Rok 2007 na świecie
W kończącym się roku podpisano historyczny Traktat Reformujący UE. Unia powiększyła się o Bułgarię i Rumunię. Ropa naftowa drożała, a gospodarka chińska, walcząca o trzecie miejsce w świecie, wzrastała w zawrotnym tempie.
W ciągu roku zainteresowanie wzbudzała kwestia budowy, m.in. w Polsce, amerykańskiej tarczy antyrakietowej, powracał problem ocieplania się klimatu i konieczność ograniczenia emisji CO2, trwał konflikt z Iranem na tle jego programu atomowego. W Iraku dochodziło do krwawych zamachów.
Ze strajków we znaki dały się pasażerom w Niemczech protesty płacowe maszynistów kolejowych. Przeciwko planowanym reformom systemu emerytalnego strajkowali Grecy, a przeciwko reformie, odbierającej różnym grupom pracowniczym przywileje emerytalne - Francuzi. Co i rusz protestowali Włosi, m.in. taksówkarze, lekarze, stacje benzynowe. Na Litwie i w Bułgarii strajkowali nauczyciele.
STYCZEŃ
1.1. UE powiększyła się o Bułgarię i Rumunię i liczy już 27 krajów członkowskich.
1.1. Uprawiający jogging mogli biegać w szortach nad Dunajem. Odnotowano temperaturę ponad 13 st. Celsjusza w dzień - najwyższą w Wiedniu od ponad półtora wieku.
31.1. Styczeń okazał się najcieplejszy od czasu systematycznych pomiarów - podały biura meteorologiczne w wielu europejskich krajach.
LUTY
11.2. Prezydent Rosji Władimir Putin skrytykował rozszerzenie NATO oraz amerykańskie plany budowy systemu antyrakietowego. Zarzucił USA dążenie do stworzenia po zakończeniu zimnej wojny jednobiegunowego świata z "jednym ośrodkiem władzy, jednym panującym".
21.2. "Do późnego lata" Wielka Brytania wycofa z Iraku 1,6 tys. żołnierzy - zapowiedział premier Tony Blair.
28.2. W rozmowie z prezydentem Wenezueli Hugo Chavezem na antenie radia przywódca Kuby Fidel Castro oznajmił, że wraca do zdrowia i czuje się silniejszy. Było to pierwsze wystąpienie "na żywo" 80- letniego przywódcy od lipca 2006 r., kiedy po operacji scedował tymczasowo władzę na młodszego brata Raula.
MARZEC
3.2. Wybuch ciężarówki-pułapki na targu w bagdadzkiej dzielnicy Sadrija zabija 135 osób, rani 305.
6.3. W dwóch samobójczych zamachach w Hilli, na południe od Bagdadu, ginie 105 pielgrzymów. Łącznie w 12 atakach na szyickich pielgrzymów ginie 137 ludzi, 310 zostaje rannych.
21.3. Komisja Europejska skierowała pozew przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE w Luksemburgu w związku z budową obwodnic Augustowa (przez Dolinę Rospudy) i Wasilkowa (w Puszczy Knyszyńskiej).
27.3. Ciężarówki-pułapki eksplodowały w Iraku: w Tal Afar przy granicy z Syrią i w Mosulu. Zginęły 152 osoby. KWIECIEŃ
18.4. Seria zamachów z użyciem samochodów-pułapek zabija 191 ludzi w rejonie Bagdadu. W pobliżu targowiska w dzielnicy Sadrija samochód-pułapka zabił 140 osób.
23.4. Zmarł były prezydent Rosji Borys Jelcyn, który w 1991 r. podpisał traktat o rozwiązaniu ZSRR.
27.4. Na świecie spada liczba wykonywanych wyroków śmierci - wynika z raportu Amnesty International. Podczas gdy w 2005 roku było 2148 egzekucji, w zeszłym roku wykonano 1591 wyroków.
30.4. Po demonstracji miliona Turków przeciw proislamskiemu rządowi i jego kandydatowi na prezydenta, premier Turcji Recep Tayyip Erdogan zaapelował do społeczeństwa o zachowanie jedności.
