Specustawa o pomocy uchodźcom. Sejm przyjął kilkanaście poprawek Senatu

Za wykreśleniem kontrowersyjnego przepisu zagłosowało 228 posłów, przeciw było 227. Jeden poseł wstrzymał się od głosu.

Kwestia ta wzbudziła spore kontrowersje już na początku sobotniego posiedzenia. Borys Budka (KO) przed głosowaniem zwrócił się do posłów Prawa i Sprawiedliwości, aby "udowodnili", że przepis o bezkarności "nie służy po to, by ukryć nieprawidłowości, które zdarzyły się przez ostatnie lata".

Odpowiedział mu Łukasz Schreiber (PiS). - Nie jest prawdą, że to ma zagwarantować jakąś bezkarność (...). Żeby w ogóle można było z tego (przepisu - red.) skorzystać, to nie tylko dalej musi obowiązywać sytuacja wojenna w Ukrainie, ale musi być spełniona przynajmniej jedna z trzech przesłanek: trzeba ratować życie bądź zdrowie wielu osób, chronić bezpieczeństwo publiczne lub dobra kultury o szczególnym znaczeniu - tłumaczył poseł.

Przepis o tzw. bezkarności urzędniczej depenalizowałby złamanie dyscypliny finansów publicznych i przekroczenie uprawnień, jeśli sprawca, w tym samorządowiec, popełniłby taki czyn, działając w celu m.in. ochrony życia lub zdrowia wielu osób, w czasie wojny przeciw Polsce albo działań zbrojnych lub okupacji na terytorium RP, państwa UE, NATO czy innego państwa graniczącego z Polską. W przypadku przedsiębiorców dotyczyłoby to niegospodarności w okresie wojny, ale również czasu obowiązywania w Polsce m.in. stanu wyjątkowego, stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Specustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy przybyli z Ukrainy do Polski od początku rosyjskiej inwazji. Większość przepisów specustawy nie dotyczy Ukraińców, którzy przebywali w Polsce legalnie przed wojną. Terminy ważności ich wiz i zezwoleń na pobyt, które upłynęłyby w czasie wojny, zostaną jednak na jej mocy wydłużone do końca roku.

Pobyt ukraińskich uchodźców w naszym kraju, według uchwalonej w środę w Sejmie ustawy, miał być uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Senat wniósł jednak poprawkę, w wyniku której pobyt ma być uznawany za legalny bezterminowo. Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.

Na mocy specustawy uchodźcy z Ukrainy będą mogli m.in. otrzymać numer PESEL i założyć Profil Zaufany. Będą także mogli podjąć w Polsce pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Uchodźcom z Ukrainy przysługiwać też będzie pomoc finansowa. Zgodnie z ustawą dostaną oni jednorazowo 300 zł na osobę.

Regulacja umożliwi też wypłatę świadczeń tym, którzy zapewnią wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy. Pieniądze na świadczenia, według uchwalonych przepisów, zapewni wojewoda. Miały być one wypłacane na podstawie umowy zawartej z gminą, jednak po senackiej poprawce ma to się odbywać na podstawie wniosków o takie świadczenie. Senat dodał też zapisy, że koszty obsługi tego zadania przez gminy wynoszą 2 proc. dotacji otrzymanej na wypłatę tych świadczeń i pokrywa je wojewoda.