Ryszard Petru: Kaczyński wprowadza strach, skrajna prawica nienawiść, a my chcemy Polski otwartej

Ryszard Petru: Nie wystarczy. Na pewno nie chodzi tylko o to. Nam zależy na zbudowaniu lepszej Polski, obywatelskiej, otwartej, demokratycznej, opartej na dialogu, a to będzie łatwiejsze bez Kaczyńskiego.

Bardziej optymistycznej, takiej gdzie rosną wynagrodzenia, ludzie kończą studia z szansą na dobry zawód, idziemy do lekarza i nie stoimy w dzikich kolejkach, pieniądze nie są marnotrawione. Urzędy pracy nie tylko przybijają pieczątkę, ale faktycznie szukają dla nas zatrudnienia. To jest Polska, gdzie młodzi ludzie myślą, jak zrobić coś dla tego kraju, a nie jak z niego wyjechać, w której Kościół jest oddzielony od państwa, a ludzie wiedzą, że własnym zaangażowaniem i pracą mogą zmienić swoje życie.

Nie, dlaczego?

Może dla pana, dla mnie to po prostu państwo, które działa. Troszczy się o swoich obywateli, a nie jest biurokratycznym wehikułem do marnotrawienia pieniędzy. Chcę, żeby każdy miał szansę, bez względu na to skąd pochodzi i z jakiego pułapu startuje.

Przypominam, że Nowoczesna powstała w kontrze do Platformy Obywatelskiej, gdy zaczęliśmy podkreślać, że państwo można zorganizować lepiej za te same pieniądze. Niestety państwo PiS jest jeszcze gorszą wersją państwa Platformy, bo nie dość, że nie działa, to jeszcze kluczowe stanowiska obsadzone są niekompetentnymi osobami z nadania partyjnego. Sam Kaczyński to osobna historia, on psuje Polskę i jej instytucje demokratyczne. Wprowadza strach, niepewność i ogromną niejasność reguł gry, poczynając od Trybunału na konfiskacie majątku kończąc.

Problemy z PiS-em nie zaczęły się od Trybunału i na nim nie kończą. Ustawa o ziemi, konfiskacie majątku, inwigilacja. Codziennie dowiadujemy się o nowych pomysłach, które są przerażające. Telewizja publiczna działa jak tuba propagandowa. To samo w polityce międzynarodowej: konflikt z Unią Europejską, sojusz z Wielką Brytanią, co sugeruje, że Polska też może wyjść z UE w przyszłości. To wszystko razem tworzy ponury obraz.

Ależ dlaczego? Szczegółowy program opublikujemy na początku września, najważniejsze wytyczne każdy bez problemu znajdzie w internecie. W skrócie oś programu to praktyczna edukacja, dostosowanie uczelni do rynku pracy, reforma NFZ, zrównoważony budżet, proste podatki, przyjazne sądy, likwidacja przywilejów. Jeżeli chodzi o Kościół to precyzyjne rozdzielenie go od państwa, o czym już mówiłem i co podkreślamy od początku istnienia Nowoczesnej. W polityce międzynarodowej stowarzyszenie ze strefą euro. Proszę mnie pytać o konkrety, to ja wszystko panu powiem.

W Polsce przede wszystkim powinna przetoczyć się szeroka dyskusja o wspólnej walucie, powinniśmy też przygotować wszystkie wskaźniki makroekonomiczne tak, aby być gotowym do jej przyjęcia. Nie jest ważna data, ale może zdarzyć się, że Unia podzieli się na dwie strefy. Będziemy mieli kraje eurostrefy i państw ściśle z nią współpracujących oraz inne kraje, które będą traktowane jako peryferyjne. Nie możemy być w tych drugich.

Powtórzę to jeszcze raz - po stronie skutecznego państwa. Ja nie dam się wpleść w podziały. Proszę zapytać czy CDU jest partią konserwatywną, a wtedy ja zapytam: "a jaka partia konserwatywna zamknęła elektrownie atomowe i wpuściła emigrantów?". Tego typu definicje są dzisiaj często nieprecyzyjne. W skrócie Nowoczesna jest jednak proeuropejska, proreformatorska i centrowa. Rozsądna w swoim działaniu, która najpierw musi zarobić, żeby wydać. Nigdy nie pójdziemy na wyścig na populizm. Nawet taki jak Platforma, która obiecuje, że 500+ powinno być już na każde pierwsze dziecko. Natomiast szukamy takiego państwa, które pomaga najsłabszym, ale wyłącznie im, a nie wszystkim.

