Delegacja Komisji Weneckiej u Rzecznika Praw Obywatelskich

W poniedziałek delegacja rozmawiała z władzami Sądu Najwyższego, Krajowej Rady Sądownictwa, prezydiami Sejmu i Senatu; szefa delegacji przyjął prezydent Andrzej Duda. W programie wizyty znalazły się także spotkania z ministrem sprawiedliwości, Trybunałem Konstytucyjnym i przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Rozmowy dotyczyły kwestii zmiany składu Trybunału Konstytucyjnego związanej z uchwałami Sejmu unieważniającymi poprzedni wybór sędziów Trybunału oraz grudniowej nowelizacji ustawy o TK. Delegaci pytali także o przyczynę nieodebrania przez prezydenta ślubowania od sędziów wybranych jesienią przez Sejm poprzedniej kadencji.

Delegacja Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo, nazywanej Komisją Wenecką, przebywa w Polsce z dwudniową wizytą na zaproszenie ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego.

Komisja Wenecka to organ doradczy Rady Europy, złożony z niezależnych ekspertów prawa konstytucyjnego i międzynarodowego, sędziów sądów najwyższych i sądów konstytucyjnych państw członkowskich, członków parlamentów narodowych oraz urzędników służby cywilnej. Działa od 1990 r. Zrzesza 60 państw.

Ze strony Komisji Weneckiej w spotkaniach poza jej przewodniczącym Giannim Buquicchio uczestniczą szef wydziału sprawiedliwości konstytucyjnej w sekretariacie Komisji Schnutz Rudolf Duerr z Austrii, członkowie Christoph Grabenwarter z Austrii i Jean-Claude Scholsem z Belgii.

Waszczykowski zwrócił się do Komisji Weneckiej w grudniu ub.r. w związku z nowelizacją ustawy o TK, która zawiera m.in. przepis, że Trybunał co do zasady ma orzekać w pełnym składzie liczącym co najmniej 13 spośród 15 sędziów TK (zgodnie z poprzednimi przepisami pełny skład to co najmniej 9 sędziów). W składzie siedmiu sędziów będą badane m.in. skargi konstytucyjne i pytania prawne sądów. Orzeczenia pełnego składu będą zapadać większością 2/3 głosów, a nie - jak do tej pory - zwykłą. Terminy rozpatrywania wniosków wyznaczane będą w TK według kolejności wpływu.

Projekt nowelizacji złożyli w Sejmie 15 grudnia posłowie PiS, izba uchwaliła ją 22 grudnia po burzliwej debacie, 24 grudnia Senat nie wprowadził do niej poprawek. Prezydent podpisał nowelizację 28 grudnia, tego samego dnia została ona opublikowana i weszła w życie.

24 grudnia MSZ poinformowało, że szef MSZ zwrócił się dzień wcześniej do Komisji Weneckiej o opinię "na temat zagadnień prawnych będących przedmiotem prac nad nowelizacją ustawy o Trybunale Konstytucyjnym". Wniosek do Komisji Waszczykowski uzasadniał przekonaniem, iż "Trybunał Konstytucyjny jest jednym z ważnych elementów ładu instytucjonalnego Rzeczpospolitej i należy jak najszybciej zakończyć narosłe wokół niego kontrowersje". O zbadanie sytuacji TK występowały wcześniej do Komisji także polskie organizacje pozarządowe.

Wypracowany przez delegację projekt opinii będzie przedmiotem obrad kolejnej sesji plenarnej Komisji Weneckiej. Komisja zbierze się 11-12 marca w Wenecji. Opinia Komisji nie jest wiążąca, MSZ zapowiadało jednak, że "zostanie wzięta bardzo poważnie pod uwagę" i "stanie się przedmiotem merytorycznej refleksji".