MAJ
1.5. Rząd lewicowego prezydenta Wenezueli Hugo Chaveza spełnił wcześniejsze deklaracje i przejął kontrolę nad sektorem naftowym, nacjonalizując ostatnie kontrolowane przez firmy prywatne pola naftowe.
29.5. Prezydent Rosji Władimir Putin ostrzegł, że rozmieszczenie w Europie elementów amerykańskiej tarczy antyrakietowej przemieni kontynent w "beczkę prochu".
31.5. 52-letni chirurg Valdis Zatlers został wybrany przez parlament na prezydenta Łotwy. Zastąpi na tym stanowisku Vairę Vike-Freibergę, która po dwóch 4-letnich kadencjach nie mogła się już ubiegać o ten urząd.
31.5. Prezydent Rosji Władimir Putin ostrzegł przed dyktatem imperialistycznym ze strony Zachodu i zagroził, że jeśli kraje te nie ratyfikują Traktatu o Ograniczeniu Sił Konwencjonalnych w Europie (CFE), to Rosja z niego wyjdzie.
CZERWIEC
5.6. Nicolas Sarkozy zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich we Francji.
7.6. Komisja Europejska wznowiła formalnie negocjacje stowarzyszeniowe z Serbią. Komisja podkreśliła, że jest to m.in. zasługa poprawy współpracy Belgradu z międzynarodowym trybunałem ds. zbrodni w dawnej Jugosławii.
10.6. We Francji centroprawicowa Unia na rzecz Ruchu Ludowego (UMP) nowego prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy'ego wygrała wybory parlamentarne.
27.6. Gordon Brown, 56-letni dotychczasowy kanclerz skarbu, został szefem rządu Wielkiej Brytanii. Zastąpił Tony'ego Blaira. Po 10 latach na stanowisku premiera Blair zostanie zapamiętany ze względu na pomoc w zaprowadzeniu pokoju w Irlandii Północnej oraz wysłanie wojsk do Iraku.
LIPIEC
7.7. Ciężarówka załadowana materiałami wybuchowymi wyleciała w powietrze na zatłoczonym targowisku w Tuz Churmatu na północy Iraku, zabijając 150 osób i raniąc 250.
22.7. Po wygranych wyborach premier Recep Tayyip Erdogan uspokaja, że Turcja nie porzuci ustalonej przez Kemala Ataturka laickiej, prozachodniej orientacji.
24.7. Po ponad ośmiu latach zakończył się koszmar pięciu bułgarskich pielęgniarek i palestyńskiego lekarza, oskarżonych o spowodowanie epidemii AIDS w szpitalu dziecięcym w Libii. Skazani na karę śmierci, którą zamieniono im na wyrok dożywotniego więzienia, dzięki międzynarodowej mediacji zostali odesłani do Bułgarii.
30.7. Zmarli szwedzki reżyser Ingmar Bergman i włoski - Michelangelo Antonioni. Filmy Bergmana, pełne tragizmu, ukazują złożoność stosunków między ludźmi, podkreślają samotność i zagubienie człowieka. Antonioni, "bystry obserwator choroby wieku XX we wszelkich jej przejawach", pokazuje jałowość emocjonalną nowoczesnego społeczeństwa. SIERPIEŃ
15.8. Najkrwawszy zamach terrorystyczny w Iraku od początku amerykańskiej interwencji wojskowej: zginęło co najmniej 250 osób, a 300 zostało rannych. Celem czterech działających jednocześnie zamachowców-samobójców były domy wyznawców jazydyzmu w mieście Kahtanija, 120 km od Mosulu.
WRZESIEŃ
1.9. W Chinach weszły w życie przepisy, które wymagają zgody rządu dla wszystkich inkarnacji żyjących buddów - ważnej instytucji buddyzmu tybetańskiego. Władzom chodzi o przejęcie kontroli nad wyborem dalajlamy.