500+ jest programem, który ma charakter czysto socjalny i jako taki powinien być wpisany w szeroki wachlarz pomocy społecznej oferowanej przez państwo. Dlatego Nowoczesna postulowała, aby świadczenie nie było wypłacane najbogatszym Polakom, ale równocześnie, żeby rodziny z jednym dzieckiem, szczególnie samotni rodzice nieznacznie przekraczający w swoich dochodach granice 800 zł na osobę mogli korzystać ze świadczeń. Mieszkanie+ to wirtualny program na miarę 3 mln mieszkań z 2005 roku, z których nie powstało żadne. Nowoczesna jest zwolennikiem poprawy dostępności do mieszkań na wynajem dla Polaków. I takie postulaty są w naszym programie.

I co ja mam z tym zrobić?

Proszę pamiętać, że to był wtedy jednak inny świat. Miałem ograniczony wpływ na to, co się działo w Polsce - teraz mam znacznie większy. Obecnie jestem szefem partii, 20 lat temu tylko wspierałem pewne działania.

Wręcz przeciwnie, jestem zadowolony. Chyba najbardziej z tego, że nie wszedłem do Sejmu.

Cieszę się dlatego, że poza polityką miałem dużo ciekawsze rzeczy do roboty. Doświadczenie wynikające z siedzenia w Sejmie przez tyle lat byłoby mniej warte. Ci, którzy tam funkcjonują od kilkunastu lat, oderwali się od rzeczywistości i nie wiedzą jak działa Polska. Prawa, które na papierze fajnie wyglądają, często w rzeczywistości nie pomagają rodakom. W Nowoczesnej są ludzie ze środowisk akademickich, miejskich, NGO-sów. To właśnie te różne doświadczenia pozaparlamentarne oznaczają naszą świeżość.

Ważne co kto dzisiaj myśli i mówi, tego się trzymamy. Tak naprawdę to większość naszych posłów nigdy nie była związana zawodowo z polityką i nikt nie był wcześniej w parlamencie.

Niech to ludzie sami ocenią, jeśli nie pamiętają mnie z wcześniejszej działalności, to może to nie jest istotne dla mojego poparcia? Przecież Jarosław Kaczyński też był kiedyś współpracownikiem Lecha Wałęsy. I co?

W Polsce na szczęście nie mamy zamachów, ale widzimy, co się dzieje. Rosnąca fala nienawiści może doprowadzić do skrajnych zachowań - tego staramy się uniknąć. Nie ma zagrożenia terrorystycznego, ale jest zagrożenie radykalizmem i to właśnie podkreśliła posłanka.

Ja to rozumiem jako porównanie, o którym wcześniej mówiłem. Nie mamy zagrożenia terrorystycznego, ale mamy zagrożenie wewnętrzne poprzez rodzący się radykalizm. Ważne w życiu i polityce jest to, aby precyzyjnie cytować.

Nie chcę się wypowiadać w imieniu posłanki, ale nie widzę tutaj problemu. Od początku jako Nowoczesna podkreślamy fakt, że w Polsce istnieje uzasadnione ryzyko stosowania przemocy przez prawicowych radykałów, to jest realny i widoczny problem, na którym w tej chwili powinniśmy się skupić, a nie na obwinianiu Francji, jak zrobił to minister Błaszczak.

To jest żenująca wypowiedź. Ja od ministra spraw wewnętrznych oczekuję postawy ministra rządu RP, wsparcia dla Francji i solidarności z jej obywatelami, a nie postawy, która konfliktuje i oskarża w obliczu tragedii. Wiele krajów jest otwartych, a nie wszędzie dochodzi do zamachów - zabrakło wyczucia i dyplomacji.

Jeśli w polityce będziemy się kierowali tylko tym, co się komu podoba, to kiedyś podobało się palenie na stosach.

Oczywiście, że nie. Po prostu więcej rozwagi i dyplomacji w słowach polskiego ministra to nie są zbyt duże wymagania.

Jeśli chodzi o zamachy terrorystyczne, myślę, że tak. Może nie tyle przyzwyczaić, co mieć świadomość, że one nie znikną z dnia na dzień. Świat się faktycznie destabilizuje, to co obserwowaliśmy w ostatnich tygodniach nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale przede wszystkim Turcji nie napawa optymizmem. Tym bardziej musimy być zjednoczeni, minimalizować ryzyko i niszczyć nienawiść w zarodkach.

Turcja dzisiaj to typowy przykład, jak do władzy w sposób demokratyczny doszedł człowiek, który dąży do władzy autorytarnej. Nikt też nie ma wątpliwości, że działania Erdogana skutecznie odsuwają nadzieje Turków na wejście ich kraju do UE. Pomysły Erdogana na przywrócenie kary śmierci, a także wielotysięczne aresztowania obywateli pod pretekstem rozliczania puczu są przykładem jak daleko Ankara odsuwa się od wspólnych wartości Zachodu.

