Wybitny polski chemik laureatem prestiżowej nagrody

Prof. Krzysztof Matyjaszewski jest drugim Polakiem, który otrzymał to prestiżowe wyróżnienie, przyznawane od w 1978 roku przez izraelską Fundację Wolfa. Wcześniej, w 1987 roku, otrzymał je Krzysztof Penderecki.

- Nagroda ta uważana jest za "preludium" do Nagrody Nobla, ponieważ aż 9 spośród 42 jej dotychczasowych laureatów w dziedzinie chemii zostało uhonorowanych tą najważniejszą nagrodą naukową - zaznacza Wojtysiak-Łańska.

Nagroda Wolfa jest przyznawana w sześciu dziedzinach: chemii, fizyce, matematyce, medycynie, rolnictwie i sztuce. Kandydatów do nagrody zgłaszają władze ośrodków naukowych. Zwycięzców wybiera Kapituła Nagrody złożona z ekspertów w poszczególnych dziedzinach. Laureaci otrzymują dyplom oraz nagrodę w wysokości 100 tys. dolarów.

W tym roku w dziedzinie chemii, poza prof. Matyjaszewskim, otrzymali ją jeszcze: prof. Stuart A. Rice z Wydziału Chemii Uniwersytetu w Chicago i prof. Ching Tang z Uniwersytetu w Rochester (USA).

Prof. Krzysztof Matyjaszewski jest światowej sławy chemikiem, specjalizuje się w technologii polimerów. Pracuje na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu (USA) i w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi.

Jego najbardziej znaczącym osiągnięciem naukowym jest odkrycie i opracowanie nowej metody kontrolowanej polimeryzacji wolnorodnikowej (tzw. metody ATRP), mającej ogromny wpływ na rozwój chemii i technologii polimerów. Za to osiągnięcie został uhonorowany Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 2004 r.

O technologicznym znaczeniu odkrycia ATRP świadczy uzyskanie przez zespół prof. Matyjaszewskiego 38 patentów amerykańskich i 120 międzynarodowych oraz utworzenie konsorcjum z ponad 40 firmami chemicznymi z Europy, Azji i Ameryki, a także sprzedaż licencji i rozpoczęcie w 2002 r. przemysłowej produkcji polimerów metodą ATRP w Japonii, Europie i Stanach Zjednoczonych.

Prof. Matyjaszewski urodził się w 1950 r. Tytuł doktora uzyskał w 1976 r. w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi (CBMiM), habilitację - w 1985 r. na Politechnice Łódzkiej, zaś tytuł naukowy profesora - w CBMiM PAN w 1999 r.

Jak podaje Wojtysiak-Łańska, badaniami procesów polimeryzacji zajmował się od ukończenia studiów, najpierw w zespole prof. Stanisława Penczka - jednego z najwybitniejszych chemików polskich okresu powojennego, potem w latach 1984-85 na paryskiej Sorbonie i wreszcie od 1985 na Uniwersytecie Carnegie Mellon. W latach 1994-1998 pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemicznego tej uczelni.

W 1998 utworzył i został kierownikiem Center for Macromolecular Engeering - wydzielonego, samodzielnego instytutu działającego w ramach uczelni. Od 2001 r. jest twórcą i kierownikiem Controlled Radical Polymerisation Consortium - organizacji, która zajmuje się aktywnym gromadzeniem i wykorzystywaniem środków na badania w dziedzinie ATRP.

- Mimo licznych obowiązków w USA, prof. Matyjaszewski jest nadal silnie związany z Łodzią. Pracuje w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN i jest przewodniczącym Międzynarodowej Rady Naukowej Europejskiego Centrum Bio- i Nanotechnologii Politechniki Łódzkiej - podkreśla Wojtysiak-Łańska.