Świat żegna Wisławę Szymborską

Największe media na świecie informują o śmierci Wisławy Szymborskiej. Chiński portal publikuje wiersz poetki "Miłość od pierwszego wejrzenia".

Oboje są przekonani,/że połączyło ich uczucie nagłe.
Piękna jest taka pewność,
ale niepewność piękniejsza.

Sądzą, że skoro nie znali się wcześniej,
nic między nimi nigdy się nie działo.
A co na to ulice, schody, korytarze,
na których mogli się od dawna mijać?

Chciałabym ich zapytać,/ czy nie pamiętają-
może w drzwiach obrotowych
kiedyś twarzą w twarz?
jakieś "przepraszam" w ścisku?
głos "pomyłka" w słuchawce?
- ale znam ich odpowiedź./Nie, nie pamiętają.

Bardzo by ich zdziwiło,/że od dłuższego już czasu
bawił się nimi przypadek.

Jeszcze nie całkiem gotów/zamienić się dla nich w los,
zbliżał ich i oddalał,/zabiegał im drogę
i tłumiąc chichot/odskakiwał w bok.

Były znaki, sygnały,/cóż z tego, że nieczytelne.
Może trzy lata temu/albo w zeszły wtorek
pewien listek przefrunął/z ramienia na ramię?
Było coś zgubionego i podniesionego.
Kto wie, czy już nie piłka/w zaroślach dzieciństwa?

Były klamki i dzwonki,/na których zawczasu
dotyk kładł się na dotyk.
Walizki obok siebie w przechowalni.
Był może pewnej nocy jednakowy sen,
natychmiast po zbudzeniu zamazany.

Każdy przecież początek/to tylko ciąg dalszy,
a księga zdarzeń/zawsze otwarta w połowie.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

(IAR/wp.pl/db, msz)

Portal informacyjny z Korei Południowej djuna.cine21.com zacytował z kolei wiersz "Nic dwa razy się nie zdarza".

Nic dwa razy się nie zdarza
i nie zdarzy. Z tej przyczyny
zrodziliśmy się bez wprawy
i pomrzemy bez rutyny.

Choćbyśmy uczniami byli
najtępszymi w szkole świata,
nie będziemy repetować
żadnej zimy ani lata.

Żaden dzień się nie powtórzy,
nie ma dwóch podobnych nocy,
dwóch tych samych pocałunków,
dwóch jednakich spojrzeń w oczy.

Wczoraj, kiedy twoje imię
ktoś wymówił przy mnie głośno,
tak mi było, jakby róża
przez otwarte wpadła okno.

Dziś, kiedy jesteśmy razem,
odwróciłam twarz ku ścianie.
Róża? Jak wygląda róża?
Czy to kwiat? A może kamień?

Czemu ty się, zła godzino,
z niepotrzebnym mieszasz lękiem?
Jesteś - a więc musisz minąć.
Miniesz - a więc to jest piękne.

Uśmiechnięci, współobjęci
spróbujemy szukać zgody,
choć różnimy się od siebie
jak dwie krople czystej wody.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Amerykańska gazeta "New York Times" nie tylko przypomina sylwetkę polskiej poetki, ale i cytuje jej wiersze.

Dziennikarz "New York Timesa" Raymond Anderson pisze, że Wisława Szymborska była osobą łagodną i ceniącą samotność. W swoim artykule przypomina, że poetka prowadziła skromne życie, a nagroda Nobla była dla niej zaskoczeniem.

Anderson podkreśla, że w Polsce, gdzie romantyczni poeci są bohaterami, Szymborska cieszyła się popularnością, jednak za granicą była mało znana. Jej utwory były wyraziste tematycznie i językowo. Jednak żartobliwość i skłonność do wymyślania słów czyniły je trudnymi do przetłumaczenia.

"Większość jej wierszy miała charakter kontemplacyjny, ale część dotyczyła śmierci, tortur i wojny" - pisze Raymond Anderson. Jako przykłady twórczości poetki dziennikarz "New York Timesa" zamieszcza dwa utwory Wisławy Szymborskiej przetłumaczone na angielski przez Clark Cavanagh z uniwersytetu Northwestern oraz Stanisława Barańczaka. Są to "Kot w pustym mieszkaniu" oraz fragment wiersza "Żona Lota".

