie zabijaj”. Podczas gdy pozostałe rozdziały mają charakter pastoralny, ten jest tekstem doktrynalnym, w którym Papież przedstawia nauczanie wiary, wskazujące drogę wszelkiej działalności duszpasterskiej. Autor stara się dokładnie określić sens piątego przykazania w kontekście całego orędzia wiary. Omawia imperatywy moralne płynące z przykazania i ukazuje jego konsekwencje w dziedzinie etyki politycznej. Troska o życie, ukazywanie wartości życia, służba życiu - jako istotny wymiar przepowiadania Ewangelii, czyli posłannictwa chrześcijan w świecie współczesnym - nie mogą być nigdy w sposób odpowiedzialny wypełnione bez odniesienia się do aktualnej sytuacji świata. Budowanie nowej kultury miłości i życia jest zakorzenione w misji ewangelizacyjnej, i w tym sensie jest tej misji stałym elementem. Kościół stanowi jeden z warunków ocalenia pozytywnego dziedzictwa kulturalnego czasów nowożytnych. Ocalenie to następuje przez osobiste świadectwo
chrześcijan i ich wspólny wysiłek w tworzeniu struktur służących obronie życia. To jest najskuteczniejsza droga takiej demokracji, której miarą jest nie narodzony, umierający i biedny.
Obowiązkiem chrześcijan jest także podążanie drogą, którą wskazuje demokracja. Tutaj trzeba umieć jasno przedstawić związek prawa cywilnego z prawem moralnym, trudzić się w budowaniu właściwego prawa cywilnego, przeciwstawiać się, poprzez sprzeciw sumienia, prawu dopuszczającemu aborcję i eutanazję oraz popierać te wszystkie propozycje, których celem byłoby ograniczenie szkodliwości ustaw godzących w nienaruszalność ludzkiego życia. Do budowania nowej kultury życia, do przyjęcia nowego stylu życia są wezwani wszyscy i wszyscy mają do odegrania ważną rolę.