Groźne ukąszenia owadów - jak reagować?
Użądlenie pszczoły, osy lub szerszenia może skończyć się nawet wstrząsem anafilaktycznym
Sezon wiosenno-letni w pełni. Spragnieni pierwszych, ciepłych promieni słońca grillujemy, wybieramy się na rowerowe wyprawy za miasto, rodzinne pikniki na łące oraz spacery do lasu. Bierzemy pełnymi garściami wszystko to, co hojnie ofiaruje nam natura. Warto pamiętać, że wraz z początkiem wiosenno-letniego sezonu narażeni jesteśmy na użądlenia owadów. U większości ludzi nie wywołują one niepokojących objawów. Jednak u osób uczulonych na substancje zawarte w jadzie, mogą prowadzić do nadmiernych reakcji alergicznych począwszy od tzw. dużej reakcji miejscowej, aż po reakcje potencjalnie zagrażające życiu.
Jedną z tych groźnych reakcji jest anafilaksja. Charakteryzuje ją nagły początek objawów z upośledzeniem drożności dróg oddechowych i/lub objawami ze strony układu krążenie (wiodący objaw to spadek ciśnienia tętniczego krwi i zasłabnięcie lub utrata przytomności)
. Zwykle występują także objawy skórne w postaci pokrzywki i świądu skóry. Do reakcji anafilaktycznej dochodzi w ciągu kilku minut, a z reguły nie później niż kilku godzin po kontakcie z alergenem.
Najcięższa postać anafilaksji to wstrząs anafilaktyczny. W miarę rozwoju reakcji wstrząsowej stopniowo dochodzi do upośledzenia funkcji narządów najbardziej wrażliwych na niedotlenienie. Im szybciej wystąpią objawy, tym z reguły gwałtowniejszy jest ich przebieg i tym większe zagrożenie dla zdrowia i życia. Anafilaksja jest nieprzewidywalna – trudno jest przeczuć jej wystąpienie i przebieg. Najczęściej występuje nagle, u dotychczas zdrowej osoby.
Jak chronić się przed użądleniami?
• W miarę możliwości unikaj przebywania pośród kwitnących roślin (łąki, sady), zwłaszcza jeśli na ziemi leżą świeże owoce.
• Unikaj jedzenia (zwłaszcza owoców, dżemów, lodów) i picia na zewnątrz.
• Podczas jedzenia zawsze oglądaj kęs, których bierzesz do ust. Gdy jesz posiłek
na dworze, zwróć uwagę, aby wszystkie naczynia były przykryte. Podobnie z napojami – unikaj picia z puszki lub ciemnej butelki – do napoju może wpaść pszczoła lub osa, a to grozi jej nieświadomym połknięciem. Zawsze sprawdzaj, czy Twój napój jest bezpieczny.
• Warto zamykać szczelnie kubły na odpadki.
• Nie chodź boso i staraj się nosić zakryte obuwie. Przed włożeniem butów, sprawdź, czy w środku nie znalazł się niepożądany owad.
• Noś przylegające do ciała ubrania w stonowanych kolorach (biel, zieleń, beż) i pozostaw jak najmniejszą odkrytą powierzchnię skóry.
Pierwsza pomoc przy użądleniu
• W przypadku użądlenia przez pszczołę należy niezwłocznie usunąć żądło.
• Zwyczajne (niealergiczne) reakcje miejscowe po użądleniu owadów zwykle nie wymagają leczenia.
• W leczeniu dużych reakcji miejscowych można stosować zimne okłady (zmniejszają ból i obrzęk), doustne leki przeciwhistaminowe (zmniejszają ból i świąd), oraz miejscowo maść sterydową o działaniu przeciwzapalnym. W wyjątkowych przypadkach,
przy bardzo rozległym lub długo utrzymującym się obrzęku, także doustnie sterydowy lek przeciwzapalny .
• Duża reakcja miejscowa z obrzękiem w obrębie jamy ustnej i gardła wymaga obserwacji w szpitalu ze względu na ryzyko wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej.
• W przypadku uogólnionej reakcji alergicznej konieczna jest PILNA interwencja lekarska, a leczenie, w tym szpitalne, zależy od rodzaju i nasilenia objawów.
• Każdy pacjent po reakcji uogólnionej wskutek użądlenia powinien być zaopatrzony
w adrenalinę do samodzielnego podania oraz przeszkolony w zakresie techniki jej podania. Receptę powinien wydać lekarz udzielający pierwszej pomocy. Taki pacjent wymaga również skierowania do specjalistycznego ośrodka alergologicznego prowadzącego diagnostykę alergii na jad owadów. Alergolog, na podstawie ciężkości objawów po użądleniu, wyników badań dodatkowych oraz po ustaleniu pozostałych czynników ryzyka podejmie, decyzję o odczulaniu. Jest to metoda leczenia przyczynowego u chorych z anafilaksją na jad owadów.
Przeczytaj też: Szefowa Zarządu Dróg Miejskich na wylocie