Zdarzyło się w Polsce w 2011

Rok 2011 obfitował w wydarzenia, które na długo pozostaną w naszej pamięci. Przedstawiamy subiektywny przegląd najważniejszych wiadomości, które wstrząsnęły Polską i Polakami.

12 stycznia Międzypaństwowy Komitet Lotniczy opublikował raport nt. katastrofy smoleńskiej. Główne przyczyny katastrofy Tu-154M, wskazane w raporcie MAK, to m.in. brak decyzji o odejściu na lotnisko zapasowe, zejście poniżej minimalnej wysokości odejścia na drugi krąg, brak reakcji na ostrzeżenia systemu TAWS oraz presja psychiczna na załogę. MAK stwierdził równocześnie, że błędów nie było po stronie rosyjskiej.

Kilka dni później polska komisja wyjaśniająca okoliczności katastrofy zwołała konferencję, na której przedstawiła swoje materiały; według nich błędy popełnili też rosyjscy kontrolerzy, działali pod presją i nie byli wystarczającym wsparciem dla załogi Tu-154M.

(js, PAP)

19 stycznia warszawska prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie ujawnienia tajemnicy państwowej i służbowej, jej bezprawnego wykorzystania oraz rozpowszechniania wiadomości ze śledztwa przeciw Weronice Marczuk w książce - wywiadzie z b. agentem CBA Tomaszem Kaczmarkiem (dziś posłem PiS).

Dwa dni później z braku cech przestępstwa warszawska prokuratura umorzyła śledztwo przeciw podejrzanej o korupcję Weronice Marczuk. Prokuratura miała też "istotne wątpliwości" co do legalności działań CBA wobec niej; materiały ws. ewentualnego przekroczenia uprawnień przez CBA wyłączono ze śledztwa przeciw Marczuk do odrębnego postępowania.

10 lutego w Rzymie zmarł nagle metropolita lubelski abp Józef Życiński. Przyczyną śmierci był wylew krwi do mózgu. Abp Życiński był filozofem, teologiem, publicystą i - w powszechnej opinii - jedną z najbardziej znaczących i wyrazistych postaci Kościoła katolickiego w Polsce. Prezydent Bronisław Komorowski odznaczył pośmiertnie abp. Życińskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

1 marca formalnie przestała istnieć działająca od 1989 r. Komisja Majątkowa, zajmująca się zwrotem lub przekazaniem Kościołowi katolickiemu majątku odebranego w PRL z naruszeniem ówczesnego prawa. W trakcie swojej działalności komisja przekazała stronie kościelnej ponad 65,5 tys. ha gruntów oraz 143,5 mln zł. Według mediów wartość zwróconego majątku sięgała 5 mld zł. Komisja rozpatrzyła ok. 2800 spraw, do zbadania - po jej likwidacji - pozostało jeszcze 216. Teraz mogą się nimi zająć sądy powszechne. Trwa kilka śledztw dot. nieprawidłowości w jej działaniach; kilka osób ma już zarzuty, w tym podejrzany o korupcję pełnomocnik instytucji kościelnych b. funkcjonariusz SB Marek P. Także CBA ujawniło w sumie ponad 20 przypadków tego nieprawidłowości przy orzeczeniach Komisji i skierowało sprawy do prokuratury.

Na zdjęciu: rzecznik Konferencji Episkopatu Polski ks. Józef Kloch i Sekretarz Generalny KEP ksiądz biskup Stanisław Budzik podczas briefingu ws. Komisji Majątkowej.

10 kwietnia obchodziliśmy 1. rocznicę katastrofy smoleńskiej. W Warszawie odbyły się oficjalne obchody rocznicy, zorganizowane przez PiS i "Gazetę Polską". Przed Pałacem Prezydenckim zgromadziło się kilka tys. ludzi. Ulicami miasta przeszedł "marsz pamięci".

