Dramat wietnamskiej rodziny. „Nękani są codziennie”

Zaczęło się od sms-sów. "Żółtki zasrane, wrócicie do Wietnamu, straż graniczną na was naślę". Później zaczęli nachodzić ich bandyci. - Jeden z nich przyłożył mężowi nóż do gardła - mówi Diep, 35-letnia Wietnamka, od 15 lat w Warszawie. Mieszkająca przy Anielewicza w Warszawie wietnamska rodzina nękana jest od sierpnia. Są wyzywani, opryskiwani gazem pieprzowym, grożono im granatem, spalono fragment mieszkania. Od 10 listopada terroryzowani są właściwie codziennie. Mimo to nie chcą się wyprowadzić.

Diep i Dung to drobni ludzie. Słabo mówią po polsku. Gdy są zdenerwowani, jeszcze gorzej. Mają dwójkę urodzonych w Warszawie chłopców. Starszy, 13-letni, uczeń stołecznego gimnazjum, pomaga w rozmowie, gdy rodzicom zabraknie polskiego słowa.

Siedzimy w ciemnym, małym mieszkaniu na warszawskim Muranowie. Przy świecach, bo od trzech tygodni młodzi Wietnamczycy żyją bez prądu. Nie ma nawet licznika. Odłączył go właściciel. Ogrzewanie jest, bo miejskie. Co chwilę w pomieszczeniach robi się jaśniej, gdy ktoś zapala światło na klatce schodowej. Wtedy Dung podrywa się nerwowo i patrzy, czy "oni" nie idą. Mieszkanie nie ma drzwi wejściowych. 10 listopada, o 6.30 rano przyszło trzech mężczyzn, wycięli je piłą obrotową i zabrali.

"Pakuj swoje dzieci i sp...aj"

Obywatele wietnamscy zaczęli przyjeżdżać do Polski jeszcze w latach 80. m.in. z powodów politycznych, ale nie tylko. Van Ahn Tom z Centrum Wielokulturowego na Pradze mówi, że jednym z głównych powodów jest fakt, że Polacy są świetnie przez Wietnamczyków postrzegani. – Chodzi przede wszystkim o gościnność, tolerancję i serdeczność – wyjaśnia w rozmowie z WawaLove.pl. Pytana o liczby, szacuje, że w samej stolicy żyje ich już około 20 tysięcy. W warszawskich szpitalach urodziły się już tysiące wietnamskich dzieci. Niektóre, starsze, nie mówią już w języku rodziców, część z nich nigdy nie pojechała do kraju swoich przodków. To cisi, spokojni ludzie. Nie afiszują się ze swoją kulturą. Pracują ciężko, próbując – jak każdy z nas – godnie żyć. W stolicy Polski zamieszkali także Diep i Dung. Oboje znaleźli zatrudnienie w gastronomii. Ich dzieci (urodzone w szpitalu na Żelaznej) poszły do szkół. Rodzinie układało się w miarę dobrze. Do czasu, gdy Dung, w
lipcu tego roku stracił pracę. Okazało się, że nie są w stanie zapłacić czynszu.

Chodziło o 2,5 tysiąca złotych. Poinformowali właścicieli mieszkania, że znaleźli się w trudnej sytuacji. Zobowiązali się też, że uregulują zaległy rachunek w sierpniu. Właściciele zażądali jednak, by ci natychmiast wyprowadzili się z mieszkania. Właściciele, jeśli nie dostają należnych im pieniędzy, mają prawo wymówić lokal, ale muszą zachować obowiązujące ich procedury. Wybrali inna metodę. "Pakuj swoje dzieci i sp...aj" – miała przeczytać w sms-ie Diep.

Nie mieli gdzie się przeprowadzić. Właściciele w asyście policję i wynieśli na klatkę schodową wszystkie ich rzeczy. Od razu zmienili też zamki w drzwiach. Małżeństwo zostało nagle bez dachu nad głową. Rodzinie pomógł sąsiad. Powiadomił członków kolektywu Syrena, zajmujących się blokadami eksmisji. Ci stawili się szybko na miejscu. Wymienili zamek i wprowadzili zupełnie osłupiałych Wietnamczyków z powrotem do mieszkania. Działacze lokatorscy twierdzą, że eksmisja była nielegalna, odbyła się przecież bez zachowania okresu wypowiedzenia, bez wyroku sądowego. O sytuacji powiadomili też pracowników wolskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Złożyli też skargę na policję - według członków Warszawskiego Stowarzyszenia Lokatorów, policjanci nie powinni asystować przy próbie eksmisji. Poinformowano też media, w prasie ukazały się artykuły. Wynajmujący odpuścili.

