Wrocław. Walczy z COVID-19 i nie tylko. Ośrodek badawczy na Praczach Odrzańskich ma mały jubileusz

Sieć Badawcza Łukasiewicz powstała 1 kwietnia 2019 r. Tworzy ją ponad 30 instytutów naukowo-badawczych z całej Polski. Jednym z nich jest wrocławski PORT - Polski Ośrodek Rozwoju Technologii.

- Aktywność Łukasiewicz-PORT doskonale wpisuje się w ideę "Science is Business", która definiuje istotę Sieci Badawczej Łukasiewicz - mówi dr Andrzej Dybczyński, dyrektor Łukasiewicz-PORT Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii.

- Naszym wspólnym celem jest wspieranie polskich przedsiębiorców poprzez dostarczanie im konkurencyjnych rozwiązań technologicznych i budowanie w ten sposób mostu między nauką i biznesem. Zrzeszenie w ogólnopolskiej sieci pozwala nam korzystać z efektu synergii, czerpać z doświadczeń innych instytutów i jednocześnie wspierać je swoimi kompetencjami - dodaje.

Działające ramach Sieci Grupy Badawcze łączą ekspertów z różnych instytutów, reprezentujących takie dziedziny nauki jak biotechnologia, chemia, farmaceutyka, elektronika, elektrotechnika, inżynieria materiałów, mechanika precyzyjna, metalurgia, optyka czy lotnictwo. Potencjał badawczy Łukasiewicza skupia się wokół czterech głównych obszarów badawczych: zdrowia, inteligentnej mobilności, transformacji cyfrowej oraz zrównoważonej gospodarki i energii.

Łukasiewicz-PORT mieści się na Kampusie Pracze, zajmując zespół zabytkowych budynków z początku XX w. W ich historycznych murach znajdują się jedne z najlepiej wyposażonych laboratoriów w kraju. Polscy i zagraniczni naukowcy prowadzą tu innowacyjne projekty badawcze z dziedziny biotechnologii i inżynierii materiałowej. Łukasiewicz-PORT kładzie przy tym nacisk na praktyczny wymiar nauki - tworzenie nowych produktów i technologii, które mają duży potencjał komercjalizacyjny, to znaczy mogą zostać wprowadzone na rynek, przyczyniając się do rozwoju polskiego przemysłu i gospodarki.

- Chcemy uprawiać naukę, która przynosi wymierne, bezpośrednie korzyści gospodarce i społeczeństwu, bo w ten sposób rozumiemy naszą misję i odpowiedzialność - mówi dr Andrzej Dybczyński.

- Dążymy do tego, by stać się instytutem na najwyższym światowym poziomie. Współpracujemy z prestiżowymi partnerami i międzynarodowymi korporacjami, jak choćby LG Electronics, Roche czy Pfizer, a jednocześnie wspieramy lokalne start-upy, m.in. XTPL czy SensDx. Stawiamy na współdziałanie nauki, biznesu i samorządów, pamiętając przy tym o potrzebach ludzi - dodaje.

Od ponad roku jednym z największych problemów społecznych, a zarazem wyzwań stojących przed światem nauki, jest pandemia COVID-19. Łukasiewicz-PORT znaczną część swoich sił skierował na walkę ze skutkami tego zjawiska. Bardzo szybko, bo już w kwietniu 2020 r., na terenie kampusu powstało laboratorium diagnostyczne, w którym pobrane od pacjentów próbki badane są na obecność koronawirusa.

Znacząco wspomogło ono Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Wrocławiu oraz inne jednostki publiczne. Zostało również wpisane na listę laboratoriów COVID-19 prowadzoną przez Ministerstwo Zdrowia, co oznacza, że może wykonywać testy genetyczne metodą RT-qPCR.

Łukasiewicz-PORT uruchomił również dwa punkty pobrań drive-thru: na terenie Kampusu Pracze i na wrocławskim lotnisku, a w styczniu tego roku - punkt szczepień przeciw COVID-19. Inicjatywy te prowadzona są pod szyldem Tarczy Naukowej - aktywności Instytutów Łukasiewicza na rzecz walki z następstwami pandemii.

Doświadczenia zebrane przez Łukasiewicz – PORT podczas walki z pandemią koronawirusa zaowocowały pomysłem utworzenia we Wrocławiu Centrum Diagnostyki Populacyjnej (CDP) – pierwszego tego typu ośrodka w Polsce. Jego celem jest prowadzenie badań nad nowoczesnymi metodami diagnostyki chorób zakaźnych i cywilizacyjnych (m.in. chorób układu krążenia, nowotworów, cukrzycy i zaburzeń psychicznych).

- Pandemia COVID-19 pokazuje, jak ważne jest nowoczesne zaplecze diagnostyczno-laboratoryjne umożliwiające podjęcie natychmiastowych działań w obliczu zagrożenia – mówi dr Andrzej Dybczyński. – Wypracowanie skutecznych mechanizmów szybkiej i masowej diagnostyki uniezależni Polskę od zagranicznych dostawców, zwiększając bezpieczeństwo biomedyczne społeczeństwa. Takie zadanie stoi przed Centrum Diagnostyki Populacyjnej – wyjaśnia.

Kluczowe znaczenie dla funkcjonowania CDP będzie mieć nowoczesne laboratorium BSL-3. Dzięki trzeciej – w czterostopniowej skali – klasie bezpieczeństwa biologicznego (oznacza ją symbol BSL-3), umożliwi pracę z niebezpiecznymi patogenami takimi jak SARS, AH1N1, SARS-CoV-2, a w konsekwencji – opracowywanie testów, terapii oraz środków antybakteryjnych i antywirusowych. Wrocławskie superlaboratorium będzie pierwszą w zachodniej Polsce i jedną z zaledwie kilku w całym kraju tego typu jednostek.

Mimo że Łukasiewicz-PORT jest instytutem młodym, ma na swoim koncie szereg działań na dużą skalę i o dużym znaczeniu społecznym. Kolejnym unikatowym projektem, w jaki zaangażowani są jego eksperci, jest Wirtualny Instytut Badawczy (WIB).

To finansowany ze środków Funduszu Polskiej Nauki pionierski program wsparcia badań w zakresie biotechnologii medycznej - onkologii. Polski rząd przeznaczył na ten cel 450 mln złotych, a kwota ta zostanie rozdysponowana między maksymalnie 10 zespołów naukowców wybranych w toku otwartego konkursu ofert. Jego zwycięzcy otrzymają środki na realizację zadań badawczych na okres do 10 lat.

- Zainteresowanie środowiska naukowego konkursem WIB potwierdziło potrzebę wprowadzenia w naszym kraju nowej formuły wsparcia badań naukowych - mówi Paweł Kurant, dyrektor programu Wirtualny Instytut Badawczy.

- Otrzymaliśmy 12 aplikacji, w których przygotowanie zaangażowanych było ponad 500 naukowców z 25 jednostek badawczych z całej Polski. Oceni je grono ekspertów, biorąc pod uwagę zarówno jakość merytoryczną zgłoszonych projektów, jak i potencjał komercjalizacyjny oraz wartość społeczno-gospodarczą zakładanych efektów badań - dodaje.

Wrocławski instytut pełni w WIB rolę Podmiotu Zarządzającego, który czuwa nad sprawnym przebiegiem poszczególnych etapów przedsięwzięcia. Jego rolą będzie również zapewnienie naukowcom wsparcia w zakresie komercjalizacji efektów ich badań - technologii, leków i terapii, które przyczynią się do rozwoju polskiej onkologii.