Wzrasta świadomość dzieci dotycząca ich praw jako uczniów

Dziś po raz pierwszy obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Praw Dziecka. Został on ustanowiony przez sejm na wniosek Rzecznika Praw Dziecka. Święto to przypada w rocznicę uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Konwencji o Prawach Dziecka. W tym roku mija 25 lat od tego wydarzenia.

- Cieszymy się z ustanowienia Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka. Liczymy, że uświadomi to rodzicom, opiekunom, a przede wszystkim dzieciom, że mają swoje prawa i powinny wiedzieć, że mogą z nich korzystać - podkreśliła przewodnicząca Komitetu Ochrony Praw Dziecka (KOPD) Mirosława Kątna.

Komitet włączył się w obchody tego święta, organizując wraz z wydawnictwem PWN akcję informacyjną na temat praw dzieci w szkole. Skierowana jest ona do nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Obejmuje m.in. szkolenia dla nauczycieli związane z poprawą komunikacji między uczniami i nauczycielami a także w relacjach uczeń-uczeń, naukę technik radzenia sobie z agresją.

W ocenie Agaty Jarzyny, psychologa i mediatorki z KOPD, świadomość dzieci dotycząca ich praw jako uczniów wzrasta. - Nastolatki wiedzą, że mają prawo do życia bez przemocy. Umieją coraz lepiej radzić sobie z przemocą emocjonalną, rozumieją swoją rolę w grupie, nie boją się zapytać, czy nauczyciel miał rację, stawiając im złą ocenę - zaznaczyła.

Co może zrobić uczeń, kiedy jego prawa nie są przestrzegane? Zdaniem specjalistów najlepiej, jeśli konflikt rozwiązywany jest na terenie szkoły. Jednak jeśli zawiodą wychowawca, samorząd szkolny i rodzice, warto interweniować dalej. Uczeń może zwrócić się m.in. do Kuratorium Oświaty, do Rzecznika Praw Dziecka, a także do organizacji pozarządowych takich jak KOPD.

Komitet Ochrony Praw Dziecka powstał w 1981 r., był pierwszą tego typu organizacją w Europie Wschodniej.

Konwencja o Prawach Dziecka nazywana jest światową konstytucją praw dziecka. Została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. Jest najbardziej rozpowszechnionym dokumentem dotyczącym praw człowieka; podpisały ją wszystkie państwa na świecie, a prawie wszystkie - z wyjątkiem Somalii i USA - ją ratyfikowały.

Dokument składa się z preambuły i 54 artykułów, w których zostały spisane prawa przysługujące każdemu dziecku, m.in. prawo do wychowywania w rodzinie, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do edukacji i godziwych warunków życia.

Polska była inicjatorem uchwalenia konwencji i zaproponowała jej pierwotny projekt; podpisała i ratyfikowała ją w 1991 r.

Do konwencji uchwalono trzy protokoły fakultatywne. Pierwszy dotyczy udziału dzieci w wojnach i konfliktach zbrojnych; drugi - handlu dziećmi, prostytucji nieletnich, wykorzystywania dzieci do pornografii. Trzeci, który Polska podpisała, ale jeszcze nie ratyfikowała, dotyczy rozpoznawania skarg indywidualnych, zbiorowych i międzypaństwowych. Obecnie trwają uzgodnienia międzyresortowe przed jego ratyfikacją.