Senat wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich

Na początku obrad głos zabrał prof. Marcin Wiącek, dziękując za sejmowy kompromis w sprawie jego powołania na urząd RPO. Wyraził również wdzięczność, za zakończenie impasu w sprawie obsadzenia niezwykle ważnego urzędu konstytucyjnego.

Wiącek podkreślił, że w swojej działalności na stanowisku RPO zamierza zająć się trzema filarami praw człowieka: godnością, równością i dialogiem.

Kandydat na RPO odniósł się również do trwającego w Polsce sporu dotyczącego kompetencji prawnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. - Nadal popieram pogląd o prymacie naszej Konstytucji nad traktatami międzynarodowymi. Jednakże nawet najbardziej zagorzały wyznawca tego poglądu nie może doszukiwać się pozornych sprzeczności między Konstytucją a obowiązującymi umowami międzynarodowi - powiedział. Dodał, że dyskusja na ten temat powinna odbywać się atmosferze wzajemnego zrozumienia i chęci osiągnięcia kompromisu.

W serii pytań Wiącek sprecyzował na czym w jego ocenie polega istota sporu między TSUE i polskim rządem. - Standard niezawisłości sędziowskiej jest wspólny dla wszystkich państw. Minimum niezawisłości sędziowskiej jest takie, że sędzia nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za wydanie orzeczenia - mówił Wiącek. - TSUE wydał orzeczenie, w którym stwierdza, że ten standard został w tym przypadku zagrożony - dodał. Wiącek stwierdził również, że do czasu wyjaśnienia niejasności w tej sprawie u usunięcia tego typu zagrożeń, działanie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego powinno zostać zawieszone.

Prof. Wiącek odniósł się także do wątpliwości wokół powołania do składu Trybunału Konstytucyjnego trzech sędziów, na które uwagę zwracał jego poprzednik Adam Bodnar. Podkreślił, że jego zdaniem orzeczenia TK nie powinny być z tego powodu kwestionowane. Zastrzegł jednak, że na te same wątpliwości powołał się Europejski Trybunał Praw Człowieka. - Jestem zdania, że przynajmniej do czasu rozstrzygnięcia tej sprawy ci sędziowie powinni powstrzymać się od orzekania przynajmniej w sprawach dotyczących sporów konstytucyjnych - stwierdził.

Senatorowie, głosując za kandydaturą Marcina Wiącka powołanego przez Sejm na Rzecznika Praw Obywatelskich, mogą zakończyć wielomiesięczny proces wyboru następcy Adama Bodnara, którego kadencja formalnie zakończyła się we wrześniu. Zanim PiS zdecydował się poprzeć opozycyjnego kandydata, parlament pięciokrotnie próbował wybrać nowego RPO.

Dwukrotnie o urząd ubiegała się Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, której poparcia udzieliły Koalicja Obywatelska, Lewica, PSL i Polska 2050. Przeciw niej głosowali jednak posłowie Zjednoczonej Prawicy i kandydatura nie wyszła poza salę sejmową. Przy trzecim głosowaniu w tej sprawie, Sejm głosami obozu rządzącego powołał na RPO wiceszefa MSZ Piotra Wawrzyka, którego kandydaturę odrzucił Senat. Podobny los spotkał następnie dwoje innych kandydatów PiS - Bartłomieja Wróblewskiego i Lidię Staroń.

W sejmowym głosowaniu z 8 lipca Wiącka poparło 380 posłów, a 43 wstrzymało się od głosu.

Marcin Wiącek jest doktorem habilitowanym nauk prawnych. Pracuje na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie stoi na czele Zakładu Praw Człowieka. W okresie od 2014 do 2018 roku był członkiem Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów.

Wiącek przez wiele lat współpracował z Markiem Sawickim z Polskiego Stronnictwa Ludowego, które zgłosiło jego kandydaturę na RPO. Pisał również ekspertyzy prawne dla Jarosława Gowina, kiedy jego przywództwo w Porozumieniu zostało zakwestionowane przez Adama Bielana. Partia Gowina poparła jego kandydaturę na RPO, już wtedy, kiedy PiS zgłosił kandydaturę Lidii Staroń.