Wyrok Trybunału Konstytucyjnego ws. nadrzędności prawa krajowego nad unijnym

Trybunał Konstytucyjny pod przewodnictwem Julii Przyłębskiej w czwartek po południu orzekł ws. pierwszeństwa prawa krajowego nad unijnym.

Zdaniem TK, "próba ingerencji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w polski wymiar sprawiedliwości narusza zasadę praworządności, zasadę nadrzędności Konstytucji oraz zasadę zachowania suwerenności w procesie integracji europejskiej".

Rozprawa została zainicjowana wnioskiem premiera Mateusza Morawieckiego dot. niezgodności niektórych przepisów Traktatu o Unii Europejskiej z polską Konstytucją.

- Organy Unii Europejskiej działają poza granicami kompetencji przekazanych przez Rzeczpospolitą Polską w traktatach - stwierdziła podczas ogłaszania wyroku prezes Julia Przyłębska.

Zdaniem TK niektóre przepisy traktatu o UE naruszają "suwerenność" poszczególnych państw i są niezgodne z polską Konstytucją.

- Dopóki organy UE działają w ramach kompetencji przekazanych, dopóki ten etap współpracy nie pozbawia Konstytucji RP pierwszeństwa jej obowiązywania, Polska zachowuje funkcje państwa suwerennego i demokratycznego. [...] Wśród kompetencji przekazanych nie ma jednak organizacji oraz ustroju sądownictwa - uzasadniał sędzia Bartłomiej Sochański.

- W hierarchii źródeł prawa Traktat o Unii Europejskiej znajduje się poniżej Konstytucji, tak jak każda ratyfikowana umowa międzynarodowa - podkreślał Sochański.

W uzasadnieniu podważono także kompetencje Trybunału Sprawiedliwości UE. - Wywodzenie kompetencji TSUE do kontroli organizacji i ustroju wymiaru sprawiedliwości w państwie członkowskim jest niczym innym niż kreowaniem przez TSUE nowych kompetencji - tłumaczył sędzia.

Zdanie odrębne do wyroku zgłosili sędziowie Piotr Pszczółkowski i Jarosław Wyrębak.

- Wniosek premiera Mateusza Morawieckiego dąży do podważenia zasad TSUE - przekazał sędzia Pszczółkowski. Ocenił także, że wniosek ten miał "legitymizować działania rządu i parlamentu w ramach tzw. reformy sądownictwa".

Jego zdaniem działania TK podjął decyzję ultra vires (poza zakresem swoich kompetencji). - TK nie posiada kompetencji do weryfikacji orzeczeń TSUE - tłumaczył Pszczółkowski.

Z kolei Jarosław Wyrębak zwracał uwagę, że wnioskodawca nie przedstawił wymaganej argumentacji dla wniesionego problemu konstytucyjnego. - W tym przypadku w moim przekonaniu aktualizowała się konieczność umożenia postępowania - tłumaczył sędzia.

Wniosek Mateusza Morawieckiego to reakcja na wyrok TSUE z marca w sprawie możliwości kontroli przez sądy prawidłowości procesu powołania sędziego. W piśmie premier zaapelował o zbadanie zgodności z konstytucją trzech przepisów Traktatu o Unii Europejskiej, podważając tym samym zasadę pierwszeństwa prawa unijnego wywodzoną z przepisów unijnych.

Toczące się postępowanie przez Trybunałem Konstytucyjnym było wielokrotnie odraczane. Początkowo TK pod przewodnictwem Krystyny Pawłowicz miał orzec w tej sprawie 28 kwietnia. Posiedzenie przełożono na 13 maja, następnie 15 czerwca, 15 lipca, a ostatecznie 3 sierpnia. Na początku sierpnia rozprawę przełożono na 31 sierpnia, a następnie odroczono rozprawę do 22 września.

Pod koniec września przewodnictwo w sprawie przejęła prezes Julia Przyłębska. W czwartek powrócono ponownie do sprawy, zapowiadając, że pojawi się w sprawie wyrok.

Przeczytaj więcej o czwartkowej rozprawie w Trybunale Konstytucyjnym.