Urodziny Józefa Stalina

Pseudonimu "Stalin" - człowiek ze stali - zaczął używać w roku 1913. Za życia nazywany przez zwolenników komunizmu "geniuszem ludzkości", "wodzem narodów", "genialnym następcą Lenina", po śmierci - oskarżany o najbardziej odrażające zbrodnie w historii ludzkości.

Stalin - działacz komunistyczny i dyktator ZSRR, od roku 1943 marszałek, a od roku 1945 generalissimus Związku Radzieckiego - z socjaldemokracją związał się w roku 1898; od 1903 pozostawał w partii bolszewickiej.

Kilkakrotnie aresztowany i zsyłany za działalność polityczną. Początkowo był nieufny wobec Lenina, później stał się jego stronnikiem, współorganizatorem zbrojnego przewrotu bolszewickiego i rewolucji październikowej. W pierwszym rządzie radzieckim (Rada Komisarzy Ludowych) w latach 1917-22 był komisarzem ds. narodowościowych, a od roku 1919 także kontroli państwowej. W latach 1919-53 - był członkiem biura politycznego partii bolszewickich i ostatecznie KPZR (Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

W kwietniu w związku z chorobą Lenina Stalina wybrano na administracyjne wówczas stanowisko sekretarza generalnego partii komunistycznej, co wykorzystał do rozciągnięcia kontroli nad aparatem partyjnym. Został faktycznym przywódcą partii i państwa. Po podporządkowaniu sobie aparatu bezpieczeństwa (GPU, NKWD) zmierzał do władzy dyktatorskiej i eliminacji rywali, poczynając od Lwa Trockiego w roku 1924. Potem byli Kamieniew, Zinowjew, Bucharin, Rykow.

W roku 1928 Stalin zaczął forsować program przyspieszonej kolektywizacji i industrializacji ZSRR; jego realizacji towarzyszyła klęska głodu, która pochłonęła miliony ofiar, a także masowe zbrodnie i represje, które objęły wszystkie narodowości i warstwy społeczne ZSRR.

W roku 1934 rozpoczęła się akcja masowego terroru zwana "wielką czystką" (zastraszanie społeczeństwa, likwidacja leninowskiej elity partyjno-państwowej). Procesy objęły także kadrę dowódczą Armii Czerwonej. Oznaczało to wzmocnienie totalitarnego ludobójczego systemu rządów.

Poprzez Międzynarodówkę Komunistyczną Stalin wywierał także przemożny wpływ na światowy ruch komunistyczny.

Po doprowadzeniu do sojuszu z III Rzeszą (pakt Ribbentrop-Mołotow 1939) wydał rozkaz rozpoczęcia inwazji na Polskę (17 września 1939), a następnie deportacji części mieszkańców w głąb ZSRR. Jest odpowiedzialny za wymordowanie polskich oficerów - jeńców wojennych, w tym w Katyniu. Sojusz z Niemcami umożliwił mu anektowanie Litwy, Łotwy, Estonii.

Po napaści Niemiec na ZSRR będąc naczelnym dowódcą sił zbrojnych przestał po początkowych niepowodzeniach na froncie ingerować w dowodzenie generała Gieorgija Żukowa.

Zawarł sojusz z aliantami. Uczestniczył w roku 1943 w konferencji teherańskiej, a także w konferencjach w Jałcie i Poczdamie w roku 1945. Wywarł decydujący wpływ na ich przebieg i wyniki, w tym na kwestię granic Polski.

Po zakończeniu wojny nadal prowadził politykę terroru w ZSRR; zarządził deportacje całych narodów, m.in. Czeczenów, Inguszów, Tatarów na Syberię i do Kazachstanu.

Zmarł nagle w marcu 1953 roku; okoliczności śmierci pozostają niewyjaśnione.

Z imieniem Stalin związane jest określenie "kult jednostki", jakiego użył po raz pierwszy w roku 1956 kolejny przywódca radziecki Nikita Chruszczow krytykując rządy stalinowskie.

Mimo zbrodni, za które jest odpowiedzialny i potępienia go przez następców, Stalin przez wielu rosyjskich komunistów jest wspominany z nostalgią przede wszystkim z powodu zwycięstwa ZSRR nad hitlerowskimi Niemcami w II wojnie światowej.

Oceniana jednoznacznie negatywnie w większości byłych krajów komunistycznych, w Rosji postać Stalin wciąż wywołuje emocje i kontrowersje. Dla części mieszkańców kraju Stalin to zbrodniarz winny śmierci 20, a może nawet 30 milionów ludzi, dla innych - wódz i twórca potęgi państwa radzieckiego.

W badaniu przeprowadzonym przed rokiem, w 50 rocznicę śmierci Stalina, przez instytut socjologiczny WCIOM aż 53% Rosjan odpowiedziało, że rządzący krajem w latach 1924-53 Josif Wissarionowicz Dżugaszwili odegrał w jego historii pozytywną rolę. Tylko 33% Rosjan było przeciwnego zdania.