RPO: rozsypywanie prochów powinno być dozwolone
Zdaniem rzecznika praw obywatelskich Janusza
Kochanowskiego rozsypywanie prochów w ogrodach pamięci,
urządzanych na terenach cmentarzy, powinno być prawnie dozwolone.
Obecnie, jak podkreśla RPO, nie ma takiej możliwości.
Rzecznik zwrócił się do ministra infrastruktury Cezarego Grabarczyka oraz - wcześniej - do minister zdrowia Ewy Kopacz z prośbą o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.
Zdaniem Kochanowskiego, "możliwość takiego postępowania ze zwłokami budzi zainteresowanie społeczne". Jednak, jak podkreśla RPO, sytuacji takiej nie przewiduje wielokrotnie nowelizowana ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Z informacji posiadanych przez rzecznika wynika, iż w poprzedniej kadencji Sejmu do laski marszałkowskiej wpłynął projekt rządowy, który umożliwiałby rozsypanie prochów zmarłego na terenie cmentarza, jednak w toku prac parlamentarnych projektowany zapis został wykreślony. Uzasadniano to, jak informuje RPO, faktem, że praktyka rozsypywania popiołów po kremacji zwłok nie mieści się w tradycji polskiej, ani w tradycji żadnej z trzech wielkich religii monoteistycznych (chrześcijaństwa, islamu i judaizmu).
RPO podkreśla jednak, że taki sposób pochówku stanowi często ostatnią wolę zmarłego, która nie może być przez jego bliskich zrealizowana w sposób zgodny z prawem. Człowiek, umierając i tracąc tym samym podmiotowość prawną, nadal powinien być traktowany w sposób godny, z poszanowaniem jego wolności sumienia i przekonań - argumentuje Kochanowski.
Jego zdaniem wprowadzenie takiej możliwości nie byłoby niezgodne z konstytucją i w żaden sposób nie naruszałoby praw osób niegodzących się na taką formę pochówku. Jedynymi ewentualnymi ograniczeniami, które należy w niniejszej sprawie wziąć pod uwagę są ochrona środowiska, zdrowia i porządku publicznego. Trudno jednakże dostrzec tutaj kolizję z tymi wartościami konstytucyjnymi - uważa RPO.
Dodaje, że osoby kierujące do niego listy w tej sprawie zwracają uwagę na fakt, że brak legalnej możliwości rozsypania prochów w ogrodach pamięci na cmentarzach "narusza prawo do prywatności, stanowi dyskryminację oraz niezgodną z konstytucyjnymi regułami, dysproporcjonalną i niewspółmierną ingerencję w sferę wolności człowieka, ograniczonej bez związku z jakimikolwiek innymi wartościami konstytucyjnymi, które zasługiwałyby na pierwszeństwo w ochronie".