Czworonożni przyjaciele: jak psy wspierają zdrowie i dobrostan seniorów

Globalna demografia zmienia się zasadniczo: liczba osób starszych rośnie, a prognozy mówią o wydłużaniu się średniej długości życia o blisko pięć lat do połowy stulecia. Rosnąca liczba osób starszych będzie miała konsekwencje dla zdrowia publicznego, opieki społecznej i modelu życia rodzinnego. Również w Polsce obserwujemy ten trend: udział osób w wieku 65+ w populacji rośnie, co potwierdza rosnącą rolę seniorów w społeczeństwie i konieczność myślenia o rozwiązaniach wspierających ich dobrostan. Według danych GUS, w 2014 r. 15,3% Polaków miało ponad 65 lat, a w 2024 r. – 20,6%. Prognoza sugeruje, że w 2060 r. niemal co trzeci Polak będzie miał powyżej 65 lat. Wraz z wydłużaniem się życia pojawiają się nowe wyzwania, takie jak większa częstość chorób przewlekłych, zaburzeń poznawczych (np. demencja) oraz doświadczenie samotności czy izolacji, które mogą dotyczyć wielu osób w starszym wieku. Jednak starzenie nie musi oznaczać rezygnacji z wysokiej jakości życia — przy odpowiednim wsparciu późniejsze lata mogą być pełne satysfakcji, aktywności i sensu. Ważnym elementem wspierającym dobrostan są zwierzęta domowe i więź jaką człowiek jest w stanie z nimi nawiązać. Ta więź doskonale wpisuje się w holistyczne podejście do zdrowego i aktywnego życia na każdym jego etapie.

W Polsce osoby 55+ stanowią już 20% opiekunów psów i kotów [1] – to tyle samo, co osoby w wieku 25-34 lata oraz 45-54 lata. Seniorzy stają się zatem jedną z najszybciej rosnących grup opiekunów zwierząt domowych. Ten trend to nie tylko statystyka, to rzeczywista zmiana stylu życia i priorytetów, w których zwierzęta stają się ważnymi towarzyszami codzienności, źródłem motywacji do aktywności, a także katalizatorem więzi społecznych. Najnowsze badania Mars Incorporated ,,Mars Global Pet Parent Study" [2], dotyczące opiekunów zwierząt domowych, prowadzone w ponad 20 krajach, pokazują, że osoby w wieku 55+ coraz częściej decydują się na adopcję czworonożnego przyjaciela. To trend, który zmienia oblicze świata pet parentów – dojrzałe osoby nie tylko czerpią radość z towarzystwa pupili, ale także traktują je jako ważne wsparcie w codziennym życiu. Zwierzęta pomagają seniorom utrzymać aktywność, strukturę dnia i poczucie wspólnoty, a jednocześnie łagodzą skutki samotności i izolacji.

Coraz więcej badań potwierdza, że interakcje ze zwierzętami mogą przynosić seniorom wymierne korzyści psychiczne, fizyczne i społeczne. Eksperci z Instytutu Nauki o Zwierzętach Waltham wskazują na wyraźny potencjał zwierząt w redukcji samotności, wzmacnianiu poczucia wspólnoty, łagodzeniu stresu oraz wspieraniu rosnącego poziomu aktywności. Psy pomagają w organizacji codziennej rutyny, zachęcając do regularnych spacerów, dbania o karmienie i pielęgnację. Dla opiekunów w każdym wieku oznacza to więcej regularnego i zaplanowanego ruchu. Dzięki temu poprawia się wydolność tlenowa, równowaga i siła, co ma istotne znaczenie dla utrzymania sprawności i wysokiej jakości życia.

Zwierzęta działają jak "społeczny katalizator": wyprowadzanie psa sprzyja spotkaniom z sąsiadami, rozmowom na ławce czy w parku, co buduje lokalne sieci wsparcia i przeciwdziała izolacji. Badania pokazują, że opiekunowie zwierząt częściej nawiązują nowe kontakty i rzadziej doświadczają poczucia osamotnienia. Globalne badanie [3] przeprowadzone na ponad 30 000 opiekunach zwierząt domowych we współpracy Mars i Calm pokazało, że aż 85% ankietowanych Polaków uważa, że ich czworonożny przyjaciel pozytywnie wpływa na ich samopoczucie psychiczne. Prawie połowa (49%) przyznaje, że ich pupile zapewniają im towarzystwo w stresujących chwilach, bez konieczności rozmowy. Z kolei co ósma osoba (18%) znajduje ukojenie w rozmowie ze zwierzęciem, dzięki temu, że on zapewnia im ,,bezpieczną przestrzeń" do wyrażania obaw i trosk, bez oceniania i oczekiwań.

