Europejska nagroda za konserwację ołtarza Wita Stwosza. Za "wrażliwość i szacunek"

Tegoroczni laureaci prestiżowej Europejskiej Nagrody Dziedzictwa Europa Nostra ogłoszeni zostali we wtorek. Na wyróżnienie zasłużyło w tym roku 30 realizacji z 21 państw. Wśród zwycięzców znalazł się również zabytek z Krakowa - ołtarz Wita Stwosza w bazylice Mariackiej. Uznanie zdobył sposób jego odnowienia.

Jury Nagrody Europa Nostra w swoim uzasadnieniu podkreśliło, że "renowacja tego wspaniałego ołtarza jest wyjątkowym i unikalnym osiągnięciem. Skrupulatna konserwacja Ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej, oparta na wnikliwych kwerendach, została przeprowadzona przez fachowców, którzy wykazali się ogromnym szacunkiem i wrażliwością dla oryginalnego dzieła. Projekt połączył osoby z różnych krajów, odzwierciedlając międzynarodowe znaczenie tego miejsca oraz potrzebę współpracy w zachowaniu dziedzictwa europejskiego". Jury zwróciło również uwagę na imponującą skalę tego osiągnięcia.

Prace konserwatorskie przy gotyckim ołtarzu Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, wyrzeźbionym przez Wita Stwosza w latach 1477–1489, rozpoczęły się w 2015 roku. Ze względu na rangę obiektu oraz sprawowaną nieprzerwanie liturgię, ołtarz nie mógł być wyłączony z dotychczasowego trybu funkcjonowania.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Prace trwały ponad 1000 dni, a przez ręce konserwatorów przeszło ponad 200 figur i kilka tysięcy odrębnych elementów snycerskich. Odwiedzający świątynię mogli obserwować pracę wykonywaną przez specjalistów.

W trakcie prac konserwatorskich nie zabrakło wielu niezwykłych odkryć. Szczególnie sensacyjnym było odsłonięcie i odczytanie daty 1486 znajdującej się na boku apostoła św. Jakuba podtrzymującego zasypiającą Maryję.

Konserwacja ołtarza Wita Stwosza zakończyła się w 2021 roku i pozwoliła na przywrócenie go do pierwotnego stanu, ukazując piękno arcydzieła norymberskiego mistrza. Projekt badawczo-konserwatorski kosztował 14 milionów złotych. Zadanie było współfinansowane przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Gminę Miejską Kraków oraz parafię Mariacką.

Prof. Jacek Purchla, wiceprezydent Europa Nostra, podkreślił, że "tegoroczna nagroda to nie tylko wielkie wyróżnienie dla parafii Mariackiej, ale i okazja dla Polski do dzielenia się naszymi dobrymi praktykami w opiece nad skarbami europejskiego dziedzictwa ze wspólnotą międzynarodową. Na propagowaniu takich niezwykłych dzieł jak krakowski ołtarz i jego spektakularna konserwacja polega misja Europa Nostra".

Laureaci zostaną uhonorowani podczas ceremonii wręczenia nagród European Heritage Awards, która odbędzie się 28 września w Palazzo del Cinema w Wenecji. W trakcie wydarzenia ogłoszona zostanie lista laureatów Grand Prix oraz laureat Nagrody Publiczności, wyłonieni spośród tegorocznych laureatów. Każdy z nich otrzyma 10 000 euro. Ks. infułat Dariusz Raś zadeklarował, że w przypadku otrzymania dodatkowej nagrody środki zostaną przeznaczone na nowoczesne oświetlenie ołtarza w bazylice Mariackiej.