Urodził się 22 sierpnia 1935 w Łodzi. Polityk, politolog, historyk, amerykanista, poseł na sejm trzech kadencji, były senator i były marszałek senatu.
W 1959 r ukończył studia magisterskie w Woodrow Wilson School of Foreign Affairs oraz University of Virginia w Charlottesville, a rok później studia magisterskie na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w American University w Waszyngtonie oraz w Wydziale Historii Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie. Habilitację uzyskał w 1967 r. w Instytucie Historii PAN. Profesorem nadzwyczajnym został w 1978 r, a zwyczajnym w 1986 r.
W latach 1967-98 był członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, a w latach 1988-94 członkiem Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych. Był także prezesem Towarzystwa Polska-Kanada, wiceprezesem Towarzystwa Polska-Republika Korei, członkiem Stowarzyszenia Euroatlantyckiego i członkiem Klubu Rzymskiego.
W 1961 r. przystąpił do PZPR. W 1990 r. przystąpił do Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, a w 1999 r do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Z ramienia SLD od 1991 do 2001 pełnił funkcję posła na sejm I, II i III kadencji.
W 2001 roku został senatorem SLD-UP, a potem marszałkiem senatu.
1 czerwca 2008 został wiceprzewodniczącym SLD.
Jest autorem licznych publikacji o USA i stosunkach polsko-amerykańskich. Prowadził w TVP1 autorski program o amerykańskich przywódcach - "Anegdoty prezydenckie". Wydał też książkę pod takim tytułem. Jest jednym z najbardziej proamerykańskich polskich polityków.
W 2007 roku "Wprost" podał, że Longin Pastusiak był zarejestrowany w aktach SB jako "Wilman". Pastusiak zaprzeczył tym doniesieniom.
Z żoną Anną Ochab ma dwójkę dzieci.