Wiedza, jak zastraszać

Właściciele pobierali od Wietnamczyków gotówkę „do ręki” bez żadnego potwierdzenia, zamiast przelewu na konto bankowe. Diep i Dung zgodnie twierdzą, że zdarzyło się, że jeden z nich stwierdził nagle, że nie otrzymał należnej wpłaty i zażądał pieniędzy po raz kolejny. Wietnamczycy uparli się więc, że nie zapłacą ani grosza, jeśli właściciele mieszkania nie założą konta. Chcieli mieć potwierdzenie swoich wpłat. Wtedy znów zaczęły pojawiać się wyzwiska. Oraz groźby, że rodzina zostanie deportowana z Polski.

Według ustaleń „Wyborczej”, która opisała tę sprawę w sierpniu, współwłaścicielka lokalu, kobieta, która wysyłała obraźliwe i rasistowskie sms-y do Wietnamczyków, pracowała w organizacjach pozarządowych pomagających właśnie cudzoziemcom. Była nawet członkinią Zarządu Fundacji Rozwoju "Oprócz Granic", zajmującej się asymilacją cudzoziemców w Polsce. Wiedziała, jak straszyć, bo znała przepisy. Ksenia Naranovich z "Oprócz Granic", tłumaczyła wówczas „Wyborczej”, że o całej sprawie przedstawiciele fundacji dowiedzieli się od działaczy lokatorskich. - Bulwersująca sprawa, bo wygląda na to, że wykorzystała fachową wiedzę o statusie prawnym cudzoziemców do ich zastraszania. Już zaoferowaliśmy Wietnamczykom wsparcie - mówiła w sierpniu. Pytana przez WawaLove.pl, na czym polegała pomoc, odpowiada, że zaoferowano m.in. usługi prawnicze, pomoc przy załatwianiu spraw w urzędzie czy tłumacza. Wietnamska rodzina nie skorzystała. Sprawa przycichła.

„Pryskano co 2-3 godziny”

„Dzień dobry, jestem synem Diep i piszę, ponieważ właścicielka obcięła drzwi i co jeden dzień psikają gazem pieprzowym, moja mama ma oparzone ręce". SMS-a tej treści wysłał 12 listopada 13-letni syn wietnamskiej pary do jednego z członków kolektywu Syrena, znajomego rodziny. Poczynając od czwartku 10 listopada, wietnamska rodzina nękana była już codziennie. "Wyp*jcie żółtki z Polski, ty wietnamska ku*wo” - słyszała Diep przechodząc obok domu. Od zupełnie nieznanych jej ludzi, którzy stali przed kwejściem do budynku. Trzy tygodnie wcześniej odłączono im prąd, a dzień przed Świętem Niepodległości wycięto i zabrano drzwi wejściowe do domu. Dung zrobił drugie, prowizoryczne zamknięcie, zastawił też wejście materacem. - Przede wszystkim bałem się o dzieci, że coś im się stanie. Zamieszkały więc u rodziny. Część rzeczy wyniosłem do znajomych. Gdy Dung mówi o dzieciach, zaczyna nagle płakać. Przerywa rozmowę i podchodzi do okna, by ochłonąć.

Znalezienie nowego mieszkania nie jest łatwe. Przede wszystkim muszą wynająć legalnie, na co nie każdy właściciel się godzi. W okresie jesiennym w Warszawie zjawia się tysiące nowych studentów poszukujących lokum. Jest też trzecia trudność - nie każdy chce wynająć mieszkanie obywatelom z Wietnamu.

Diep, mówiąca trochę lepiej od męża po polsku, opowiada, że rano i wieczorem ktoś wkładał rękę przez szpary w prowizorycznych drzwiach i pryskał na oślep gazem pieprzowym. W korytarzu na ścianach, rzeczywiście widać plamy, które niezwykle śmierdzą. 11 listopada, w dniu Święta Niepodległości, gazem pryskano co 2-3 godziny. Dzień później - to samo. Dung pokazuje mi plamy na ścianach. W niedzielę 13 listopada nad ranem dwóch osiłków wtargnęło do mieszkania. Według Diep, grozili jej porwaniem i wywiezieniem. Ostatecznie do tego nie doszło, ale – jak opowiada kobieta - agresorzy spryskali rodzinę i wnętrze mieszkania gazem pieprzowym. Wychodząc, zaczęli miotać ogniem z ręcznego palnika. Pokazuje mi ślady na drewnianej szafie, stojącej w korytarzu. Diep dodaje, że machano jej przed oczami granatem ręcznym. Mówi niewyraźnie, a mi trudno uwierzyć w to, co słyszę. Wyszukuję granat ręczny w internetowej wyszukiwarce i pokazuję. Potwierdza. Po wyjściu Diep i Dung wzywają policję.

