Strajk kobiet i aborcja w Polsce. Dylemat w obozie władzy ws. publikacji wyroku TK

Dla premiera Mateusza Morawieckiego - jak słyszymy nieoficjalnie - publikacja zaostrzającego prawo aborcyjne wyroku Trybunału Konstytucyjnego w przewidzianym terminie jest kłopotliwa.

- Ludzie szefa rządu uważają, że to jeszcze mocniej może zaognić sytuację w kraju. Sam premier wolałby poczekać na prace w parlamencie i uchwalenie prawa, które może być nowym kompromisem aborcyjnym. Morawiecki ma w tym wsparcie m.in. prezydenta, który jest inicjatorem i patronem zmian, czy wicepremiera Jarosława Gowina - twierdzi jeden z naszych rozmówców z rządu.

Problem w tym, że część konserwatywnych polityków PiS domaga się publikacji orzeczenia TK niezwłocznie.

- Ledwo opadł kurz po kryzysie ws. "piątki dla zwierząt", który podzielił nasz obóz, a już mamy kolejny spór - zauważa jeden z posłów PiS.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego ws. prawa aborcyjnego powinien zostać opublikowany najpóźniej dzisiaj, czyli 2 listopada. Taka data od tygodnia widnieje na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Tyle że w ciągu ostatniej doby od osób związanych z rządem dochodzą sygnały, że do publikacji wcale nie musi dochodzić teraz.

Według naszych informacji, do wstrzymania publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw przez Rządowe Centrum Legislacyjne miała namawiać Jarosława Kaczyńskiego była wicepremier Jadwiga Emilewicz - dziś politycznie kojarzona z Mateuszem Morawieckim i jego otoczeniem.

Jak ujawniła sama posłanka w programie "Sprawdzam" Krzysztofa Skórzyńskiego, referowała ona prezesowi PiS prezydencki projekt ustawy ws. aborcji, który przez część obozu władzy nazywany jest "nowym kompromisem aborcyjnym".

Przypomnijmy: projekt Andrzeja Dudy przewiduje, że aborcja mogłaby być dopuszczalna w przypadku, gdy "badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na wysokie prawdopodobieństwo, że dziecko urodzi się martwe albo obarczone nieuleczalną chorobą lub wadą, prowadzącą niechybnie i bezpośrednio do śmierci dziecka, bez względu na zastosowane działania terapeutyczne". Taki zapis w prawie zawężałby wyrok TK i nie zmuszał kobiet do rodzenia, gdy dziecko nie będzie miało szansy przeżyć.

Jak zareagował na projekt ustawy autorstwa prezydenta prezes PiS? Początkowo sceptycznie. Ale - jak ustaliliśmy - po rozmowie z Emilewicz Jarosław Kaczyński zmienił nieco nastawienie i miał dać zielone światło pracom nad "kompromisowym" projektem w parlamencie.

Szef PiS postawił jednak przy tym ultimatum: ustawa ma być w stopniu maksymalnym dopracowana i doprecyzowana przez ekspertów, ma nie wywoływać wojny między partią rządzącą a Trybunałem Konstytucyjnym oraz zagwarantować szerokie poparcie polityczne, wykraczające poza Zjednoczoną Prawicę.

Zgłoszony kilka dni temu przez prezydenta projekt dotyczący prawa aborcyjnego może być rozpatrzony już na najbliższym posiedzeniu Sejmu.

Taki scenariusz kreślił kilka dni temu sam premier Mateusz Morawiecki. - Prezydent zaproponował ustawę, która w praktyczny sposób rozwiązuje te dylematy, wątpliwości, które stawiane były w przestrzeni publicznej. Ustawę, którą jesteśmy gotowi bardzo szybko nie tylko poddać dyskusji, uzgodnić ją, ale bardzo szybko wdrożyć - przekonywał szef rządu.

Premier - jak się dowiadujemy - zaakceptował pomysł, by to bliska mu politycznie Jadwiga Emilewicz pilotowała projekt w Sejmie.

Była wicepremier i posłanka klubu PiS ma powołać specjalną podkomisję lub zespół, który zgromadzi szerokie spektrum specjalistów (bioetyków, lekarzy, prawników), a także polityków z wszystkich klubów parlamentarnych. O takim scenariuszu informują także "Wydarzenia" Polsat News.

Co na to sami zainteresowani? Zdania w opozycji są podzielone.