1 maja miały miejsce uroczystości beatyfikacji Jana Pawła II. Msze dziękczynne za beatyfikację odprawiano w wielu miejscach w Polsce. W Warszawie ok. 3,5 tys. osób zebrało się na Placu Piłsudskiego, a kilkaset - w Wilanowie. Ok. 120 tys. pielgrzymów wzięło udział w uroczystościach w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Tysiące pielgrzymów zgromadziły się także na rynku Wadowic - rodzinnego miasta papieża. W Rzymie w mszy beatyfikacyjnej odprawionej przez Benedykta XVI uczestniczyło 1,5 miliona pielgrzymów z całego świata. Na uroczystości przybyło kilkadziesiąt tys. Polaków, z prezydentem i liczną delegacją polskiego Kościoła.

3 maja na stadionie w Bydgoszczy, po finałowym meczu piłkarskiego Pucharu Polski, doszło do masowych zajść chuligańskich, w czasie których zdemolowano obiekt i pobito operatorkę telewizyjną. Prowadzone w tej sprawie śledztwo dobiega końca. Burdy te doprowadziły m.in. do zaostrzenia sankcji karnych dla pseudokibiców oraz zmian w przepisach dot. zabezpieczenia imprez masowych. Na stadiony wróciła też policja, ale tylko po to, by wspomagać organizatora.

12 maja zatrzymany został jeden z najdłużej poszukiwanych i najgroźniejszych polskich przestępców Rafał S., ps. Szkatuła. W październiku skazano go na karę 5,5 roku więzienia i 10 tys. zł grzywny m.in. za kierowanie gangiem; czeka go jeszcze proces ws. podżegania do zabójstwa innego gangstera.

17 maja upubliczniono raport sejmowej komisji śledczej wyjaśniającej sprawę porwania i zabójstwa Krzysztofa Olewnika przyjęty jednogłośnie; komisja stwierdziła liczne zaniedbania i błędy w pracy policji i organów ścigania. Pół roku później, 17 listopada śledczy przeszukali nieruchomości należące do ojca K.Olewnika - Włodzimierza, domy obu sióstr Krzysztofa - Danuty i Anny - oraz lokale, którymi rozporządzał jeden ze współpracowników W.Olewnika. Następnie prokuratura złożyła w sądzie zażalenia Olewników na przeszukania.

Pod koniec roku prokuratura ponownie zaczęła badać, czy na początkowym etapie sprawy zniknięcie Krzysztofa Olewnika nie było samouprowadzeniem. Kolejny raz przeszukano dom Krzysztofa Olewnika.

1 lipca rozpoczęła się trwająca pół roku polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. Podsumowując pierwszą polską prezydencję przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso ocenił, że "spełniła ona wiązane z nią oczekiwania, podtrzymała duch partnerstwa w instytucjach europejskich oraz w państwach członkowskich UE".

1 lipca uniewinniono wszystkich siedmiu żołnierzy oskarżonych ws. zbrodni wojennej w Nangar Khel w Afganistanie. Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że brak jest wystarczających dowodów na skazanie. Prokuratura złożyła apelację.

Na zdjęciu: były dowódca GROM, generał Sławomir Petelicki oraz uniewinnieni żołnierze, plutonowy Tomasz Borysiewicz i szeregowy Jacek Boksa po ogłoszeniu wyroku.

23 lipca krakowska policja zatrzymała nazywanego "bomberem" Rafała K., podejrzanego o spowodowanie czterech eksplozji w Krakowie, w których ucierpiało pięć osób. Policjanci znaleźli kolejny ładunek wybuchowy i materiały służące do wyrobu bomb, zabezpieczyli także ładunek podłożony na cudzej posesji.

26 lipca trwające ponad trzy i pół roku prace zakończyła sejmowa komisja śledcza badająca okoliczności śmierci byłej minister i byłej posłanki SLD Barbary Blidy. Według głównych wniosków i rekomendacji zawartych w przyjętym raporcie końcowym były premier Jarosław Kaczyński i były minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro powinni stanąć przed Trybunałem Stanu, a b. szef ABW Bogdan Święczkowski i b. wiceszef tej Agencji Grzegorz Ocieczek - usłyszeć zarzuty karne. Przeciw tym wnioskom w zdaniu odrębnym stanowiącym część raportu wypowiedziało się PiS. W sejmie nowej kadencji nad wnioskami o TS dla Kaczyńskiego i Ziobry pracują kluby SLD i Ruchu Palikota.

