Abdykacja papieża. Jakie warunki muszą zostać spełnione?
Pojawiające się w mediach informacje o możliwej abdykacji papieża Franciszka spowodowały, że wielu wiernych zastanawia się, czy to w ogóle możliwe. Wprawdzie z urzędu przed dziewięcioma laty ustąpił Benedykt XVI, ale sytuacja ta określana była jako bezprecedensowa. W historii z papieskiego urzędu zrezygnowało jak dotąd 11 wikariuszy Chrystusa.
Według prawa kanonicznego ojciec święty wybierany jest na stanowisko dożywotnio. Historia zna jednak przypadki abdykacji papieża — ostatnia nastąpiła w 2013 roku, kiedy z funkcji głowy Kościoła Katolickiego zrezygnował Benedykt XVI.
Abdykacja papieża — prawo kanoniczne
Odstąpienie głowy Kolegium Biskupów, określane jest mianem renuntiatio. Rezygnację papieża przewiduje drugi paragraf, 332 kanonu Kodeksu Prawa Kanonicznego. Wskazuje on warunki, które musi spełnić Głowa Kościoła, by rezygnacja mogła zostać uznana za ważną. "Gdyby się zdarzyło, że Biskup Rzymski zrzekłby się swego urzędu, to do ważności wymaga się, by zrzeczenie zostało dokonane w sposób wolny i było odpowiednio ujawnione; nie wymaga zaś niczyjego przyjęcia".
Oznacza to, że papież może ustąpić z urzędu w przypadku, gdy odbywa się to z jego własnej woli, która powinna zostać ogłoszona — przepisy prawa nie wskazują jednak formy przedstawienia papieskiej decyzji.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Abdykacja papieża w historii
Możliwa rezygnacja papieża Franciszka byłaby 12 w historii. Jak dotąd, sytuacja ta miała miejsce głównie w starożytności i średniowieczu — do ustąpienia papieża Benedykta 11 lutego 2013 roku, ostatnim, który odstąpił od urzędu, był Grzegorz XII, który dokonał tego w 1415.
Rezygnacja papieża ze stanowiska odbyła się dotychczas:
- w 235 roku przez papieża Poncjana
- w 366 roku przez papieża Liberiusza
- w 653 roku przez papieża Marcina I
- w 903 roku przez papieża Leona V
- w 964 roku przez papieża Benedykta V
- w 1009 roku przez papieża Jana XVIII
- w 1044, 1045 i 1047 roku przez papieża Benedykta IX
- w 1046 roku przez papieża Grzegorza VI
- w 1294 roku przez papieża Celestyna V
- w 1415 roku przez papieża Grzegorz XII
- w 2013 roku przez papieża Benedykta XVI.
W historii znane są także przypadki wydania przez papieży dokumentów, zezwalających na odsunięcie ich od władzy, w przypadku utraty zdrowia lub w przypadku ich aresztowania.
Rezygnacja papieża Franciszka — czy jest możliwa?
Wiele obserwatorów spekuluje, że papież Franciszek chce iść w ślady swojego poprzednika i ustąpić z urzędu. Wskazuje na to modlitwa przy grobie Celestyna V, a także wymijające odpowiedzi dotyczące rezygnacji przez niego z urzędu.
Sam papież wielokrotnie podkreślał, że nie zamierza rezygnować z funkcji głowy kościoła, jednak zapytany o to przez dziennikarzy podczas wizyty w Kanadzie odpowiedział: w moim wieku i przy moich ograniczeniach muszę się bardziej oszczędzać, by dalej służyć Kościołowi. Oczywiście biorę pod uwagę możliwość ustąpienia — mówię to z całą szczerością, to żadna katastrofa, można zmienić papieża, nie ma problemu.
