Setki milionów złotych z budżetu na duchownych. Etaty w wojsku, służbach i skarbówce

W latach 2015-2023 wysokość wydatków na duszpasterstwo wojskowe w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego, Prawosławnym Ordynariacie Wojska Polskiego oraz Ewangelickim Duszpasterstwie Wojskowym, wyniosła łącznie ok. 188 mln zł – poinformowało Ministerstwo Obrony Narodowej. To dane przekazane do MSWiA w odpowiedzi na interpelację Włodzimierza Czarzastego i Anny Marii Żukowskiej. Wicemarszałek Sejmu i szefowa klubu Lewicy w maju 2024 roku zwrócili się do premiera z szeregiem pytań dotyczących "stopnia zaangażowania finansowego państwa na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych".

Jak podkreślili w piśmie "relacje między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, zwłaszcza stosunki państwa z Kościołem katolickim, to ważny temat debaty publicznej w Polsce". Zwrócili również uwagę na powracające pytania dotyczące "respektowania konstytucyjnej i konkordatowej zasady wzajemnej niezależności oraz autonomii państwa i kościoła w swoich dziedzinach".

MON przekazało, że "w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego w latach 2015-2022 było ponad 180 stanowisk finansowanych z budżetu państwa, a w 2023 r. – ponad 190". "W Prawosławnym Ordynariacie Polowym, w tym samym okresie, było ponad 20 takich stanowisk, natomiast w przypadku Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego – mniej niż 20 stanowisk" - zaznaczono. Resort poinformował też, że Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego nie posiadają w swojej strukturze etatu kapelana.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Koszty utrzymania duchownych w podległych służbach przekazały również inne resorty m.in. MSWiA. Z danych wynika, że koszty utrzymania dziekanów i kapelanów pełniących służbę w Straży Granicznej w latach 2015-2023 to 18 221 693 zł. Kwota uwzględnia duchownych wyznań: rzymsko-katolickiego (10 714 427 zł), prawosławnego (3 676 127 zł), ewangelicko‐augsburskiego (2 196 363 zł) i grekokatolickiego (1 634 776 zł).

W Państwowej Straży Pożarnej koszty zatrudnienia funkcjonariuszy-kapelanów w latach 2015-2023, z wyjątkiem 2022 roku, kiedy nie gromadzono danych, to łącznie 6 258 443,14 zł. Z kolei w Biurze Ochronie Rządu, przekształconym w Służbę Ochrony Państwa, "posługę duszpasterską na jednym etacie pełnił funkcjonariusz-kapelan Kościoła katolickiego, który łącznie w latach 2015-2023 zarobił w sumie nieco ponad mln zł".

W policji, jak przekazało MSWiA, "osoby pełniące posługę duszpasterską są zatrudnione na podstawie umowy o pracę w różnym wymiarze czasu pracy. Łącznie w latach 2015-2023 liczba zatrudnionych wahała się w przedziale od 22 do 29. Zdecydowanie przeważała liczba duchownych rzymsko-katolickich, choć w policji pracowali też pojedynczy przedstawiciele wyznania prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego. Łączny koszt utrzymania wszystkich duchownych w policji w tym okresie to 9 140 121,06 zł".

Z kolei ministerstwo finansów przekazało, że koszty związane z uposażeniem, należnymi świadczeniami, nagrodą roczną i nagrodami jubileuszowymi funkcjonariuszy-kapelanów Służby Celnej i Służby Celno-Skarbowej w latach 2015-2023 wynosiły ok. 7 020 000 zł.

Z kolei dyrektor Generalny Służby Więziennej stwierdził, że Centralny Zarząd Służby Więziennej nie prowadzi analitycznej ewidencji kosztów z podziałem na stanowiska i nie ma informacji o kosztach budżetowych dotyczących utrzymania stanowiska kapelanów. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Wywiadu Wojskowego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Centralne Biuro Antykorupcyjne poinformowały, że latach 2015-2023 nie miały etatów dla kapelanów.

