Śląskie inscenizacje Szajny - wystawa w Katowicach
Wystawę "Katowice TO widziały", na której prezentowane są fotogramy, afisze i recenzje spektakli tworzonych oraz współtworzonych przez Józefa Szajnę na scenie Teatru Śląskiego w Katowicach, otwarto w środę w siedzibie teatru.
"Mieszkam w Warszawie, mieszkałem w Krakowie. Okazało się, że Kraków stracił smoka, została tylko jama po smoku, a w Warszawie zawsze dominuje ten Pałac Kultury im. Józefa Stalina, a nie im. Józefa Szajny. Ciągle znajduje swój dom tam, gdzie kiedyś pracowałem, lata spędzałem, to znaczy czuję się obywatelem miasta Katowic" - powiedział podczas wernisażu wystawy Józef Szajna.
"Wystawa ma przypomnieć, co Katowice widziały z dzieł wielkiego artysty, daje możliwość śledzenia rozwoju jego wizji scenicznych właściwie od początku kariery" - powiedział podczas wernisażu dyrektor Centrum Scenografii Polskiej Jerzy Moskal.
"Nazwisko Szajny stało się synonimem odnowy teatralnego języka, symbolem nowoczesnej scenografii, praktyki scenicznej, która nie była ilustracją, nie pełniła funkcji usługowej wobec tekstu. Taką 'usługowość' Szajna wrzucił do lamusa przeszłości, traktując dzieło scenografa jako element twórczy, kształtujący dzieło sceniczne na równi z pracą autora i reżysera" - dodał Moskal.
Józef Szajna przygotował na katowickiej scenie jako reżyser i scenograf cztery premiery. Tu miał swoją premierę najgłośniejszy i jeden z przełomowych w jego dorobku spektakli - "Rzecz listopadowa" według Ernesta Brylla (1969), a także takie przedstawienia jak "Frank V" Friedricha Durrenmatta (1962), czy "Śmierć na gruszy" Witolda Wandurskiego (1970).
W połowie lat 80. wydarzeniem teatralnym w życiu Katowic, podczas I Spotkań Teatru Wizji i Plastyki, stała się słynna "Replika" - przedstawienie, o którym mówiło się, że Szajna zawarł w nim swoje credo artystyczne. Z kolei na scenie Pałacu Młodzieży prezentowano głośne przedstawienia, zrealizowane przez Szajnę w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie: "Księżniczka Turandot", "Myszy i ludzie", "Jakobowsky i pułkownik", "Imiona władzy".
Otwarta w środę wystawa to jedna z cyklu imprez towarzyszących nadaniu Józefowi Szajnie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego. Wybitny grafik, scenograf, reżyser, autor scenariuszy i teoretyk teatru - otrzyma tę godność w czwartek.