29 lipca Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, której przewodniczył szef MSWiA Jerzy Miller, ogłosiła raport nt. katastrofy smoleńskiej. Dokument wskazuje m.in., że załoga Tu-154M, który 10 kwietnia poprzedniego roku rozbił się pod Smoleńskiem, chciała wykonać jedynie próbne podejście do lądowania, nie wykonała jednak automatycznego odejścia m.in. z powodu braków w wyszkoleniu w 36. specpułku. Komisja stwierdziła też, że piloci przewożący najważniejsze osoby w państwie nie ćwiczyli na symulatorach lądowania w skrajnie trudnych warunkach, przy wykorzystaniu systemu TAWS.

Eksperci podkreślili w raporcie, że były braki w szkoleniu dotyczącym współpracy załogi pomiędzy sobą - efektem było to, że dowódca załogi był "nadmiernie obciążony". Wskazali również na nieprawidłowości w wyposażeniu samego lotniska i pracy rosyjskich kontrolerów - m.in. polska załoga mylnie była informowana, że jest na właściwej ścieżce i kursie.

Premier Donald Tusk poinformował, że przyjął dymisję szefa MON Bogdana Klicha, złożoną w związku z upublicznionym raportem Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, dot. katastrofy smoleńskiej. Stanowisko to objął Tomasz Siemoniak.

4 sierpnia nowy minister obrony Tomasz Siemoniak wraz z premierem Tuskiem poinformował o rozformowaniu 36. specjalnego pułku lotnictwa transportowego i o dymisjach kilkunastu oficerów. Dymisję złożył wiceminister Czesław Piątas, były szef Sztabu Generalnego.

5 sierpnia przewodniczący Samoobrony został znaleziony martwy w swoim biurze w Warszawie. Według informacji przedstawicieli policji popełnił samobójstwo poprzez powieszenie się w warszawskiej siedzibie swojej partii. Okoliczności śmierci Andrzeja Leppera wciąż rozgrzewają emocje.

11 sierpnia został pochowany na cmentarzu w Krupach koło Darłowa, położonym 2 km od rodzinnego Zielnowa. W uroczystościach pogrzebowych o charakterze państwowym wzięli udział m.in. były prezydent Lech Wałęsa, a także ambasador Republiki Białorusi w RP Wiktar Hajsionak. W dniu pogrzebu tablica z nazwą miejscowości Zielnowo została przepasana czarnym kirem.

Śledztwo w sprawie jego śmierci utknęło w martwym punkcie. Dochodzenie miało być traktowane priorytetowo, tymczasem wciąż nie ma wyników wielu bardzo ważnych badań m.in. toksykologicznych i DNA. Od samego początku widać zaniedbania. Najpierw prokuratorzy dopuścili, by sekcję zwłok Andrzeja Leppera przeprowadzić dopiero po trzech dniach od śmierci. Sporo działo się także w samym biurze. Ktoś m.in. ukradł z sejfu weksle, które kiedyś musieli podpisywać ludzie chcący znaleźć się na wyborczych listach partii.

Wątpliwości, co do przyczyny śmierci Leppera mają jego najbliżsi współpracownicy. - Ja miałem od początku wątpliwości i mam je dalej. Jestem przekonany, że Andrzej Lepper tego nie zrobił - twierdzi Janusz Maksymiuk.

Po kilkumiesięcznej pracy wątpliwości ma także prokuratura: - Gdyby ich nie miała, zakończyłaby śledztwo - podkreśla Monika Lewandowska.

19 września premier wyruszył w Polskę "tuskobusem", by przekonywać wyborców, by głosowali na Platformę Obywatelską. Bawił na śniadaniu u Koła Gospodyń Wiejskich w Rzecinie (woj. wielkopolskie), ale nie wszędzie miał tak miło... W Kutnie musiał ocierać łzy zdesperowanej kobiecie, bywało, że zamiast chlebem i solą, premier witany był krzykiem i protestem.

