Zasady wyboru eurodeputowanych

Projekt zaprezentował w środę w Pałacu Prezydenckim szef Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Krzysztof Janik. Niebawem projekt, przyjęty przez rząd 17 czerwca, trafi do Sejmu.

Prezydent Aleksander Kwaśniewski podkreślił podczas spotkania, że już w tej chwili trzeba budować w Polsce zainteresowanie wyborami do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się prawdopodobnie 13 czerwca przyszłego roku. Dodał, że pierwsza polska reprezentacja PE musi być jak najlepsza, dysponować wiedzą, kwalifikacjami i znajomością języków obcych.

Byłoby źle - zdaniem prezydenta - gdyby Parlament Europejski stał się sposobem na uwieńczenie czy ozdobę kariery w kraju. Nie można też wysyłać tam ludzi, którzy nie są już potrzebni partiom. Jak podkreślił, Parlament Europejski musi być miejscem dla ludzi aktywnych, którzy chcą się poświęcić tej funkcji.

Premier Leszek Miller wyraził natomiast nadzieję, że dyskusja nad projektem ordynacji w polskim parlamencie będzie merytoryczna i wolna od walki politycznej. Byłoby dobrze - jego zdaniem - gdyby w Parlamencie Europejskim godnie reprezentowane było młode pokolenie Polaków.

Według projektu ustawy o wyborze członków Parlamentu Europejskiego, wybory do tej unijnej instytucji są wolne, powszechne i bezpośrednie oraz przeprowadzane w głosowaniu tajnym. Członkowie PE są przedstawicielami społeczności obywateli UE, nie są związani instrukcjami wyborców.

Projekt przyznaje czynne prawo wyborcze nie tylko 18-letnim obywatelom polskim, stale zamieszkującym na terytorium RP, ale również obywatelom Unii Europejskiej nie będącym obywatelami polskimi, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat oraz stale zamieszkują na terytorium RP i są wpisani do stałego rejestru wyborców.

Prawo kandydowania (bierne prawo wyborcze) do Parlamentu Europejskiego przysługuje osobie mającej czynne prawo wyborcze, która najpóźniej w dniu głosowania kończy 21 lat i od 5 lat stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Projekt zakłada podział kraju na 13 wielomandatowych okręgów wyborczych: pomorski, kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurski i podlaski, okręg m.st. Warszawy i ośmiu powiatów wokół stolicy, okręg mazowiecki, łódzki, wielkopolski, lubelski, podkarpacki, małopolsko-świętokrzyski, śląski, dolnośląsko-opolski oraz okręg województw lubuskiego i zachodniopomorskiego.

Z każdego okręgu może zostać wybranych od trzech do dziewięciu eurodeputowanych.

Według projektu, mandatu członka PE nie można łączyć ze sprawowaniem stanowiska w instytucjach wspólnotowych oraz z mandatem posła, senatora, funkcją członka Rady Ministrów, sekretarza stanu oraz z innymi stanowiskami, których według konstytucji nie można łączyć z mandatem posła lub senatora.

Projekt nie wyklucza jednak kandydowania posła czy senatora w wyborach do PE.

Tak jak w ordynacji do parlamentu zaproponowano 5-procentowy próg wyborczy. Głosować mielibyśmy na listę popartą 20 tysiącami podpisów, zgłaszaną w okręgu, wskazując preferencje co do kandydata.

Głosy na listę w całym kraju byłyby później sumowane i przeliczane na mandaty za pomocą sprzyjającej większym ugrupowaniom metody d'Hondta, w zależności od tego, ile dana lista dostała głosów w skali kraju. Następnie mandaty rozdzielano by między listy okręgowe w zależności od proporcji głosów oddanych w danym okręgu.

Mechanizm podziału mandatów między okręgi premiuje też frekwencję - im wyższa, tym więcej reprezentantów w PE okręg może uzyskać.

Kandydatów - podobnie jak w wyborach do krajowego parlamentu - będą mogły zgłaszać komitety partii, koalicji i obywatelskie.

Parlament Europejski jest największym wielonarodowym parlamentem na świecie - reprezentuje 370 mln obywateli Unii. W jego skład wchodzą przedstawiciele wielu partii, zrzeszonych w siedmiu większych frakcjach politycznych. Każdy kraj Unii Europejskiej ma wciąż jeszcze własne zasady dotyczące wyborów do PE.

Obecnie w PE zasiada 626 deputowanych. Po przystąpieniu do UE 10 nowych państw parlamentarzystów będzie 732.