Koalicja Obywatelska odmawia rozmów z rządem w tej sprawie. Podobnie Lewica, która chce liberalizacji prawa aborcyjnego, a wszelkie kompromisy w tej sprawie odrzuca. PSL? Tu sprawa nie jest jasna - konserwatywni politycy tej partii mogą, jak słyszymy, rozmawiać z PiS, ale główny postulat ludowców jest niezmienny: wpisać kompromis aborcyjny z 1993 roku do Konstytucji.

Aborcja w Polsce. Duda szykuje inicjatywę? Dworczyk komentuje

Przed byłą wicepremier stoi zatem trudne zadanie. Jadwiga Emilewicz będzie musiała bowiem przekonać nie tylko opozycję, ale także posłów… z własnego klubu parlamentarnego. Część z nich - ta najbardziej konserwatywna - chce publikacji wyroku TK niezwłocznie, czyli dziś.

- Przepisy jasno określają, że wyroki TK powinny być publikowane niezwłocznie. Z orzeczeniem Trybunału powinniśmy zmierzyć się w inny sposób, a nie udawać, że go nie ma - mówiła w Polskim Radiu 24 posłanka Joanna Lichocka z PiS.

Sprzeciw wyraził także jeden z liderów Solidarnej Polski Janusz Kowalski. "Wyrok TK wzmocnił standardy ochrony praw człowieka - ochronę życia nienarodzonych dzieci. Nie będzie można dłużej zabijać dzieci, np. z Zespołem Downa. Czekam na publikację wyroku TK. Jako poseł nigdy nie zagłosuję za jakąkolwiek ustawą rozszerzającą aborcję" - napisał wiceminister na Twitterze, jednoznacznie wyrażając sprzeciw wobec "nowego kompromisu".

Sama Emilewicz ma inne zdanie: - W stanie, w którym dziś jesteśmy, szef Rządowego Centrum Legislacyji może podjąć decyzję o odsunięciu publikacji właśnie dlatego, że procedowana jest ustawa, która "konsumuje" jakoś wyrok TK - powiedziała była wicepremier w rozmowie z Marcinem Fijołkiem w Polsat News.

Czy publikacja wyroku TK nastąpi w poniedziałek? Ta decyzja wciąż się waży. Już kilka dni temu Koalicja Obywatelska - ustami jej przewodniczącego Borysa Budki i szefa klubu KO Cezarego Tomczyka - wzywała do niepublikowania wyroku. Wtedy kierownictwo PiS wezwania największej partii opozycyjnej krytykowało i określało jako "nieodpowiedzialne".

Prezydencka nowelizacja prawa aborcyjnego - jak wskazują sondaże - nie zadowala ani zwolenników jego liberalizacji, ani osób chcących zaostrzenia.

W podziale na elektoraty - jak wynika z badania United Surveys dla "DGP" i RMF FM - największym poparciem inicjatywa prezydenta cieszy się wśród wyborców PiS (54 proc.), choć dość spora grupa (37 proc.) jest przeciwnego zdania, a niemal co 10. sympatyk partii nie ma wyrobionego zdania.

Najzagorzalszymi przeciwnikami oferty "prezydenckiego kompromisu" są wyborcy Koalicji Obywatelskiej (KO) ‒ aż 79 proc. To o 8 pkt proc. więcej niż w przypadku zwolenników Lewicy (71 proc. jej wyborców nie popiera projektu). Podzieleni są wyborcy Konfederacji i PSL-Kukiz’15. Spośród tych pierwszych projekt Andrzeja Dudy popiera 43 proc. (57 proc. jest przeciw), a w elektoracie ludowców - 39 proc. (nie popiera 59 proc.).

Premier Mateusz Morawiecki - mimo oporu opozycji - w poniedziałek wezwał jej liderów do dialogu.

"Wierzę, że w kluczowym momencie walki z epidemią wszyscy zachowamy się odpowiedzialnie. Musimy razem stawić czoła temu wyzwaniu. Dlatego szczególny apel kieruję do uczestników ostatnich protestów i do opozycji. Proszę o to, żebyśmy usiedli do rozmów. Niech nasze spory nie toczą się na ulicach i niech nie będą przyczyną kolejnych zachorowań. Sytuacja epidemiczna jest trudna i związane z nią decyzje czasem, w pierwszym odruchu mogą wydawać się niezrozumiałe. Dlatego będę starał się je wyjaśniać w mediach społecznościowych" - stwierdził szef rządu w nagraniu opublikowanym w social media.