Nowatorska inicjatywa przyniosła zamierzone efekty: jako jedyny premier w III RP, Tusk rządzi II kadencję. W wyborach 9 października Platforma Obywatelska zdecydowanie pokonała Prawo i Sprawiedliwość zdobywając 39,18% poparcia.

31 sierpnia nieznani sprawcy zniszczyli w Jedwabnem pomnik upamiętniający mord dokonany 70 lat temu na Żydach przez ich polskich sąsiadów. Był to kolejny z nacjonalistycznych ekscesów w województwie podlaskim, gdzie w sierpniu m.in. zamalowano polsko-litewskie tablice z nazwami miejscowości w gminie Puńsk.

1 listopada wszyscy wstrzymaliśmy oddech, kiedy Boeing 767 Polskich Linii Lotniczych LOT awaryjnie wylądował na warszawskim lotnisku imienia Fryderyka Chopina. Nikt nie został ranny. Na pokładzie było 220 pasażerów i 11 członków załogi.

Maszyna, która leciała do Warszawy z Newark w USA, nie mogła wypuścić podwozia i lądowała "na brzuchu". Po niemal godzinnym krążeniu nad stolicą kapitan samolotu zdecydował się lądować bez podwozia.

Pasażerowie samolotu po wylądowaniu opowiadali, że towarzyszył im strach, wręcz przerażenie. Ale nie zabrakło również radości i euforii, a na koniec podziwu dla kapitana Boeinga 767.

Bohaterski pilot, 54-letni kpt Tadeusz Wrona stał się idolem Polaków.

3 listopada polska prowincja księży marianów nakazała ks. Adamowi Bonieckiemu ograniczenie swoich wystąpień medialnych do "Tygodnika Powszechnego". Boniecki zwracał wcześniej uwagę na "niefortunność umieszczenia krzyża na sali sejmowej"; twierdził też, że: "nie na walce o krzyż w sejmie polega piękno Ewangelii".

Nieoczekiwanym triumfatorem wyborów 9 listopada okazał się Janusz Palikot i jego Ruch Palikota. Na tę partię zagłosowało w wyborczą niedzielę 10,9% wyborców, co dało trzeci wynik po PO i PiS. Ruch Palikota wprowadził do sejmu 41 posłów.

Wśród nowych posłów Ruchu Palikota znalazła się Anna Grodzka - pierwsza transseksualistka w polskim sejmie. Uzyskanie przez nią mandatu poselskiego wzbudziło duże kontrowersje. Posłanka pozwała już Tomasza Terlikowskiego, który - jej zdaniem - w wypowiedzi dla fronda.tv zaznaczył, że "jest (ona) mężczyzną, który pozbawił się narządów płciowych i udaje kobietę, co świadczy o odejściu od Kościoła katolickiego".

W rozmowie z Wirtualną Polską Grodzka podkreśliła: "Trzeba go ukarać, bo obraził nie tylko mnie, ale też tysiące innych ludzi transseksualnych. Jeżeli chcemy budować nowoczesne społeczeństwo, to takiego rodzaju zachowań podszytych nienawiścią nie można akceptować". Grodzka określiła też swoje cele na najbliższe cztery lata: "Zamierzam zająć się polityką społeczną, chciałabym włączyć się w prace komisji praw człowieka, rodziny, zdrowia lub kultury. Te sfery szczególnie mnie interesują i dobrze się na nich znam. Od lat prowadzę Fundację Trans-Fuzja, która jest częścią ruchu LGBT".

Tuż po wyborach 11 października, Ruch Palikota przeniósł front "wojny o krzyż" z Krakowskiego Przedmieścia na Wiejską. Partia zażądała usunięcia krzyża z sali obrad sejmu, gdyż został tam umieszczony "sprzecznie z prawem". Złożyła w tej sprawie wniosek do marszałka sejmu. Wnioskodawcy uważają również, że obecność symbolu religijnego w tym miejscu jest niezgodna z konstytucją, Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz zapisami konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską.