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Informacja o śmierci polskiej noblistki pojawia się także w serwisach internetowych najważniejszych niemieckich mediów. Przytaczają one opinie o ogromnej stracie dla polskiej literatury. Przypominają też jak skromną i nielubiącą rozgłosu osobą była Wisława Szymborska.

Poetka jest znana niemieckim czytelnikom. W księgarniach dostępne są przekłady jej poezji. Kilka miesięcy temu głośno było o inicjatywie grupy mieszkańców Norymbergi, którzy opublikowali w internecie nagranie na którym czytają po polsku jeden z wierszy Wisławy Szymborskiej. W ten sposób chcieli zachęcić poetkę do odwiedzenia ich miasta.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Rosyjskie media przypominają sylwetkę Noblistki. "Prostym na pierwszy rzut oka językiem potrafiła mówić o sprawach nie prostych"- tak o polskiej poetce opowiadają dziennikarze radia Svoboda. Stacja przypomina, że gdy wręczano Polce w 1996 roku nagrodę Nobla jurorzy podkreślili ironiczny styl jej utworów i umiłowanie do prostoty, która pozwala czytelnikom zrozumieć trudne kwestie.

"Z wielką trafnością potrafiła opisać historyczne marzenia nie tracąc z pola widzenia teraźniejszości"- tak o Wisławie Szymborskiej napisał portal internetowy Gazieta.ru. Agencja ITAR - TASS podkreśla, że twórczość polskiej noblistki ceniono na całym świecie a jej utwory przetłumaczono na kilkadziesiąt języków.

-„W kręgach literackich nazywano zmarłą - Mozartem poezji”- dodają dziennikarze

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Śmierci Wisławy Szymborskiej pisze także prasa w Portugalii. Wspomina się ją jako niezwykłą poetkę, która w trudnych chwilach angażowała się w życie publiczne. Do Portugalii smutna wiadomość dotarła dopiero przed północą, dlatego większość największych tytułów nie zdążyła odnotować tego wydarzenia w papierowych wydaniach. Wyłamuje się tu prestiżowy dziennik Diario de Noticias, który zamieszcza krótką notkę informacyjną o śmierci polskiej noblistki. Gazeta podkreśla, że Szymborska była uznawana przez komitet noblowski za “Mozarta poezji”, a jej dzieła charakteryzowała zarazem językowa elegancja i furia godna Beethovena.

Obszerne wspomnienie w wydaniu internetowym zamieszcza dziennik “Publico”. Gazeta pisze, że Szymborska zostawiła po sobie prace pełne humoru, liryzmu i filozoficznego namysłu nad współczesnym światem. Gazeta podkreśla także momenty społecznego, a wręcz politycznego zaangażowania zwykle wycofanej z życia publicznego poetki. Przypomina między innymi rok 1975, kiedy to artystka sprzeciwiła się wpisaniu do polskiej konstytucji fragmentu dotyczącego “wiecznego przymierza ze Związkiem Radzieckim”.

Dziennik wspomniał też o krytyce artystki pod adresem prezydenta Lecha Kaczyńskiego, któremu zarzuciła, że “nie rozumie na czym polega idea demokracji”.

Śmierć Szymborskiej odbiła się echem także w Brazylii. Internetowe wydania tamtejszych gazet zamieściły obszerne noty biograficzne. W zeszłym roku ukazał się w tym kraju znakomicie oceniany tom poezji naszej noblistki.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Także czeskie media odnotowały śmierć Wisławy Szymborskiej. Niektóre dzienniki drukują nekrologi laureatki Nagrody Nobla, media elektroniczne ograniczyły się do podania krótkich informacji o Jej zgonie i twórczości.

Miłośnicy literatury w Czechach wspominają pobyt pani Wisławy Szymborskiej w Pradze dwa lata temu na międzynarodowych targach Świat Książki. Poetka stała się popularna w Czechach dzięki tłumaczce jej twórczości Vlaście Dvorzaczkovej. Po raz pierwszy przełożyła jej "Sól" w roku 1965. Od tego czasu była jej wyłączną tłumaczką za co uhonorowano ją w obecności Pani Wisławy Nagrodą Stowarzyszenia Tłumaczy.