„Mówimy o niczym”

- W tej sprawie są dwa śledztwa - mówi WawaLove.pl podkom. Marta Sulowska z wolskiego komisariatu. I dodaje, że jedno, dotyczące gróźb karalnych, zostało już umorzone z braku dowodów, drugie jeszcze trwa i dotyczy zniszczenia mienia. Sulowska podkreśla, że świetnie zna ten adres. - Policjanci bywali wiele razy przy Anielewicza. Z tymi obywatelami jest pewien problem. Funkcjonariusze wiele razy tłumaczyli im, co mają zrobić, jak złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Wiele razy była tam nasza dzielnicowa, która ich zna i wielokrotnie namawiała, by oficjalnie złożyli powiadomienie o przestępstwie. Poza tym sprawa nie jest jednoznaczna, bo na Wietnamczyków również składane były skargi - dodaje. - O co? - dopytuję. – Na przykład że hałasują nocą, że różni tacy do nich przychodzą. Wie pan, panie redaktorze, ludzie boją się obcych - dodaje Sulowska. Podkreśla też, że przez brak oficjalnego zgłoszenia na policji, funkcjonariusze mieli związane ręce. - Jak mają się policjanci zająć ta sprawą? Mówimy na
razie o niczym - mówi podkomisarz.

Pytam o to Diep i Dunga. - Wcześniej byliśmy i na Wilczej, i na innym posterunku, ale po tym jak traktowali nas policjanci , przestaliśmy tam chodzić – mówi łamaną polszczyzną Diep. - Gdy wzywani byli do mieszkania, zachowywali się bardzo wulgarnie. Ja, spłakana, oparzona gazem, oczy spuchnięte, a on krzyczy na mnie, że jak mu zaraz nie pokażę dokumentów, to wypisze mi mandat na 500 zł. Nie mamy do nich zaufania, przez te wszystkie miesiące pokazali, że im zupełnie nie zależy - dodaje. Wspólnie z działaczami z WSL złożyli na nich skargę. - Poza tym, w sierpniu, gdy niektóre media opisały sprawę, współwłaścicielka mieszkania trochę odpuściła, więc i my odpuściliśmy – mówi. Członkowie kolektywu Syrena, którzy byli na miejscu gdy wezwano policję, opowiadają, że jeden z mundurowych (zapamiętali nawet numer odznaki) skwitował nękanie Wietnamczyków słowami „też bym tak zrobił”.

- Zadziwiających zachowań policji nie sposób już tłumaczyć wyłącznie niewiedzą czy niekompetencją - mówi WawaLove.pl pragnący zachować anonimowość członek „Syreny”. I dodaje, że dotychczasowe działanie policji może sugerować pewną celowość, by nie wtrącać się w tą sprawę. Zdaniem działacza, policjanci wielokrotne nie dopełnili obowiązków, nie podejmowali też czynności w celu ustalenia sprawców (nawet obecnych przy policji i wskazanych przez lokatorów). Podaje konkretny przykład: Gdy lokatorzy wezwali służby, po tym jak właściciel wraz z trzema osiłkami włamał się do mieszkania lokatorów i fizycznie zaatakował lokatora, funkcjonariusze, przybyli na miejsce, nie byli zainteresowani sprawą, w której ich wezwano, czyli najściem, włamaniem i pobiciem. - W zamian, zajmowali się ustalaniem stosunków własności, badaniem dokumentów najmu itp. spraw cywilnych, co leży jedynie w kompetencji komornika sądowego, a nie policjantów - mówi.

W środę wysyłam e-mail do policji z prośbą o wyjaśnienia. ”Uprzejmie informuję, że w przedmiotowej sprawie gromadzę informacje. Odpowiedź do Pana opracuję w weekend i najpóźniej w poniedziałek przekażę odpowiedź”- odpisuje w piątek rzeczniczka.

Czekając na kolejny atak

Gehenna wietnamskiej rodziny trwa od sierpnia. Zarówno Marta Sulowska z wolskiej policji, jak i Ksenia Naranovich z "Oprócz Granic” w rozmowie ze mną zadają to samo pytanie: „dlaczego, słysząc, obelgi wobec siebie, rodzina nie wyprowadziła się z mieszkania wcześniej? O to samo pytam Diep i Dunga. Czemu nie uciekli, gdy po raz pierwszy usłyszeli "wyp* aj żółtku"? Odpowiadają, że słyszą to ciągle. Nieważne, gdzie by zamieszkali. Takie słowa nie robią już na nich wrażenia.

Zaszczuci, nie umiejący się poruszać w gąszczu ciągle zmieniających się przepisów, słabo rozumiejący język i nie mający pomocy ze strony ludzi, którzy powinni pomagać takim jak oni, Diep i Dung czekają na kolejny atak. Sądzą, że na policję i sąd nie mogą nie mogą liczyć. Nie wierzą też do końca organizacjom pomagającym cudzoziemcom. Jak mają zresztą wierzyć, skoro to właśnie od jednej z osób, która ma pomagać cudzoziemcom, usłyszeli, że są „żółtkami”, którzy mają „wypier*ć z powrotem do Wietnamu”?

Przeczytajcie też: Jolanta Brzeska patronką skweru na Mokotowie. Jednomyślna decyzja radnych