3.9. W Grecji opanowano pożary, które od 24 sierpnia pustoszyły Peloponez i spowodowały co najmniej 64 ofiary śmiertelne. Ogień, którego rozprzestrzenianiu sprzyjały wysokie temperatury i wiele miesięcy suszy, strawił ok. 200 tys. hektarów lasów i upraw. Straty wstępnie oszacowano na 1,6 mld euro.
6.9. Zmarł Luciano Pavarotti, legenda opery XX wieku. Specjalizował się w belcanto, zwłaszcza w operach Belliniego, Donizettiego, Rossiniego i Verdiego. W latach 90. przeniósł elitarny świat opery do parków i na stadiony. Jego głos, o skali do c2, określano jako "pełen słońca, złota, radości, optymizmu".
18.9. Kilkuset mnichów buddyjskich wyszło na ulice Rangunu, by zaprotestować przeciwko wzrostowi kosztów utrzymania, a także brutalnym działaniom władz Birmy wobec uczestników wcześniejszych podobnych manifestacji. Domagano się też powrotu demokracji w kraju od 45 lat rządzonym przez juntę. Masowe demonstracje trwały ponad dwa tygodnie. Według raportu ONZ w wyniku represji wymierzonych w ruch protestu zginęło co najmniej 31 osób.
30.9. W wyniku przedterminowych wyborów na Ukrainie komuniści znaleźli się w opozycji. Wygrała prorosyjska Partia Regionów Ukrainy premiera Wiktora Janukowycza, a prozachodnie Blok Tymoszenko oraz Nasza Ukraina-Ludowa Samoobrona uplasowały się na drugim i trzecim miejscu.
PAŹDZIERNIK
3.10. Atak terrorystyczny na konwój w Bagdadzie, wiozący polskiego ambasadora w Iraku Edwarda Pietrzyka. Jeden funkcjonariusz BOR zginął, czterech zostało rannych.
11.10. Literacką Nagrodę Nobla dostała Doris Lessing, od lat ciesząca się pozycją klasyka brytyjskiej literatury. To drugi Nobel dla pisarki feministycznej o radykalnych poglądach politycznych.
12.10. Pokojową Nagrodę Nobla przyznano b. wiceprezydentowi USA, orędownikowi walki z globalnym ociepleniem Alowi Gore'owi i oenzetowskiemu Międzyrządowemu Panelowi ds. Zmian Klimatu.
19.10. Na szczycie europejskim w Lizbonie Polsce udało się zrealizować postulat zapisania tzw. kompromisu z Joaniny (pozwalającego na odwlekanie unijnych decyzji) w prawie pierwotnym UE. Uzyskaliśmy też prawo do stałego obsadzenia jednego z trzech nowych stanowisk rzeczników generalnych w Trybunale Sprawiedliwości UE.
25.10. Agendy rządowe w Pekinie podały, że wkrótce Chiny wyprzedzą Niemcy i zajmą trzecie miejsce wśród potęg gospodarczych świata. W trzecim kwartale PKB Chin wzrastał w tempie 11,5 proc. rocznie. Tempo wzrostu utrzymuje się mimo prób schłodzenia koniunktury.
31.10. Hiszpański Kongres Deputowanych przyjął ustawę potępiającą zamach stanu gen. Francisco Franco i 40-letnią dyktaturę, jaka po nim nastąpiła. Potępiono reżim frankistowski i zlecono samorządom sfinansowanie ekshumacji ofiar z czasów wojny domowej 1936-1939. LISTOPAD
14.11. 26 szefów sztabów krajów członkowskich NATO wybrało nowego przewodniczącego Komitetu Wojskowego - najwyższego organu militarnego w strukturze Sojuszu. Został nim włoski admirał Giampaolo di Paola. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Franciszek Gągor odpadł w drugiej turze.
15.11. Zakończyło się wycofywanie żołnierzy rosyjskich i sprzętu wojskowego z Gruzji. Rosja ma jeszcze przekazać Gruzji bazę morską w Batumi.
21.11. Kurs dolara spadł w USA do rekordowo niskiego poziomu. Kurs euro wobec dolara doszedł do absolutnego rekordu - 1,487.
