Powstanie w getcie warszawskim. Naczelny rabin Polski: mamy obowiązek mówić prawdę
Trzeba mówić prawdę o powstaniu w getcie warszawskim. Jego bohaterowie pokazali, że w życiu są wartości, o które trzeba walczyć do końca - powiedział PAP naczelny rabin Polski Michael Joseph Schudrich. Jak ocenił, jest to nasz "moralny obowiązek".
Powstanie w gettcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. Było pierwszym w okupowanej Europie miejskim zrywem przeciw Niemcom, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse powodzenia. W nierównej, trwającej prawie miesiąc walce, słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór oddziałom SS, wehrmachtu, policji bezpieczeństwa i formacjom pomocniczym. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. 8 maja 1943 r. w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu bojowników. Nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta.
- Mimo upływu lat i zmian cywilizacyjnych nie wolno nam zapomnieć o tym, co się wówczas wydarzyło, o ludziach, którzy zginęli, których zamordowano. Świadectwo ich życia uczy nas, że są w życiu wartości, takie jak wolność czy ludzka godność, o które trzeba walczyć do końca, do ostatniego tchu - powiedział rabin Schudrich.
- Mój przyjaciel pytał Marka Edelmana, ostatniego dowódcę powstania w getcie, czy podjął walkę, ponieważ sam chciałeś wybrać formę swojej śmierci. Wyznał on wówczas, że nie chodziło o wybranie formy śmierci, ale o wybranie tego, w jaki sposób będzie żył do momentu śmierci - powiedział Michael Schudrich.
Podkreślił, że uczciwość domaga się mówienia prawdy o tym, jak wyglądała okupacja hitlerowska, jak zachowywali się wówczas ludzie.
- Stając wobec tych, którzy zginęli, mamy obowiązek mówić prawdę, o tym, jak było, nawet, jeśli jest to prawda bolesna czy niewygodna. Nawet jeśli nie chcielibyśmy o tym słyszeć. Mamy obowiązek mówić prawdę zarówno o bohaterach, jak i o kolaborantach czy szmalcownikach - powiedział Michael Schudrich. - Trzeba o tym mówić jasno - zaznaczył.
Zwrócił uwagę, że kultywowanie pamięci jest także ważną lekcją dla młodego pokolenia.
- Jestem zbyt młody, by walczyć w powstaniu w getcie, ale miałem zaszczyt poznać kilka osób, które brały w nim udział. Świadectwo ich życia pokazało mi, że trzeba walczyć w życiu o to, co jest cenne – o zasady moralne, o zasady etyczne. Młode pokolenie nie ma już szansy spotkać bohaterów, stąd tak ważne jest celebrowanie rocznic oraz wskazywanie na konkretne postawy jako punkty odniesienia - powiedział Michael Schudrich.
Warszawa. Getto warszawskie. Upamiętnienie rocznicy
W celu upamiętnienia powstania w getcie warszawskim w poniedziałek o godz. 12.00 w stolicy rozlegnie się głos syren. Wyemitowany sygnał potrwa minutę.
Naczelny rabin Polski o godz. 12.10 pod pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie odda hołd ofiarom Zagłady, odmawiając modlitwę za zmarłych - kadisz. Następnie, uwzględniając przepisy sanitarne związane z epidemią, cześć bohaterom oddadzą kolejno przedstawiciele różnych organizacji.
- W tym roku nie uda nam się wspólnie spotkać. Pamiętając o tych, którzy odeszli, nie możemy dziś ryzykować swoim zdrowiem i życiem. Życie jest bowiem wielkim darem, który trzeba szanować - dodał rabin Schudrich.
