Edward Snowden bohaterem czy zdrajcą?

Do polskich kin wszedł film Oliviera Stone’a o Edwardzie Snowdenie. Ale co zrobił Snowden, że powstał o nim film? W 2013 roku „Guardian” ujawnia, że amerykańska Narodowa Agencja Bezpieczeństwa od 2007 roku na masową skalę zbierała informacje z serwerów firm internetowych takich jak Google, Facebook, Yahoo, YouTube, czy AOL. NSA zbiera też metadane z sieci komórkowych pozwalające określi kiedy i z kim ktoś rozmawiał, a amerykańskie służby mogły też podsłuchiwać rozmowy i czytać wiadomości milionów ludzi na niespotykaną wcześniej skalę.

„Guardian” ujawnił też, że amerykańskie służby podsłuchiwały rozmowy telefoniczne 35 czołowych polityków na świecie, w tym kanclerz Niemiec Angeli Merkel. Na celowniku Amerykanów był też ówczesny prezydent Rosji, Dmitrij Miedwiediew.

„Guardian” podał też kto był źródłem wycieku szokujących danych. Za wszystkim miał stać jeden człowiek – Edward Snowden, który poprosił brytyjską gazetę ujawnienie jego tożsamości. Jak tłumaczył, nie ma zamiaru się ukrywać, bo nie zrobił niczego złego.

Edward Snowden studiował informatykę, ale nigdy jej nie skończył, a po wybuchu wojny w Iraku zgłosił się do wojska. Wierzył, że wojna służy wyzwoleniu Irakijczyków spod tyranii Saddama Husajna , ale do czynnej służby nie trafił, ponieważ podczas treningów nabawił się kontuzji. Dla CIA i NSA pracował łącznie 10 lat. Po ujawnieniu tajnych informacji wywiadowczych tłumaczył, że chciał wywołać debatę o stanie demokracji i podstawowych wolnościach człowieka

USA postawiły Snowdenowi zarzuty szpiegostwa oraz działania w interesie wroga. A sam twórca wycieku danych przez ponad miesiąc przybywał w strefie tranzytowej moskiewskiego lotniska Szeremietiewo oczekując na przyznanie mu azylu politycznego w państwach, w których o to poprosił. Pozytywnie na jego prośbę odpowiedziały skonfliktowane ze Stanami Zjednoczonymi władze Nikaragui, Boliwii i Wenezueli. Jednak został w Rosji, która przyznała mu azyl, po tym jak jego paszport został unieważniony.
##Bohater czy zdrajca?
Edward Snowden dla jednych stał się bohaterem a dla innych zdrajcą ojczyzny. Kilkakrotnie został nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla, a jak argumentował tę nominację szef norweskiego Instytutu Badań nad Pokojem, Kristian Berg Harpviken, po wybuchu afery wiele państw zaczęło reformować swoje prawo aby ograniczyć gromadzenie danych.

Twórca jednego z największych wycieków danych został nominowany też do Nagrody Sacharowa, którą przyznaje się osobom szczególnie zasłużonym w walce na rzecz praw człowieka. A od byłych pracowników służb amerykańskich dostał nagrodę im. Sama Adamsa, który w czasie wojny wietnamskiej oskarżył amerykańskie władze wojskowe o niedoszacowanie z powodów politycznych siły wroga.

Według części ekspertów, ujawnienie informacji o działaniach NSA przyspieszyły debatę o ochronie danych osobowych oraz zwiększyły jej zasięg obejmując media na całym świecie. A komercyjne firmy zaczęły informować o skali i ochronie gromadzonych i przetwarzanych przez siebie danych. Na scenie politycznej pojawił się temat zwiększenia nadzoru nad służbami specjalnymi czy ograniczenia przepływu danych z Europy do USA, które mają niższe standardy ochrony danych osobowych.

Pojawiły się opinię, że Edward Snowden jest zdrajcą, który obniżył bezpieczeństwo USA. Takie zarzut wypowiedział szef NSA po ujawnieniu tysięcy dokumentów. Szef NSA twierdził, że programy inwigilacji elektronicznej pomogły wywiadowi USA zapobiec potencjalnym zamachom terrorystycznym.

W jeszcze ostrzejszym tonie wypowiedział się szef niemieckiego wywiadu, dla którego Snowden może być agentem rosyjskich służb, który realizował operację wywiadowczą i propagandową rosyjskiego wywiadu. A wiele agencji wywiadowczych ostrzegało przed następnymi publikacjami „Guardiana”, że te szkodzą bezpieczeństwu wielu krajów.
##Azyl dla Edwarda Snowdena i decyzja amerykańskiego sądu
Życie Snowdena w Rosji zostało otoczone tajemnicą. Co jakiś czas udziela wywiadów, w których ujawnia nowe fakty. W Wywiadzie dla „Der Spiegel” zarzucił niemieckiemu wywiadowi współpracę z Amerykanami przy inwigilacji polityków m.in. we Francji, Austrii, Komisji Europejskiej i międzynarodowych koncernów.

Po dwóch latach od pierwszego artykułu w "Guardianie" opisującego zasięg elektronicznej inwigilacji prowadzonej przez amerykański wywiad, sąd apelacyjny USA uznał, że program masowego zbierania metadanych telefonicznych przez NSA jest niezgodny z prawem federalnym. Sędziwie wezwali Kongres do lepszego określenia granic zbierania danych, by chronić bezpieczeństwo narodowe i jednocześnie prywatność obywateli.