Co zmieniło zestrzelenie dronów nad Polską? "Stan kryzysu najwyższego poziomu"

• Działania Rosji są coraz bardziej agresywne. Według gen. Mirosława Różańskiego, na ostatnie incydenty mógł mieć wpływ kształt spotkania na Alasce między Władimirem Putinem a Donaldem Trumpem.
• Były szef MON Romuald Szeremietiew uważa, że Rosja z każdym miesiącem intensyfikuje działania, czym stara się coraz bardziej przesuwać granicę i testować reakcję Zachodu.
• Uruchomienie działań zapisanych w artykule 4. NATO to minimalne działanie, które zdaniem ekspertów powinno zostać podjęte po incydentach z dronami na terytorium Polski.

Rosyjskie drony wtargnęły na terytorium Polski w nocy z 9 na 10 września. - Dzisiaj w nocy doszło do naruszenia przestrzeni powietrznej Polski przez dużą liczbę rosyjskich dronów. Te drony, które stanowiły bezpośrednie zagrożenie, zostały zestrzelone - mówił w środę premier Donald Tusk na posiedzeniu rządu.

Incydent wywołał poruszenie nie tylko w Polsce, ale też na arenie międzynarodowej. Zareagowały NATO, Komisja Europejska i poszczególne kraje Sojuszu. Wszystko dzieje się na kilka dni przed zaplanowanymi manewrami Zapad-2025. Ćwiczenia Rosji i Białorusi, które odbędą się między 12 a 16 września, będą pierwszymi od czasu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę. Manewry odbędą się m.in. w Grodnie i Prawdinsku, blisko polskiej granicy.

Podczas manewrów Rosja planuje użycie pocisków hipersonicznych Oresznik oraz przeprowadzenie symulacji użycia broni atomowej. Litewski resort obrony ostrzega, że ćwiczenia mogą wiązać się z próbą testowania reakcji Zachodu.

To, co wydarzyło się na terenie RP, jest zdaniem ekspertów dowodem na jedno: Rosja jest coraz bardziej zuchwała. Skąd Putin ma śmiałość do przekraczania granic?

- Jeżeli wrócimy do spotkania na Alasce między prezydentami Trumpem a Putinem, to finał w mojej ocenie jest taki, że to spotkanie tylko ośmieliło Putina do podejmowania dalszych działań i testowania Sojuszu - ocenia gen. Mirosław Różański, były dowódca generalny rodzajów sił zbrojnych, dzisiaj senator Trzeciej Drogi. Dodaje, że nie chodzi wyłącznie o działalność militarną.

- To kwestia działania agentury, której - chyba nikt nie ma wątpliwości - doświadczamy. W końcu co rusz są identyfikowani i zatrzymywani ci, którzy współpracują z Federacją Rosyjską. Do tego incydenty, jak pożary, działania w cyberprzestrzeni, czy te dotyczące systemów energetycznych i bankowych. Powinniśmy szeroko spoglądać na zagrożenie, które niesie Federacja Rosyjska, a nie tylko przez pryzmat dronów, które wlatują ostatnio w naszą przestrzeń - ocenia.

Gen. Różański dodaje, że imperialna polityka Putina jest bardzo agresywna, co widać w stosunku do Ukrainy. A więc spodziewać możemy się wiele.

Jak twierdzi były szef MON Romuald Szeremietiew, ze strony Rosji możemy się spodziewać postępującej eskalacji sporu z Polską i Zachodem. Zmasowana akcja dronowa jest jego zdaniem kolejnym krokiem, który poprzedziły wcześniejsze, niemilitarne ataki.

- Rosja prowadzi działania zakłócające sygnały, do tego mamy ogromne ilości dronów, które spadały przecież już wcześniej, nie wiadomo dlaczego i skąd. To wszystko jest elementem szerszej strategii, którą Putin praktykuje od lat: destabilizuje państwo na różnych płaszczyznach, wprowadza zamieszanie, prowadzi do skłócenia w państwie i wewnętrznej wojny, aż ostatecznie militarnie atakuje w sposób tradycyjny - tłumaczy Szeremietiew i dodaje, że tak było w przypadku Ukrainy. - Tu się jednak pomylił w ocenie, bo Ukraina okazała się mocniejsza, niż zakładał - zaznacza.

