Ruszyły prace nad spisem Polaków zamordowanych za pomoc Żydom

Jak podano na stronach internetowych IPN, głównym celem programu jest zbadanie skali nazistowskich represji wobec Polaków udzielających pomocy Żydom w czasie okupacji, ustalenie ich nazwisk i biogramów. Efekty przeprowadzonych badań (na podstawie kwerendy w polskich i zagranicznych archiwach, bibliotekach, muzeach oraz na podstawie relacji świadków) zostaną przedstawione w postaci bazy danych, publikacji, wystaw i konferencji.

Pomysłodawcą i inicjatorem projektu jest krakowski Instytut Studiów Strategicznych, który objął patronat organizacyjny nad przedsięwzięciem. Z jego ramienia na koordynatora projektu powołany został dr Marek Wierzbicki.

Organizatorzy projektu zwracają się do świadków wydarzeń oraz ich potomków lub znajomych o przesyłanie relacji, które będą "nieocenioną pomocą i niezbędnym uzupełnieniem poszukiwań prowadzonych w archiwach". Zainteresowane osoby są proszone o wypełnienie zamieszczonej na stronie ipn.gov.pl ankiety i odesłanie jej pod adres:
Instytut Pamięci Narodowej ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice (z dopiskiem: Index) lub Naczelna Dyrekcja Archiwów państwowych ul. Długa 6, 00-950 Warszawa Skr. poczt. 1005 (z dopiskiem: Index) albo też mejlem na adres: relacje@archiwa.gov.pl.

Podczas wrześniowej wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Izraelu podpisano porozumienie o współpracy między Yad Vashem a IPN. Towarzyszący prezydentowi prezes IPN Janusz Kurtyka wyraził wtedy nadzieję, że sztandarowym elementem współpracy stanie się projekt stworzenia listy Polaków represjonowanych i zamordowanych za pomaganie Żydom w czasie II wojny światowej. Jak dodał, strona izraelska chce natomiast sporządzić wykaz miejsc, w których ginęli Żydzi.

Nie wiadomo dokładnie, ilu Polaków zginęło w czasie wojny za pomoc Żydom. Polacy stanowią najliczniejszą grupę w gronie osób, które otrzymały od Yad Vashem tytuł "Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata". Wśród blisko 21 tys. wyróżnionych jest prawie 5900 Polaków.

Polska była jedynym krajem w okupowanej Europie, gdzie hitlerowcy karali śmiercią za pomoc Żydom - nie tylko za ich ukrywanie, ale nawet przekazywanie pożywienia.