Wielki Piątek prawosławnych i innych obrządków wschodnich

Prawosławni a także m.in. grekotatolicy obchodzą 13 kwietnia uroczystość Wielkiego Piątku. W tym roku Wielkanoc obrządków wschodnich przypada 15 kwietnia - tydzień po świętach katolickich.

Największe skupiska prawosławnych są w województwie podlaskim. Święta w tym terminie obchodzą też m.in. prawosławni i grekokatolicy z Podkarpacia.

W Wielki Piątek w cerkwiach nie jest sprawowana liturgia eucharystyczna. Wczesnym popołudniem odbywają się procesje, potem nabożeństwa i adoracja Grobu Pańskiego. Symbolizuje go we wschodniej tradycji płaszczanica (lub, w innej pisowni: płaszczenica), wystawiany uroczyście na środku świątyni całun z ikoną przedstawiającą Chrystusa w grobie.

Płaszczanica leży na tzw. świętym prestole (stoliku), a wierni oddają jej cześć, kłaniając się i całując ikonę.

W Białymstoku głównym uroczystościom Wielkiego Piątku przewodniczy w katedrze św. Mikołaja biskup supraski Grzegorz. Ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub przewodniczy bowiem delegacji polskiej Cerkwi, która udała się w piątek do Jerozolimy po św. Ogień.

Zgodnie z wielowiekową tradycją, w Wielką Sobotę w Bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie ma miejsce "cud świętego ognia", który zstępuje na Grób Pański. Delegacja polskiej Cerkwi ma wrócić do kraju wieczorem w Wielką Sobotę, w nocy ogień ma trafić m.in. do białostockiej katedry prawosławnej.

W Kościele wschodnim nie praktykuje się umieszczania przy Grobie Pańskim elementów świeckich. Pojawiają się jedynie świece i kwiaty.

Adoracja potrwa całą noc z piątku na sobotę. Niektórzy wierni są w świątyni przez cały ten czas. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa wszyscy wierni zostawali na nocnych modlitwach przy płaszczanicy, a wczesnym rankiem, by nie odchodzili do domów, duchowni rozdawali im chleb i wino, by mogli zaspokoić głód.

Wielki Piątek oznacza w chrześcijaństwie ukrzyżowanie Chrystusa, jego śmierć i złożenie do grobu. Śmierć Jezusa na krzyżu uważana jest za początek zmartwychwstania. Według tradycji prawosławnej, Syn Boży zstąpił wówczas do piekieł, by zabrać swoją własność - dusze zmarłych. Dlatego w prawosławnej ikonografii zmartwychwstanie jest często malowane jako zstąpienie do piekieł.

Żadna ikona paschalna nie przedstawia samego momentu zmartwychwstania. Prezentują np. Chrystusa stojącego na obłoku na wprost opuszczonego miejsca pochówku, a po jego stronach śpiących żołnierzy lub pierwszych świadków zmartwychwstania Chrystusa - kobiety, które przyniosły mirrę, by namaścić jego ciało. Nie ma w Cerkwi tradycji Drogi Krzyżowej.

W Wielki Piątek obrządków wschodnich, podobnie jak u katolików, obowiązuje ścisły post. Zaleca się nawet zupełne powstrzymywanie się od posiłków aż do wieczora. W niektórych rodzinach, gdzie post jest ściśle przestrzegany, kolacja w Wielki czwartek była ostatnim większym posiłkiem aż do wielkanocnego śniadania.

Prawosławni hierarchowie szacują, że w Polsce jest ok. 550-600 tysięcy wiernych Cerkwi. Przyjmuje się, że połowa z nich mieszka w woj. podlaskim, m.in. w Białymstoku, Hajnówce, Bielsku Podlaskim i Siemiatyczach. Na Podkarpaciu mieszka kilkanaście tysięcy prawosławnych i grekokatolików.

Wybrane dla Ciebie
Remont przy domu Kaczyńskiego. Po latach pojawią się nowi sąsiedzi
Remont przy domu Kaczyńskiego. Po latach pojawią się nowi sąsiedzi
Tragedia na A4. Ciężarówka stanęła w płomieniach
Tragedia na A4. Ciężarówka stanęła w płomieniach
Potrącił pieszego i uciekł. 80-latek zatrzymany
Potrącił pieszego i uciekł. 80-latek zatrzymany
"To niepokojące". Duński minister obrony ostrzega Europę
"To niepokojące". Duński minister obrony ostrzega Europę
Nowa funkcja w mObywatelu. Skorzysta pół miliona osób
Nowa funkcja w mObywatelu. Skorzysta pół miliona osób
Samochód wpadł do stawu. Pod osłoną nocy szukali pasażera
Samochód wpadł do stawu. Pod osłoną nocy szukali pasażera
Bundeswehry okradziona. Bezpieczeństwo pod znakiem zapytania
Bundeswehry okradziona. Bezpieczeństwo pod znakiem zapytania
Była szefowa unijnej dyplomacji zatrzymana
Była szefowa unijnej dyplomacji zatrzymana
Kolejne weto prezydenta. Tłumaczy swoją decyzję
Kolejne weto prezydenta. Tłumaczy swoją decyzję
Postępy w pracach nad pokojem. Zełenski przekazuje informacje
Postępy w pracach nad pokojem. Zełenski przekazuje informacje
Głodziła niepełnosprawnego syna. Zapadł wyrok w bulwersującej sprawie
Głodziła niepełnosprawnego syna. Zapadł wyrok w bulwersującej sprawie
Ośmiolatek zadzwonił pod 112. "Nie wiem, co zrobić"
Ośmiolatek zadzwonił pod 112. "Nie wiem, co zrobić"