Turcja odstąpi od NATO? Erdogan zapowiada przystąpienie do organizacji, której przewodzą Chiny i Rosja

Po niedawnej wizycie w Uzbekistanie, który należy do Szanghajskiej Organizacji Współpracy (SOW), prezydent Recep Tayyip Erdogan zapowiedział, że jego kraj jest chętny do przystąpienia do tej organizacji.

Prezydent ujawnił dziennikarzom, że spotkał się z kierownictwem organizacji. Przekazał mu, że Turcja mogłaby zostać członkiem SWO, co miałoby być alternatywą dla przystąpienia do Unii Europejskiej. Proces akcesji Turcji do UE zaczął się jeszcze w 1963 roku i nie zanosi się na to, by w najbliższych latach doczekał się finału.

SWO to organizacja nastawiona na współpracę na gruncie bezpieczeństwa w państwach Azji, choć jej działalność ma także pewne aspekty polityczne i gospodarcze. Składa się z sześciu członków, sześciu obserwatorów, sześciu tzw. partnerów w dialogu (w tym gronie znajduje się Turcja) oraz trzech gości. Językami roboczymi organizacji są chiński i rosyjski, co w jasny sposób mówi, kto ma w tym towarzystwie najwięcej do powiedzenia.

Erdogan, mówiąc o chęci przystąpienia do SWO, dał tym samym wyraźny sygnał Unii Europejskiej, do której jego droga będzie zamknięta, dopóki będzie prowadził autorytarną politykę. O tłumienie wolności prasy, masowe aresztowania przeciwników politycznych czy ataki na organizacje pozarządowe nikt w SWO nie będzie Erdogana pytał, więc nie dziwi, że prezydent spogląda w tamtym kierunku.

- Erdogan czuje się znacznie bardziej komfortowo w gronie autorytarnych reżimów SWO w niż wśród europejskiej rodziny narodów, która go kontroluje i krytykuje - podsumowywał na łamach BusinessInsider.com Aykan Erdemir, ekspert ds. Turcji z Fundacji na rzecz Obrony Demokracji.

Jednak nie tylko z Unią prezydent Turcji nie znajduje ostatnio wspólnego języka.

NATO, w którym Turcja pełni istotną rolę choćby za sprawą samej liczebność wojsk, również stało się areną tarć. Chodzi tu przede wszystkim o wsparcie, jakie Amerykanie niosą Kurdom, walczącym z Państwem Islamskim. Ankara od dekad uważa ich za terrorystów i zaciekle zwalcza, próbując tłumić ruchy niepodległościowe.

Teoretycznie wstąpienie Turcji do SWO nie oznaczałoby automatycznego wyjścia Ankary z Sojuszu, ale ciężko wyobrazić sobie dalszą współpracę wojskową z Turkami w ramach Sojuszu, dla którego Rosja jest jednym z głównych źródeł niepokoju.

Jest jeden czynnik, który każe wziąć pod uwagę, że zapowiedź Erdogana może być wielkim blefem adresowanym na Zachód. Faktem jest, że SWO w niczym nie przypomina spójnego ekonomiczno-politycznego bloku na wzór Unii Europejskiej. Nie oferuje też kompleksowego systemu obrony sojuszniczej, jakim jest NATO. Przekształcenie SWO w sojusz wojskowy to śpiewa przyszłości, której być może organizacja nigdy się nie doczeka.

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że blef Erdogana okaże się skuteczny. Ma na to wpływ jeden istotny czynnik - kryzys uchodźczy. Europa jest w nim w zasadzie w 100 procentach zależna od Turcji, która jest największym gospodarzem uchodźców z Syrii. Zarejestrowano ich ponad 2,7 mln. Kilka miesięcy temu Unia Europejska zobowiązała się do wypłaty 3 mld euro na rzecz utrzymania uchodźców w Turcji.

Erdogan ma więc w ręku potężny atut, a takimi zagrywkami może szukać kolejnych ustępstw. Nie jest tajemnicą, że nie podoba mu się zbytnie zaangażowanie Kurdów w Syrii, a od Donalda Trumpa chciałby uzyskać zapewnienie o ekstradycji z USA Fethullaha Gulena, śmiertelnego wroga politycznego.

Dlatego takie zapowiedzi, jak ta z SWO, jeszcze przez długi czas powinno być pionkiem w jego rozgrywce, a nie realną alternatywą dla dotychczasowego Sojuszu.