Eksperci, którzy przygotowali opinie dla marszałek sejmu Ewy Kopacz, uważają, że krzyż na sali obrad sejmu nie narusza konstytucji i prawa unijnego. Zwracają też uwagę, że posłowie przyjęli uchwałę, która potwierdziła obecność krzyża w przestrzeni publicznej.

Ruch Palikota jest zdania, że dwie z czterech ekspertyz są korzystne dla ich wniosku.

7 listopada powstał nowy klub parlamentarny Solidarna Polska. Utworzyło go 16 posłów i jeden senator, wszyscy wybrani z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. Jego powstanie wiązało się z usunięciem z PiS trzech posłów do Parlamentu Europejskiego (Tadeusza Cymańskiego, Jacka Kurskiego i Zbigniewa Ziobry), do którego doszło 4 listopada. W konsekwencji Komitet Polityczny PiS podjął decyzję o wykluczeniu z partii członków klubu Solidarna Polska.

8 listopada odbyło się pierwsze posiedzenie VII kadencji sejmu i VIII kadencji senatu. Ewa Kopacz jako pierwsza kobieta w III RP została wybrana marszałkiem sejmu. Wcześniej musiała złożyć dymisję z funkcji ministra zdrowia.

11 listopada podczas obchodów Święta Niepodległości w Warszawie doszło do zamieszek. Odbył się m.in. wiec "Kolorowa Niepodległa", zorganizowany przez Porozumienie 11 Listopada, a także Marsz Niepodległości zorganizowany przez Obóz Narodowo-Radykalny i Młodzież Wszechpolską.

W wyniku starć demonstrantów z policją zatrzymano 210 osób; 40 funkcjonariuszy zostało lekko rannych. Do szpitali przewieziono 30 osób, które odniosły obrażenia.

23 listopada zatrzymany został b. szef UOP gen. Gromosław Czempiński i cztery inne osoby, którym Prokuratura Apelacyjna w Katowicach zarzuciła korupcję przy prywatyzacji PLL Lot oraz firmy Stoen, a także pranie brudnych pieniędzy. W grudniu zarzuty usłyszał b. wiceminister infrastruktury Wojciech J. Wszyscy podejrzani wyszli na wolność po wpłaceniu poręczeń majątkowych wartych w sumie 6,5 mln zł.

18 listopada premier Donald Tusk wygłosił w sejmie swoje expose. Przemówienia programowego szefa rządu słuchali posłowie oraz prezydent Bronisław Komorowski. Przed expose w Pałacu Prezydenckim odbyło się zaprzysiężenie drugiego gabinetu Tuska. Prezydent odebrał przysięgę od nowych ministrów.

Jakie są najważniejsze punkty expose Donalda Tuska? Becikowe nie dla bogatych, znikną ulgi na internet, zrównanie i wydłużenie wieku emerytalnego do 67 lat, próby odejścia od KRUS, podwyżki dla policjantów i odebranie niektórym grupom zawodowym przywilejów emerytalnych.

28 listopada w Berlinie Radosław Sikorski wygłosił przemówienie, które wywołało burzę. Szef MSZ skierował do Niemców mocny apel o obronę strefy euro. - Największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa i dobrobytu Polski byłby upadek strefy euro - podkreślił. Prawdopodobnie będę pierwszym ministrem spraw zagranicznych, który tak mówi, ale to powiem: mniej się obawiam niemieckiej siły, niż zaczynam bać się niemieckiej bezczynności - mówił.

Zaproponował również zmiany w funkcjonowaniu UE, w tym zmniejszenie i jednoczesne wzmocnienie KE, ogólnoeuropejską listę kandydatów do Parlamentu Europejskiego, połączenie stanowisk szefa KE i prezydenta UE.

Prawo i Sprawiedliwość zarzuciło ministrowi działanie na szkodę interesów narodowych i złożyło wniosek ws. wotum nieufności dla niego. Przeciwko odwołaniu szefa MSZ opowiedziały się jednak kluby PO, PSL, SLD i Ruchu Palikota.

