Centralne Biuro Antykorupcyjne - CBA

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) to funkcjonujący od 2006 roku urząd odpowiedzialny za zwalczanie korupcji, szczególnie w instytucjach państwowych bądź samorządowych, a także przeciwdziałający działalności szkodliwej dla ekonomii państwa.

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) – informacje ogólne

Centralne Biuro Antykorupcyjne powstało w 2006 roku jako służba specjalna, której zadaniem jest wykrywanie i zwalczanie nadużyć i korupcji sektora publicznego i prywatnego oraz kontrolowanie zeznań majątkowych i działalności osób na wysokich szczeblach państwowych.

Szef CBA jest powoływany na czteroletnią kadencję przez prezesa Rady Ministrów z możliwością jednej reelekcji. Działalność CBA finansuje budżet państwowy, nie licząc zadań utajnionych, które nie mogą być wspierane z finansów publicznych, dlatego przeznaczany jest na nie specjalny fundusz operacyjny. Budżet CBA jest kontrolowany przez Najwyższą Izbę Kontroli, a wyniki nadzoru są tajne.

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) – zakres działania

Centralne Biuro Antykorupcyjne zajmuje się wykrywaniem i zapobieganiem przestępstw wymierzonych przeciw instytucjom państwowym i samorządowym, związanych z korupcją w kontekście wymiaru sprawiedliwości, porządku publicznego, wyborów, kupna i sprzedaży papierów wartościowych. CBA rozpoznaje też przestępstwa związane z finansowaniem partii politycznych, podatkami i rozliczeniami, jeśli dane sprawy mogą być szkodliwe dla interesu państwa lub posiadać podłoże korupcyjne.

Do obowiązków Centralnego Biura Antykorupcyjnego należy też ujawnianie wszelkich nieprawidłowości z zakresu zamówień publicznych, prywatyzacji, komercjalizacji, działalności przedsiębiorców i jednostek, zezwoleń lub koncesji, a także naruszeń dokonanych ze szkodą dla Skarbu Państwa. Ważnymi działaniami CBA są: kontrola (sprawdzanie prawdziwości świadczeń majątkowych i zgodności z prawem działalności gospodarczej), analiza (rozpoznawanie zagrożeń, informowanie o nich i zapobieganie) i prewencja (edukacja i profilaktyka).

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) – uprawnienia

Funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego należą do służb mundurowych, jednak przysługują im stanowiska służbowe, nie stopnie. Dlatego wyróżnia się stanowiska takie jak inspektor, agent, kierownik, ekspert, naczelnik czy dyrektor. Funkcjonariusze mają takie uprawnienia procesowe, jakie przysługują również policji.

Ustawowo przedstawiciele CBA mogą wykonywać czynności operacyjno-rozpoznawcze, kontrolne i analityczno-informacyjne. Mogą też działać z polecenia prokuratora lub sądu w określonym przez kodeks karny zakresie, jednak ogranicza ich zakaz tajnej współpracy z osobami pełniącymi takie funkcje jak, np. prezydent, członek Rady Ministrów, poseł, senator, sędzia, adwokat, prokurator, dyrektor instytucji państwowej, redaktor, dziennikarz, rektor.

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) – kierownictwo

Szefami CBA byli kolejno:

• Mariusz Kamiński (2006–2009);
• Paweł Wojtunik (2009–2015);
• Ernest Bejda (od 2015 roku).

Zastępcami szefa CBA byli Maciej Wąsik, Ernest Bejda, Janusz Czerwiński i Maciej Klepacz, a od grudnia 2015 na tym stanowisku znajdują się Grzegorz Ocieczek i Bogdan Sakowicz.