Wybory radnych w tym roku według nowych zasad

W gminach liczących do 20 tys. mieszkańców wybory są większościowe. Radnymi zostają ci kandydaci, którzy uzyskają najwyższe poparcie.

Natomiast w gminach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, w powiatach i sejmikach wojewódzkich wybory są proporcjonalne.

Zgodnie z ordynacją wyborczą, w podziale mandatów w danej gminie uczestniczą te komitety, których listy uzyskały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów. Głosy na mandaty przeliczane są metodą d'Hondta korzystną dla ugrupowań uzyskujących wyższe poparcie.

W tym roku można w wyborach do rad gmin liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, do rad powiatów oraz do sejmików wojewódzkich tworzyć bloki wyborcze.

Minimum dwa komitety mogą zgrupować swoje listy i zawrzeć umowę o wspólnym podziale mandatów.

Każdy komitet współtworzący blok wystawia własne listy, a wynik wyborczy bloku ustalany jest poprzez sumowanie głosów oddanych na tworzące go ugrupowania.

Aby wziąć udział w podziale mandatów, blok wyborczy musi zdobyć w wyborach do rad gminy, albo powiatu co najmniej 10% poparcie, a w wyborach do sejmiku wojewódzkiego - 15%. Ponadto przynajmniej jeden komitet w wchodzących w skład bloku musi zdobyć samodzielnie minimum 5% ważnie oddanych głosów.

Dopiero po spełnieniu tych dwóch warunków, blok będzie uczestniczył w podziale mandatów.

Liczba mandatów, jaka przypadnie blokowi ustalona zostanie za pomocą metody d'Hondta. Następnie mandaty te będą dzielone pomiędzy komitety, które tworzą blok. W tym wewnętrznym podziale mandaty uzyskają tylko te komitety, które przekroczyły 5% próg poparcia.

Jeśli spośród komitetów tworzących grupę list tylko jeden przekroczył 5% próg to zdobędzie on wszystkie mandaty, które przypadły blokowi.

Natomiast jeżeli 5% poparcie uzyskały dwa lub więcej komitety z bloku, to mandaty dzielone będą pomiędzy te komitety metodą St. Lague'a korzystniejszą dla ugrupowań uzyskujących mniejsze poparcie.

Jeżeli blok nie uzyskał wymaganego poparcia - 10% w wyborach do rady gminy lub powiatu; 15% w wyborach do sejmiku - wynik każdego współtworzącego go komitetu wyborczego ustalany będzie osobno.

Dużo prostsze jest ustalanie wyniku wyborów bezpośrednich na wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Wybory bezpośrednie wygrywa ten kandydat, który uzyskał ponad połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żadnemu z kandydatów to się nie uda, to organizowana jest - po dwóch tygodniach - druga tura wyborów.

Biorą w niej udział dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu uzyskali najwyższe poparcie. Wójtem zostanie ten spośród nich, który zdobędzie więcej ważnie oddanych głosów.

Gdyby obaj kandydaci startujący w drugiej turze zdobyli tę samą liczbę głosów, wójtem zostanie ten, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat.

W przypadku gdyby każdy z kandydatów w drugiej turze otrzymał tę samą liczbę głosów i w równej liczbie obwodów większe poparcie, o tym który z nich zostanie wójtem, rozstrzygnie losowanie przeprowadzone przez gminną komisję wyborczą. W gminie, w której zarejestrowany został tylko jeden kandydat na wójta (burmistrza, prezydenta) wybory odbywają się, ale polegają na głosowania za lub przeciwko temu jedynemu kandydatowi.

Zostaje on wójtem jeśli uzyska ponad połowę ważnie oddanych głosów na "TAK". Jeśli mu się to nie uda, wyboru wójta dokona rada gminy. Rada gminy wybiera wójta również w takiej sytuacji, gdy nie zostanie zgłoszony żaden kandydat.