Biblijne tajemnice pod lupą AI. Nowe odkrycia mogą zmienić historię

Naukowcy, uzbrojeni w algorytmy AI i metody datowania radiowęglowego, właśnie odkrywają nowe fakty, które mogą zrewidować nasze rozumienie biblijnej przeszłości.

Przez dziesięciolecia zwoje znad Morza Martwego fascynowały badaczy i religioznawców, ale ich dokładne datowanie i autorstwo pozostawały w sferze spekulacji. Teraz, dzięki sztucznej inteligencji o nazwie Enoch, sytuacja się zmienia. Ten zaawansowany model AI został wytrenowany na tysiącach obrazów starożytnych tekstów i potrafi dostrzec niuanse w stylach pisma, których ludzkie oko nie wychwyci.

Efekt? Niektóre zwoje są starsze nawet o 150 lat, niż wcześniej sądzono. Przykładem jest rękopis 4Q114 zawierający fragmenty Księgi Daniela — AI datowała go na okres między 230 a 160 rokiem p.n.e., co otwiera nowe spekulacje na temat autentyczności i pochodzenia samego tekstu.

Model Enoch nie tylko analizuje pismo, ale wręcz "czyta między liniami" — dosłownie. Naukowcy pod kierunkiem prof. Mladena Popovicia z Uniwersytetu w Groningen twierdzą, że udało im się przeanalizować subtelne różnice w sposobie pisania poszczególnych skrybów. To pozwala identyfikować, kto mógł pisać konkretny zwój i kiedy dokładnie powstał.

- To jakby dać komputerowi lupę i kazać mu rozszyfrować styl podpisu sprzed dwóch tysięcy lat - mówi Popović.

Im dokładniej datujemy teksty, tym bardziej zmienia się nasz obraz duchowej i intelektualnej historii judaizmu. Jeśli niektóre księgi biblijne powstały wcześniej, niż dotąd uważano, może to oznaczać, że były one przekazywane i interpretowane przez zupełnie inne społeczności, niż się spodziewano.

To także sygnał, że AI może pomóc archeologii i teologii zadać pytania, których wcześniej nie umieliśmy nawet sformułować.

Enoch to dopiero początek. Sztuczna inteligencja może stać się podstawowym narzędziem w badaniach nad dziedzictwem ludzkości — nie tylko w Izraelu, ale wszędzie tam, gdzie przeszłość skrywa swoje tajemnice w trudnych do odczytania tekstach i artefaktach.

Bo jeśli maszyna potrafi odczytać pismo sprzed dwóch tysięcy lat — to czego jeszcze nie wiemy o historii, którą pisaliśmy ręcznie przez wieki?

Źródło: Wszystko Co Najważniejsze