Zdaniem byłego szefa MON, w kontekście zbliżających się manewrów Polska musi być jednak szczególnie wyczulona: - To nie pojedynczy incydent, ale dowód na konsekwentną strategię Rosji, która dąży do destabilizacji Zachodu. Zapad może być ku temu okazją.

Polskie władze złożyły wniosek formalny o uruchomienie artykułu 4. NATO. Jak mówił w środę premier Tusk, stało się to "wspólnie i porozumieniu". - Decyzję o uruchomieniu artykułu 4. poprzedziły moje konsultacje z panem prezydentem. Jest to nasza wspólna rekomendacja i wspólna decyzja - podkreślał premier.

- Artykuł 4. NATO mówi, że strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć zdaniem którejkolwiek z nich zagrożone będą integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze stron - dodał Tusk podczas przemówienia w Sejmie.

Zdaniem gen. Różańskiego, to słuszna decyzja. - Ja też sugerowałbym, żeby zabiegać o uruchomienie artykułu 4. To jest dyskusja na poziomie politycznym, w której ewentualnie mogą wynikać później jakieś decyzje o charakterze - powiedzmy - operacyjnym. Ale uważam, że sytuacja, która miała miejsce w nocy z 9 na 10 września, wymaga podjęcia kroków co najmniej o takim charakterze.

Czy incydent drastycznego naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej z nocy 9 na 10 września jest zapowiedzią, która powinna wzbudzić szczególne działania Polski w kontekście zbliżających się manewrów?

W rozmowie z Wirtualną Polską gen. Różański ocenia, że powinniśmy myśleć teraz nie tylko perspektywą nadchodzących ćwiczeń, ale znacznie szerzej. - Nie traktowałbym tego incydentu w kategoriach przyszłego tygodnia, czy innego horyzontu czasowego. Po prostu jako kraj musimy być stale przygotowani na tego typu sytuacje - uważa ekspert.

Jak dodaje, incydent, który miał miejsce na terenie Polski, nie dotyczy tylko naszego kraju. - Ja bym zalecał, aby w narracji - szczególnie ze strony polityków - przebrzmiewała teraz informacja o tym, że została naruszona przestrzeń powietrzna nie tyle Polski, co NATO. Chodzi tu o to, abyśmy uświadomili to naszym sojusznikom i partnerom - podkreśla.

Premier Tusk podczas przemówienia w Sejmie 10 września podkreślił, że Polska nie jest w stanie wojny z Rosją. - Nie ma dzisiaj powodów twierdzić, że znaleźliśmy się w stanie wojny, ale nie ulega wątpliwości, że ta prowokacja przekracza dotychczasowe granice i ma charakter nieporównywalnie bardziej niebezpieczny z punktu widzenia Polski niż wszystkie wcześniejsze - powiedział premier.

Jednocześnie władze RP od wielu miesięcy mówią o jawnym prowadzeniu działań "wojny hybrydowej".

Jednak zdaniem Szeremietiewa, kluczowa granica dotycząca stanu wojny została przekroczona już znacznie wcześniej. - Te wszystkie rzeczy, które się dzieją - czy to na naszej granicy w kwestii imigrantów, czy podpalenia, czy innego rodzaju akty dywersji - to wszystko jest dowodem, że Rosja już prowadzi z nami wojnę. Tylko jeszcze nie mamy takiej świadomości i czekamy, aż zaczną spadać bomby - ocenia ekspert i dodaje:

- Nie ma gotowości albo świadomości tego, na jakim etapie znajdujemy się w kwestii relacji z Rosją. Rosja działania wojenne przecież prowadzi od dawna, a to, co wydarzyło się ostatnio, jest tylko dowodem na pogłębienie dotychczasowych ataków.

Jak z kolei podkreśla gen. Różański, stan wojny jest określony dokumentami, a w naszym przypadku konstytucji. - Stan wojny się wypowiada, a dokładnie strony wypowiadają go sobie. Jeżeli parlament nie podjął takiej decyzji, to nie możemy o takim stanie mówić. Natomiast jest to na pewno stan kryzysu i to takiego najwyższego poziomu. Tak bym to traktował - podsumowuje.

Dorota Kuźnik, dziennikarka Wirtualnej Polski