22.11. Zmarł słynny francuski choreograf Maurice Bejart, który w swoich baletach skupił się na metafizycznym i ezoterycznym aspekcie miłości.
26.11. Podczas wizyty prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy'ego w Chinach podpisano serię kontraktów handlowych i gospodarczych o łącznej wartości ok. 20 mld euro. Chińczycy kupią za ok. 12 mld euro 160 samolotów pasażerskich od konsorcjum Airbus.
29.11. Pozarządowa rosyjska organizacja Memoriał złożyła w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu skargę na postępowanie sądów w Rosji, które odmawiają rozpatrzenia wniosku, dotyczącego rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej. Chodzi o naruszenie prawa Memoriału do występowania w roli wnioskodawcy w sprawie.
30.11. Ukazała się druga encyklika Benedykta XVI "Spe salvi" ("W nadziei zbawieni"). Papież wysławia w niej chrześcijańską nadzieję, podkreśla, że "kto ma nadzieję, żyje inaczej" i że jej substancją jest wiara.
GRUDZIEŃ
2.12. Wybory parlamentarne w Rosji wygrało miażdżącą przewagą ugrupowanie (Jedna Rosja) prezydenta Władimira Putina, który zgodnie z obecnie obowiązującą konstytucją nie może ubiegać się o trzecią kadencję.
2.12. Prawie 6000 cywilów zginęło od początku roku w wyniku przemocy i walk w stolicy Somalii, Mogadiszu - poinformowała lokalna organizacja humanitarna. Rannych zostało 8000 ludzi; domy opuściło ponad 717 tysięcy.
7.12. Ministrowie sprawiedliwości państw UE przyjęli blokowaną dotychczas przez Polskę inicjatywę w sprawie ustanowienia Europejskiego Dnia przeciwko Karze Śmierci.
13.12. W Lizbonie podpisano Traktat Reformujący Unię Europejską. Zastąpi on odrzuconą przez Francję i Holandię eurokonstytucję. Ma usprawnić unijne instytucje poprzez przyjęcie nowego systemu podejmowania decyzji, nadaje Unii osobowość prawną oraz wiążący charakter Karcie Praw Podstawowych. Traktat ma wejść w życie na początku 2009 roku, o ile zostanie do tego czasu ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie.
14.12.Przywódcy państw UE zgodzili się na szczycie w Brukseli na wysłanie cywilnej misji do Kosowa, co interpretuje się jako pierwszy krok w kierunku uznania niepodległości serbskiej prowincji.
15.12. Ogłoszenie niepodległości Kosowa nastąpi w najbliższym czasie - zapowiedział przyszły premier Kosowa, lider Demokratycznej Partii w tej serbskiej prowincji Haszim Taci.
15.12. 190 państw-uczestników konferencji klimatycznej na Bali w Indonezji przyjęło kompromisową tzw. mapę drogową negocjacji ws. nowego układu, która tylko ogólnie określa dalsze działania w kwestii ochrony klimatu. Przede wszystkim odłożono do 2009 roku uchwalenie nowego dokumentu, mającego zastąpić Protokół z Kioto. Z powodu sprzeciwu USA nie przyjęto m.in. propozycji państw UE ws. redukcji emisji gazów cieplarnianych przez najbogatsze państwa do 2020 roku.
15.12. Prezydent Pervez Musharraf zniósł stan wyjątkowy w Pakistanie wprowadzony 3 listopada. Potwierdził, że wybory parlamentarne odbędą się 8 stycznia. W czasie stanu wyjątkowego aresztowano 5700 prawników, sędziów i działaczy opozycji.
17.12. Putinowska partia Jedna Rosja formalnie zatwierdziła Dmitrija Miedwiediewa na swego kandydata w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. Jeśli Miedwiediew wygra wybory, Władimir Putin jest gotów zostać premierem, o czym sam zapewnił na zjeździe Jednej Rosji.
18.12. Julia Tymoszenko została nowym premierem Ukrainy - wybrana przez parlament głosami prozachodniej koalicji.