Utworów Wisławy Szymborskiej Czesi mogą słuchać w internecie. Nagrało je kilku najwybitniejszych czeskich aktorów teatralnych. Zapewne więcej wspomnień ukaże się w czeskiej prasie w niedzielnych wydaniach dzienników, w rubrykach literackich.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Wszystkie austriackie dzienniki uznają śmierć Wisławy Szymborskiej za "ogromną stratę dla polskiej kultury". Słowacka prasa akcentuje cechy osobiste polskiej poetki. Dzienniki "Die Presse" i "Der Standard" przypominają, że Szymborska była również laureatką prestiżowych nagród im. Herdera ( 1991) i im. Goethego (1995).

Media uważają, że "prostym, oszczędnym językiem potrafiła opowiadać o skomplikowanych prawdach filozoficznych". Austriacka prasa podkreśla cechy osobiste laureatki nagrody Nobla - jej "nieśmiałość, bezpośredność i niezwykłą skromność".

W podobnym tonie wspomniają wielką poetkę słowackie media. Prestiżowy dziennik "SME" przypomina, że zapytana, dlaczego opublikowała jedynie 350 wierszy, Szymborska odparła "mam w domu kosz na śmieci" "Szymborska nie dbała o rozgłos, była osobą spontaniczną i naturalną" - pisze dziennik przypominając, że była laureatką prestiżowych nagród i wyróżnień ale jej pozje kupowano i czytano w sposób naturalny - "zachwycała każde pokolenie głębią i mądrością swojej twórczości".

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Prostota, naturalność, brak patosu- tak charakteryzuje poezję Wisławy Szymborskiej włoska prasa. Podkreślając niezwykłą jej popularność wśród czytelników, jak gdyby nie była poetką, lecz gwiazdą rock and rolla.

Rzymska “La Repubblica” najbardziej ceni w wierszach Wisławy Szymborskiej "ogromne poczucie humoru, trzeźwość umysłu, nieufność wobec szkół i grup literackich, częste uciekanie się do niskich tonów". Dzięki nim- jak podkreśla- poetka potrafiła wyrwać nas z nieustannego otępienia i uświadomić, że "wystarczyłoby mieć otwarte oczy, by dojrzeć tysiące cudów egzystencji". Jej cudem natomiast było to, że w kilku linijkach "jakiekolwiek wydarzenie ukazywało naszym oczom pierwsze i ostatnie sprawy życia". Dlatego- jak podkreśla dziennik- jej wieczory autorskie były jak spotkania z gwiazdą rocka.

Turyńska "La Stampa" przypomina słowa Czesława Miłosza na wiadomość o Noblu dla Szymborskiej, że w jej przypadku nagroda "nie była podyktowana geopolityką, lecz harmonią". A było to jeszcze w czasach, gdy Polska kojarzyła się jedynie z Solidarnością i Karolem Wojtyłą- wyjaśnia gazeta. W jej wierszach, jak szybko odkryto, “nie było ani polityki, ani Wojtyły, za to bardzo dużo harmonii”.

Na łamach „Corriere della Sera” tajemnicę niezwykłej popularności Szymborskiej usiłuje zgłębić jej włoski wydawca, właściciel oficyny Adelphi Roberto Calasso, który niczego podobnego nie widział w przypadku innych autorów. Szymborska docierała do czytelników wszystkich rodzajów, od najbardziej wymagających po tych, którzy wręcz unikali poezji. "Wszyscy- stwierdza Calasso- widzieli w niej nauczycielkę niezbędnej wiedzy, jaką jest sztuka życia. I byli jej za to wdzięczni"

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Wiele miejsca odejściu Wisławy Szymborskiej poświęcił francuski kanał telewizji France 24 nadający w języku francuskim, angielskim i arabskim.

Skromność, inteligencja, głębia przemyśleń - takie cechy osobowości Wisławy Szymborskiej, które znalazły odbicie w jej twórczości, akcentuje France 24, kanał telewizji francuskiej, która przytacza liczne anegdoty z życia poetki.

