Dlaczego boli głowa?
Kiedy ból głowy staje się problemem uniemożliwiającym normalne codzienne funkcjonowanie – najczęściej po prostu udajemy się do lekarza. Na pewno nie warto tygodniami zażywać popularnych środków przeciwbólowych, ponieważ wbrew pozorom może to mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Mówimy często, że coś nas w głowie „łupie”, „uciska”, „pulsuje”… Obojętnie jak określamy ból głowy – najczęściej jego przyczyną są problemy związane z układem krążenia.
Delikatny ludzki mózg, oprócz twardej, kostnej czaszki, otaczają też trzy opony (od zewnątrz: twarda, pajęcza i miękka), pod którymi znajduje się niewielka przestrzeń wypełniona płynem mózgowo – rdzeniowym i sam mózg. To właśnie opony mózgu, a konkretnie zaopatrujące je w krew naczynia krwionośne, są odpowiedzialne za większość typowych, niegroźnych bólów głowy. Wywołuje je rozszerzenie się wspomnianych naczyń krwionośnych i podrażnienie zakończeń nerwowych w oponach.
Wbrew temu, co sądzą niektórzy – mózg nie może boleć, ponieważ nie ma w nim tzw. wolnych zakończeń nerwowych odbierających bodźce bólowe. Tak, tak! Makabryczna scena z udziałem Hannibala Lectera, w której wycina on i zjada kawałki mózgu żywego człowieka byłaby możliwa. Ból głowy nie będzie więc nigdy wynikiem intensywnej pracy umysłowej. To raczej stres, napięcie, przemęczone oczy albo głód są sprawcami bólu głowy. To, co odczuwamy jako „rozsadzanie” głowy od środka wiąże się rzeczywiście ze wzrostem ciśnienia. Kiedy zwiększa się ciśnienie krwi płynącej przez naczynia krwionośne opon mózgowych naturalną reakcją organizmu jest poszerzenie ich światła (taka reakcja jest fizjologiczna i zapobiega np. pęknięciom naczyń i wylewom krwi). Efektem ubocznym jest jednak niestety podrażnienie receptorów zlokalizowanych w oponach i… ból głowy. Pomaga ci kawa? Da się to łatwo wytłumaczyć – kofeina obkurcza rozszerzone naczynia, na pewien czas likwidując dolegliwości.
Ból głowy spowodowany wzrostem ciśnienia krwi lekarze klasyfikują jako tzw. ból napięciowy. Może on również być wynikiem nieprawidłowej postawy ciała albo zmian w kręgosłupie (zwłaszcza w jego szyjnym odcinku). Dlatego w niektórych przypadkach – zwłaszcza jeśli oprócz głowy bolą również plecy, ramiona czy kark – lepszym od łykania kilogramów leków przeciwbólowych rozwiązaniem będzie wizyta u specjalisty (ortopedy) lub przynajmniej lekarza rodzinnego. Na często powracające bóle głowy wywołane stresem lub zmęczeniem pomoże z pewnością odpowiednio dopasowana do potrzeb aktywność fizyczna. I nie musi to być od razu seria intensywnych ćwiczeń albo bieganie. Wystarczy nauczyć się kilku technik relaksacyjnych, wspomagających prawidłowe oddychanie, rozluźniających szczególnie napięte partie mięśni. Świetne efekty daje też joga i tai-chi. Nie wolno zapominać o odpowiedniej ilości snu – niewyspanie również może powodować ból głowy. Wbrew pozorom na tego rodzaju bóle nie ma wpływu dieta. Niektóre produkty spożywcze
mogą jednak wywołać migrenę.
Migrena to zupełnie inny typ bólu głowy. Tylko u 10 proc. Osób z bólami napięciowymi stwierdza się dodatkowo bóle typy migrenowego. Ich charakterystyczne cechy to napadowość, częste poprzedzające ból występowanie aury (różnego rodzaju zaburzeń widzenia a nawet zaburzenia mowy) i dolegliwości zlokalizowane w jednej połowie głowy. Typowe dla migreny jest tez trzykrotnie częstsze występowanie u kobiet niż u mężczyzn. Co ciekawe – migrenę mogą wywołać produkty spożywcze takie jak np. czerwone wino, niektóre rodzaje serów czy czekolada. Na bóle migrenowe nie pomogą tez dostępne bez recepty leki przeciwbólowe. Jeśli co jakiś czas dopada cię silny ból połowy głowy, a wcześniej przed oczami przelatują ci nieokreślone „mroczki” – idź do lekarza – odpowiednio dobrane leki i specjalne zalecenia dotyczące trybu życia na pewno przyniosą ci ulgę.
Głowa może też boleć w sytuacjach poważnie zagrażających zdrowiu i życiu. Najgroźniejszą z nich jest tzw. krwotok podpajęczynówkowy (wylew krwi do przestrzeni znajdującej się pod oponą pajęczą). Jego pierwszym objawem będzie właśnie ostry, wyjątkowo silny (niemal wszystkie osoby opisują go jako najsilniejszy w życiu), powstający nagle ból. W takiej sytuacji należy po prostu jak najszybciej wezwać pogotowie.