Wielkanoc 2025. Dziś Wielka Sobota i święcenie pokarmów. Co warto wiedzieć o tym dniu?

Wielka Sobota to czas, gdy wierni wspominają spoczynek Jezusa w grobie. Jest to dzień pełen symbolicznych obrzędów, takich jak święcenie pokarmów i poświęcenie ognia i wody. Te ceremonie mają głębokie znaczenie religijne i kulturowe. Dlaczego Wielka Sobota jest tak ważna dla katolików?

Historia Wielkiej Soboty

Wielka Sobota to jeden z najbardziej symbolicznych dni w kalendarzu chrześcijańskim, przypadający tuż przed Wielkanocą. To czas ciszy, refleksji i oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Choć dziś Wielka Sobota kojarzy się przede wszystkim ze święceniem pokarmów, jej historia sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa i ma głęboki, duchowy wymiar.

W początkach Kościoła Wielka Sobota była dniem całkowitego skupienia i postu. Wierni gromadzili się na modlitwach i czuwaniu przy grobie Jezusa, wspominając Jego mękę i śmierć. To właśnie w nocy z Wielkiej Soboty na Niedzielę Zmartwychwstania odbywała się uroczysta Wigilia Paschalna – najważniejsza liturgia w roku liturgicznym, symbolizująca przejście ze śmierci do życia.

Z czasem, obrzędy Wielkiej Soboty wzbogaciły się o symbole ognia, wody i światła. Rozpalanie ogniska i zapalanie paschału (dużej świecy symbolizującej Chrystusa) to jeden z kluczowych momentów Wigilii Paschalnej. W Polsce i innych krajach słowiańskich ukształtowała się także tradycja święcenia pokarmów, która sięga średniowiecza. Wierni przynoszą do kościołów koszyczki z jajkami, chlebem, mięsem, chrzanem i solą – symbolami życia, odkupienia i nowego początku.

Święcenie pokarmów w Wielką Sobotę

Tradycja święcenia pokarmów sięga dawnych czasów. Obecnie odbywa się w kościołach, ale kiedyś księża odwiedzali domy wiernych. Święconka, czyli poświęcone jedzenie, zawiera symboliczne produkty jak chleb, jajka, wędliny i sól, które mają zapewniać pomyślność i ochronę.

Każdy produkt w święconce ma swoje znaczenie. Chleb symbolizuje ciało Chrystusa, jajko - odradzające się życie, a chrzan - siłę fizyczną. Wędlina zapewnia zdrowie, a sól chroni przed złem. Te elementy tworzą bogatą symbolikę wielkanocnego śniadania.

Czy w Wielką Sobotę obowiązuje post?

Zgodnie z przepisami Kościoła katolickiego, Wielka Sobota nie jest dniem postu obowiązkowego. Obowiązkowy post ścisły (czyli ograniczenie liczby posiłków i wstrzemięźliwość od mięsa) dotyczy jedynie Wielkiego Piątku. Jednak wielu wiernych dobrowolnie przedłuża post również na Wielką Sobotę, szczególnie aż do rozpoczęcia wieczornej Wigilii Paschalnej.

Dobrowolny post w Wielką Sobotę to wyraz duchowego przygotowania do Zmartwychwstania. To czas refleksji, ciszy i wyciszenia przed radosnym świętowaniem Wielkanocy. Rezygnacja z jedzenia mięsa czy ograniczenie posiłków może być też formą duchowego towarzyszenia Jezusowi w Jego męce i oczekiwania na Zmartwychwstanie.

Tradycje Wielkiej Soboty

Wielka Sobota to także czas adoracji Chrystusa złożonego do grobu. Przy symbolicznym grobie czuwa warta złożona z ministrantów, harcerzy, a czasem strażaków w galowych mundurach. Do wieczora nie odprawia się mszy świętych, ale wierni licznie odwiedzają Grób Pański, co jest głęboko zakorzenioną tradycją.

Wieczorem rozpoczynają się obchody Wigilii Paschalnej, które formalnie należą już do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. W kościołach gasną światła, a przed świątyniami rozpala się ognisko, od którego zapala się paschał - duża świeca symbolizująca Chrystusa jako Światłość świata.

Liturgia Wigilii Paschalnej

W kościołach odbywa się liturgia światła, chrztu i mszy - Liturgia Wigilii Paschalnej. Poświęcenie ognia i wody, które dawniej miało miejsce przed południem, teraz odbywa się wieczorem. Ogień symbolizuje początek nowego czasu, a zapalony paschał wprowadzany jest do kościoła, co rozpoczyna liturgię słowa.

Kolejnym elementem jest liturgia chrzcielna, podczas której celebrans poświęca wodę chrzcielną, a zgromadzeni odnawiają przyrzeczenia chrzcielne. Uroczystości kończą się liturgią eucharystyczną, komunią świętą i uroczystym błogosławieństwem.

Źródła: gov.pl, deon.pl