Francuska telewizja zaznacza, że ta żyjąca z dala od zgiełku kobieta była ulubioną i najbardziej cenioną poetką Polaków. Z drugiej strony, France 24 zauważa, że w swym bogatym pod względem twórczym życiu Wisława Szymborska napisała około dwudziestu tomików, w których znalazło się mniej niż czterysta wierszy. Jednak każdy z nich z wielką mocą i ogromną głębią mówi w sposób często lekki, z humorem o sprawach najpoważniejszych dla człowieka naszych czasów - o kwestiach moralności.

Francuska telewizja przytacza słowa, iż była ona „Mozartem poezji”, łączącym elegancję języka z szaleństwem Beethovena.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Śmierć poetki odnotował także brytyjski portal BBC NEWS. Przypomina, że poetka otrzymała literacką Nagrodę Nobla za "poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości".

Portal zamieścił także wiersz Szymborskiej "Trzy słowa najdziwniejsze":
Kiedy wymawiam słowo Przyszłość, pierwsza sylaba odchodzi już do przeszłości. Kiedy wymawiam słowo Cisza, niszczę ją. Kiedy wymawiam słowo Nic, stwarzam coś, co nie mieści się w żadnym niebycie.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Hiszpańska prasa poinformowała o śmierci polskiej noblistki na łamach głównych dzienników, m.in. "El Pais", "ABC" i "El Mundo". Pais".

"Ci, którzy zastanawiali się, po co jest Nagroda Nobla, znaleźli odpowiedź w październiku 1996 roku. W tym roku Szwedzka Akademia uhonorowała polską poetkę, której nazwisko wciąż uczymy się wymawiać" - napisał Javier Rodriguez Marcos w internetowym wydaniu hiszpańskiego dziennika "El Pais".

Jak podkreślił Marcos, poezja Wisławy Szymborskiej to "mieszanka wzruszenia i ironii, metafizyki i codzienności - jak przystało na poetkę, która jednocześnie czyta Jaspersa i pisma dla kobiet".

Przypomniał on również słowa Szymborskiej wypowiedziane w chwili odbierania Nagrody Nobla: "Dziś poeta jest sceptyczny, a wręcz podejrzliwy", które zostały zapamiętane jako jedne z najkrótszych i najbardziej ironicznych.

Poezja pełna niedopowiedzeń, intelektualnych i pojęciowych sprzeczności, pozbawiona patosu i wielkich słów oddaje osobowość samej poetki, która - jak skomentował Marcos - aby unikać w rozmowach pozy "bycia zbyt poważną", ze swoimi przyjaciółmi, zaprzyjaźnionymi dziennikarzami i tłumaczami spotykała się w swym skromnym krakowskim mieszkaniu, gdzie "nigdy nie brakowało czekoladek i brandy".

Szymborska, która zawsze wątpiła we wszystko i której ulubionym powiedzeniem było proste "Nie wiem", nigdy nie traktowała swojej twórczości z przesadną powagą. A zdanie-motto "Tylko trochę naiwne pytania są naprawdę głębokie" towarzyszyło jej przez lata - podsumował Marcos.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

W "Svenska Dagbladet" - jednej z największych i najstarszych gazet w Szwecji, autor artykułu określił polska poetkę za jedną z najchętniej czytanych w Szwecji. Przypomniał czytelnikom, że to jej poezje (przetłumaczone na szwedzki) słyszą często podczas różnych uroczystości, na przykład podczas pogrzebów.

"Jej wiersze są mądre, głęboko przemyślane i zaskakujące. Była osobą stale oczekującą od życia niespodzianek. Jej zdaniem jedną z najbardziej niedocenianych ludzkich cech była ciekawość" - powiedział szwedzkim czytelnikom tłumacz Anders Bodegard.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

Jeden z największych dzienników w Argentynie, "La Nacion", przywołuje nazwanie Wisławy Szymborskiej "Mozartem poezji" - w taki sposób określił ją Komitet Noblowski.

Dziennik wspomina zmarłą poetkę, jako kobietę, która potrafiła łączyć w języku elegancję z "wściekłością Beethovena". Opisując jej poezję wskazuje, że z poczuciem humoru poruszała poważne problemy.

Zobacz także: Tak Ją zapamiętamy. "To wielki pech być nieboszczykiem"

(IAR/wp.pl/db, msz)