Brexit to przede wszystkim problem samej Wielkiej Brytanii. UE powinna go wykorzystać jako impuls do wewnętrznych reform. Natomiast Polska powinna zastanowić się jak zmaksymalizować szansę, jaką jest wyjście Wielkiej Brytanii z Unii. Jak przyciągnąć inwestorów, którzy wycofają się z wysp, jaką strategię powinna przyjąć polska giełda w sytuacji końca giełdy w Londynie, jako furtki do europejskiego rynku finansowego.

Sukces Polski - porażka polityki PiS, który liczył, że partnerzy zagraniczni nie zauważą zamachu na Trybunał. Łagodne słowa Baracka Obamy w języku dyplomacji oznaczają poważną naganę działań rządzących.

Potraktowałbym to raczej jak grzecznościowy zwrot, formę dyplomatycznego określenia problemu. Nikt nie ma wątpliwości, że za realnym zamachem na TK stoi PIS. I tylko PIS ma narzędzia w postaci większości parlamentarnej i prezydenta, żeby ten kryzys zakończyć.

Słowa o gorszym sorcie przypomnijmy, zostały wprowadzone do języka publicznego przez Jarosława Kaczyńskiego. To on stoi za brutalizacją języka i głębokimi podziałami politycznymi Polaków.

Niestety trudno nie zauważyć w PiS pobłażliwości dla środowisk nacjonalistycznych, przypomnę sprawę napisu na stadionie Legii, czy brak reakcji na palenie kukły symbolizującej Żyda, stąd myślę te gorzkie słowa Adama Michnika.

Już w tej chwili Nowoczesna ściśle współpracuje z KOD-em. Traktujemy KOD jako szeroką płaszczyznę współpracy ze środowiskami społecznymi, które protestują przeciwko psuciu państwa przez PiS.

O tym, kto jest liderem, decydują Polacy. Natomiast cieszy mnie wysokie zaufanie, którym według sondaży mnie obdarzają i postaram się tego zaufania nie zawieść.

Nie prowadzimy żadnych rozmów z tymi politykami, ten temat nie istnieje w dyskusji w Nowoczesnej, to raczej pomysły mediów uwielbiających takie rozważania.

Nigdy nie zamierzaliśmy być opozycją totalną. Stawiamy sobie za zadanie recenzowanie rządzących, próbę merytorycznego poprawiania prawa, które tworzą oraz informowanie społeczeństwa o tym, co jest zagrożeniem dla państwa, jego finansów, prawa i demokracji. Wojna PiS z PO stała się tradycją. My chcemy pokazać inne spojrzenie na kraj. Odpowiedzialnie rozliczać rządzących z ich działań. Jeżeli ktoś mówi, że jest opozycją totalną, a równocześnie wchodzi w różne porozumienia z władzą to niestety nie jest wiarygodny. A w ogóle to jaka to opozycja totalna, skoro PO zawiera koalicję z PiS na przykład w samorządach?

Porozumienia można szukać z ludźmi, którzy tego porozumienia chcą. PiS nie rozumie podstawowych zasad demokracji. Nie wie, czym jest współpraca z opozycją. Próbuje niszczyć - niestety skutecznie - trójpodział władzy. Dlatego sprzeciwiamy się takim rządom, ale staramy się to robić w sposób racjonalny i merytoryczny. Obnażamy ich błędy i pokazujemy skutki złych decyzji, a nie bawimy się w głupie pyskówki na sali sejmowej.

Nie. Obniżenie wieku emerytalnego do poziomu najniższego w UE w momencie, w którym wszyscy żyjemy dłużej i dłużej zatem będziemy na emeryturze, przyniesie dwa podstawowe skutki. Po pierwsze - drastycznie niskie świadczenia dla przyszłych emerytów, szczególnie kobiet, nawet o 40 procent niższe niż te, które otrzymywałyby przechodząc na emeryturę w wieku 67 lat. Po drugie, bankructwo naszego systemu ubezpieczeń społecznych. Ostrożne szacunki ministerstwa finansów mówią o kosztach rzędu 140 mld zł do końca 2025 roku. Wszystko w działaniach PiS jest nastawione na kupowanie głosów na koszt wszystkich podatników. PiS myśli tylko o tym, co jest tu i teraz. Podobnie myślały rządy w Grecji.

Na pewno taka decyzja to osłabienie dla demokracji, dla konkurencji w polityce. Nowoczesna odwoła się od decyzji PKW do Sądu Najwyższego. Wierzymy, że nasze argumenty przekonają Sąd Najwyższy.

To pan mówi o zemście politycznej, my nie traktujemy tak tego. Wierzymy też, że niezależny i niezawisły Sąd Najwyższy uwzględni naszą argumentację i wyda korzystny dla nas wyrok.

Nie myli się tylko ten, który nic nie robi. Staram się mieć do siebie dystans.

Rozmawiał Marcin Makowski