Zwierzęta są coraz częściej włączane do programów terapeutycznych nastawionych na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego. W 2017 roku Mars Polska wspólnie z Fundacją Dr Clown zainicjował ogólnopolski program terapii wspomaganej przez obecność psa połączonej z ,,terapią śmiechem" dla dzieci i młodzieży w szpitalach. Od 2021 roku objął on także seniorów w Domach Pomocy Społecznej. W ciągu 8 lat, od 2017 roku do października 2025, ta wyjątkowa moc merdającego ogona wsparła ponad 39 000 osób, w tym 3 389 seniorów. Obecnie to największy program dogoterapii w Polsce koordynowany przy współpracy organizacji pozarządowej oraz biznesu. Od stycznia do października 2025 roku z zajęć z udziałem certyfikowanych dogoterapeutów i wyszkolonych psów skorzystało 8777 osób – 8303 małych pacjentów w 29 szpitalach dziecięcych i 474 seniorów w 13 Domach Pomocy Społecznej. Co ważne, dogoterapia w DPS-ach odbywa się cyklicznie – seniorzy biorą udział w zajęciach dwa razy w każdym miesiącu – dzięki temu efekty są trwałe i bardziej intensywne niż w przypadku jednorazowych wizyt, a tym samym rośnie rzeczywisty zasięg i wpływ programu.

– W naszym programie łączymy naukowe podejście do interakcji człowiek–zwierzę z praktyczną, regularną pracą w społecznościach lokalnych. Cztery lata temu, wspólnie z Fundacją Dr Clown, postanowiliśmy odpowiedzieć na wyzwania z jakimi mierzą się osoby w późniejszych etapach życia, a zwłaszcza samotność, która może dotykać coraz więcej osób, i rozszerzyliśmy program terapii wspomaganej przez psa także na Domy Pomocy Społecznej. Skupiliśmy się na tej grupie, ponieważ widzimy, jak wielką różnicę robi obecność psów: aktywizuje, buduje więzi i przywraca radość. Podczas zajęć dogoterapii obserwujemy jak zwierzęta pomagają wyciszyć się, porządkować emocje i tworzyć bezpieczną przestrzeń do budowania relacji - bez ocen, bez presji. U uczestników zająć zauważamy spadek napięcia, lepszy nastrój oraz większą gotowość do kontaktów z innymi po regularnych spotkaniach z psami. To realne wsparcie zarówno dla zdrowia psychicznego jak i fizycznego - mówi Marzena Ignaczak, dyrektorka ds. kontaktów zewnętrznych w Mars Polska.

– Na każdych zajęciach widzimy, jak kontakt z psem zmienia seniorów: uspokaja, przywraca uśmiech, zachęca do interakcji w grupie i aktywności. Pogłaskanie i przytulenie się do pełnego radości i akceptacji psiego przyjaciela czy wspólna zabawa to remedium na samotność i wycofanie się z relacji. Kiedy wchodzimy z psem, energia w sali się zmienia. Twarze osób starszych rozjaśnia radość. Często słyszymy: ‘O, przyszliście!’ - jakby pojawił się ktoś naprawdę bliski. Seniorzy reagują spontanicznie, otwierają się, opowiadają historie ze swojego życia dotyczące posiadania czworonoga. W takich momentach widać, jak ogromną siłę ma obecność zwierzęcia — mówi Katarzyna Czereszewska, Dyrektorka ds. Oddziałów Fundacji i akcji CSR w Fundacji Dr Clown.

W świecie, w którym coraz więcej osób żyje dłużej, psy stają się ważnymi sojusznikami wspierającymi zdrowy i aktywny styl życia: zachęcają do ruchu, poprawiają samopoczucie oraz pomagają radzić sobie z poczuciem samotności. Seniorzy coraz częściej wybierają zwierzęta domowe - i to dobry kierunek. Nauka, praktyka terapeutyczna i codzienne doświadczenia pokazują, że obecność psa może realnie poprawiać dobrostan psychiczny i fizyczny oraz przeciwdziałać samotności. W połączeniu z programami takimi jak ogólnopolski program terapii wspomaganej obesnością psa firmy Mars Polska i Fundacji Dr Clown, te korzyści stają się dostępne także dla tych, którzy na co dzień nie mają możliwości być opiekunami zwierząt domowych, a chcą korzystać z pozytywnego wpływu psów na ich zdrowie.

[1] Feeding Diary, Kwiecień 2025, badanie Mars

[2] https://www.mars.com/news-and-stories/press-releases-statements/mars-unveils-worlds-largest-pet-parent-study

[3] Badanie zostało przeprowadzone przez YouGov Plc na zlecenie firmy Mars. Łączna liczba respondentów wyniosła 31 299 dorosłych osób z 20 rynków (Wielka Brytania: 2507; Brazylia: 2502; Kanada: 1347; Niemcy: 1584; Indonezja: 2510; Indie: 1001; Meksyk: 1567; Malezja: 1036; Polska: 1349; USA: 3748; Chiny: 1054; Belgia: 1084; Australia: 1525; Nowa Zelandia: 1066; Hiszpania: 1322; Niderlandy: 1074; Francja: 1526; Dania: 1093; Szwecja: 1070; Włochy: 1334). Badanie zostało przeprowadzone online w okresie od 19 lutego do 31 marca 2025 roku. Dane zostały przeważone na poziomie krajowym, aby odzwierciedlać populację właścicieli psów i kotów (18+) w danym kraju.

Źródło informacji: Mars Polska