W odpowiedzi na interpelację Włodzimierza Czarzastego i Anny Marii Żukowskiej czytamy również, że nadzorowane przez ministerstwo rodziny Ochotnicze Hufce Pracy (OHP) również zatrudniały duszpasterzy. W 2023 r. zatrudniano 16 osób, a 2024 r. – 14 osób. Wyliczono też, że roczny koszt brutto wynagrodzeń duszpasterzy w OHP za 2023 r. wyniósł 532 556,12 zł. Przekazano również, że od 1 sierpnia 2024 r. nie ma już możliwości zatrudniania duszpasterzy w OHP na skutek zmiany rozporządzenia przez ministrę pracy Agnieszkę Dziemanowicz-Bąk.

Lasy Państwowe przekazały, że w latach 2017‐2020 zatrudniano jednego duchownego, którego wynagrodzenie brutto wyniosło łącznie 863 091,17 zł. Przy założeniu, że duchowny pracował przez pełne trzy lata, ksiądz mógł liczyć na średnio 23 974 zł miesięcznie. Resort nie precyzuje, o kogo chodzi.

W 2018 roku informowaliśmy w WP, że duchownym na etacie w Lasach Państwowych był ksiądz Tomasz Duszkiewicz określany "prawą ręką Jana Szyszki". Rzecznik białostockiej dyrekcji LP Jarosław Krawczyk potwierdził wówczas, że ksiądz Duszkiewicz jest zatrudniony na etacie na stanowisku "ds. Współpracy z Otoczeniem Regionalnym", gdzie odpowiadał m.in. za współpracę z "placówkami oświatowymi w zakresie edukacji społecznej i przyrodniczej".

Zarobki księdza w Lasach Państwowych były pilnie strzeżoną tajemnicą. Rzecznik tłumaczył, że ksiądz nie wykonuje on funkcji publicznej, wiec informacja o jego zarobkach nie podlega ujawnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej. "Gazeta Wyborcza" w czerwcu 2024 r. informowała, że ksiądz Duszkiewicz "współzałożyciel walczącego z ekoterroryzmem Ekologicznego Forum Młodzieży został w Drohiczynie dyrektorem administracyjnym Wyższego Seminarium Duchownego, Kurii Diecezjalnej i Domu Biskupiego".

Ministerstwo Obrony Narodowej w odpowiedzi na inną interpelację autorstwa posłanki KO Klaudii Jachiry przekazało, że "na terenie jednostek i instytucji wojskowych znajduje się ok. 100 obiektów Ordynariatu Polowego WP (roczny koszt ich utrzymania wg danych z 2023 r. to ok. 18 mln zł), a poza ich terenem – ok. 30 obiektów (roczny koszt ich utrzymania wg danych z 2023 r. to ok. 4 mln zł)".

Resort wyjaśnia też, że podstawowymi dokumentami określającymi status, zadania, podległość i strukturę organizacyjną Ordynariatu Polowego są: Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. Wyjaśniono też, że "specyfiką duszpasterstwa wojskowego jest to, że nie ogranicza się do terenu parafii, lecz jest prowadzone wszędzie tam, gdzie przebywają żołnierze i ich rodziny".

"Kapelani służą nie tylko na poligonach i w jednostkach liniowych, ale również w różnych instytucjach wojskowych – np. uczelniach wojskowych, centrach szkolenia, szpitalach wojskowych, domach opieki itp. Księża kapelani pełnią posługę religijną również w rejonie operacji wojskowych poza granicami państwa" – zaznaczono.

Jedną z przedwyborczych obietnic Koalicji Obywatelskiej była likwidacja Funduszu Kościelnego. Mimo to w 2025 roku z budżetu państwa trafi tam 275,71 mln zł. To rekordowa kwota, o niemal 20 mln zł większa niż w 2024 roku - wówczas wynosiła ona 257 mln zł. Od 2015 roku wydatki budżetowe na Fundusz Kościelny wzrosły ze 128 mln zł ponad dwukrotnie. 95 proc. tej kwoty to składki na ubezpieczenia społeczne duchownych.

Patryk Michalski, dziennikarz Wirtualnej Polski