3 grudnia w Toruniu odbyły się uroczystości 20. rocznicy powstania Radia Maryja, na które przyjechało ponad 10 tysięcy słuchaczy. W dniu jubileuszu działalność zainaugurowała nowa sieć telefonii komórkowej "w naszej Rodzinie", skierowana do odbiorów rozgłośni.

5 grudnia w swoim domu w Lewinie Kłodzkim zmarła Violetta Villas. Wstępnie uznano, że był to zgon naturalny, jednakże następnego dnia Prokuratura Okręgowa w Świdnicy poinformowała o wszczęciu postępowania mającego wyjaśnić jego przyczyny i okoliczności. Wątpliwości prokuratury budziły warunki sanitarne, w jakich żyła piosenkarka oraz wygląd zwłok Violetty Villas wskazujący na zaniedbania medyczne. Na ciele artystki znajdowały się m.in. odleżyny i krwiaki.

Violetta Villas została pochowana 19 grudniaw Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim. W ceremonii wzięło udział kilkaset osób, w tym m.in. rodzina piosenkarki, przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środowiska artystycznego, m.in. Ewa Kasprzyk, Mieczysław Gajda, Waldemar Kocoń, Andrzej Rosiewicz i Michał Wiśniewski.

7,7% i dopiero piąte miejsce dla SLD - takiego wyniku w wyborach nie spodziewał się szef SLD - Grzegorz Napieralski, choć podobną prognozę podawały przedwyborcze sondaże. Taki rezultat przypieczętował los Grzegorza Napieralskiego jako przewodniczącego SLD. 10 grudnia podczas konwencji Sojuszu nowym przewodniczącym SLD został wybrany Leszek Miller.

Zanim w całym kraju obchodziliśmy 30. rocznicę 13 grudnia, zapadły dwie przełomowe decyzje związane ze stanem wojennym. 16 marca Trybunał Konstytucyjny orzekł, ze dekrety Rady Państwa PRL o wprowadzeniu w 1981 r. stanu wojennego są niekonstytucyjne. Teraz wszyscy skazani w tamtym czasie mogą występować o wznawianie ich spraw i odszkodowania.

Z kolei 1 sierpnia gen. Wojciech Jaruzelski został wyłączony z trwającego od września 2008 r. procesu autorów stanu wojennego. Stan zdrowia generała uniemożliwia sądzenie go.

Podczas obchodów 30. rocznicy podkreślano m.in. nierozliczenie jego autorów i wykonawców. Nie może być odpuszczenia grzechów; przemocy, bezwzględności, a czasami zwykłego łajdactwa nie da się niczym usprawiedliwić - powiedział premier Donald Tusk. - To my wtedy mieliśmy rację - oświadczył z kolei prezydent Bronisław Komorowski.

PiS pod wodzą Jarosława Kaczyńskiego poprowadził ulicami Warszawy Marsz Niepodległości i Solidarności. Uczestniczyło w nim kilka tysięcy osób.

20 grudnia Sąd Okręgowy w Łodzi skazał na karę dożywotniego więzienia Ryszarda Cybę, który w październiku 2010 r. w łódzkiej siedzibie PiS zastrzelił Marka Rosiaka i ranił nożem drugiego pracownika. Sąd zdecydował, że Cyba będzie mógł ubiegać się o przedterminowe, warunkowe zwolnienie z więzienia po 30 latach i pozbawił go na 10 lat praw publicznych.

Tuż przed Świętami, 22 grudnia, nadeszła tragiczna wiadomość z Afganistanu: w wyniku eksplozji miny pułapki zginęło pięciu polskich żołnierzy. To największa tragedia w historii polskich misji. Żołnierze służyli w 20. Bartoszyckiej Brygadzie Zmechanizowanej.

Żołnierze zajmujący się projektami odbudowy jechali do miejscowości Razzak, sprawdzić postęp prac przy mauzoleum. Gdy wjechali w teren zurbanizowany, nastąpił atak z użyciem improwizowanego ładunku wybuchowego. Mina eksplodowała pod pojazdem, którym jechali żołnierze ochraniający zespół PRT. Wszyscy zginęli na miejscu.

(js, PAP)