Transformacja energetyczna w Polsce. Jak Fundusze Europejskie wspierają rozwój odnawialnych źródeł energii i redukcję emisji?
W 2023 r. 27 proc. energii elektrycznej wyprodukowanej w Polsce pochodziło z odnawialnych źródeł (OZE) – głównie ze słońca i wiatru. Według planów Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w 2030 r. będzie to 56 proc. Na realizację niezbędnych inwestycji potrzeba blisko 800 mld zł. Część z nich zapewni Unia Europejska.
30.11.2024 | aktual.: 30.11.2024 10:29
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
Dlaczego OZE?
Energia z odnawialnych źródeł zajmuje ważne miejsce w programach finansowanych z funduszy unijnych. OZE są niezbędne, aby zmniejszyć emisję dwutlenku węgla i ograniczyć skutki zmian klimatu. Do tego koszty produkcji energii z OZE systematycznie spadają i już teraz są często niższe niż z węgla.
Udział OZE w produkcji energii elektrycznej w Polsce systematycznie rośnie. W 2014 r. wynosił 11 proc., a we wrześniu 2024 r. to już ponad 33 proc.
Fundusze na OZE
Wsparcie OZE z funduszy unijnych to ponad 8 mln zł, przede wszystkim na inwestycje w produkcję, dystrybucję i magazyny energii.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Produkcja, czyli nowe jednostki, które wytwarzają energię z OZE. Np. panele fotowoltaiczne, wiatraki albo pompy ciepła. Dystrybucja, czyli bardziej efektywny sposób, w jaki energia trafia od jej źródła do domów, biur czy fabryk. To np. inteligentne rozwiązania, które łączą infrastrukturę elektroenergetyczną z nowoczesnymi technologiami.
Magazyny energii to klucz do jej efektywnego wykorzystania. Zbierają energię, gdy zapotrzebowanie jest małe, a uwalniają, gdy jest duże. Dzięki nim ograniczymy straty energii. W 2023 r. w Polsce ilość utraconej energii odpowiadała całorocznemu zapotrzebowaniu na prąd ok. 130 tys. gospodarstwa domowych.
Największy budżet na OZE znajduje się w programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko (FEnIKS). Pieniądze dostępne są też w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) oraz w programach regionalnych.
Aktualne nabory
W programie FEnIKS aktualnie trwają 3 nabory:
- dla spółdzielni mieszkaniowych na poprawę efektywności energetycznej budynków oraz instalację źródeł OZE
- dla średnich i dużych przedsiębiorców – na poprawę efektywności energetycznej w tym instalację źródeł OZE
- dla przedsiębiorców na inwestycje w źródła energii z biometanu i biogazu.
Informacje o wszystkich trzech naborach znajdują się na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Wiele dzieje się też w regionach. Na Śląsku trwają dwa nabory dla m.in. jednostek ochrony zdrowia, organizacji społecznych i szkół - jeden na jednostki do produkcji energii, a drugi na magazyny energii.
Na Podkarpaciu m.in. wspólnoty mieszkaniowe mogą składać wnioski o dotacje na poprawę efektywności energetycznej budynków oraz instalację źródeł OZE.
Podobne konkursy dla samorządów i jednostek publicznych (np. ochrony zdrowia i edukacji) trwają w województwach: kujawsko-pomorskim, małopolskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim.
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
