Rozszyfrowano tajemnicę mechanizmu sprzed 2100 lat

W 1901 roku we wraku rzymskiego statku zatopionego u brzegów wyspy Antikythery poławiacze gąbek znaleźli szczątki skomplikowanego mechanizmu, wielkości szafkowego zegara, składającego się z kilkudziesięciu brązowych obręczy i tarcz. Napisy na tarczach były z dużej mierze zatarte. Wiadomo jednak, że wyryte tam były nazwy i terminy związane z kalendarzem i astronomią.

Pojawiało się wiele hipotez wyjaśniających przeznaczenie mechanizmu, nazwanego od miejsca swego odkrycia, Antikytherą. Funkcję części obręczy udało się rozszyfrować. Ustalono, że służyć miały m.in. do wyznaczania zaćmień Słońca i Księżyca.

Wyniki najnowszych badań, prowadzonych przez naukowców brytyjskich i amerykańskich, dowodzą, że część Antikythery mogła być stosowana również do obliczania dat greckich igrzysk sportowych. Cztery główne igrzyska odbywały się w Olimpii, Delfach, Koryncie i Nemei.

Jak komentuje współautor artykułu, Tony Freeth z Antikythera Mechanism Research Project, wyniki badań zaskoczyły go. Jego zdaniem, czteroletni cykl igrzysk jest na tyle prosty, że nie trzeba do tego tak skomplikowanego mechanizmu. Z drugiej strony igrzyska miały tak duże znaczenie kulturalne i społeczne, że nie powinno dziwić umieszczenie ich w Antikytherze.

Zastosowanie rentgenowskiej tomografii komputerowej pozwoliło naukowcom na odcyfrowanie wielu spośród zamazanych napisów. Odczytano np. nazwy 12 miesięcy wywodzące się z kalendarza korynckiego.

Naukowcy od dawna wiązali powstanie Antikythery z genialnym matematykiem i wynalazcą, Archimedesem. Archimedes mieszkał w Syrakuzach, które były kolonią Koryntu. Jednak, jak podkreśla jeden z autorów artykułu Alexander Jones z Institute for the Study of the Ancient World w Nowym Jorku, urządzenie niemal na pewno powstało kilka dekad po śmierci Archimedesa. Mogło być więc dziełem kręgu jego uczniów - dodaje.