Rocznica pierwszej deportacji Żydów polskich do Auschwitz
64. rocznica pierwszej deportacji
polskich Żydów do KL Auschwitz minie 15 lutego. Tego dnia w 1942
roku do obozu dotarł z Bytomia transport Żydów aresztowanych przez
gestapo. Wszystkich zgładzono tuż po przywiezieniu.
Obecnie niewiele wiadomo na temat tego transportu. Nieżyjący historyk Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Danuta Czech pisała w sporządzonym przez siebie "Kalendarium wydarzeń w KL Auschwitz", że ludzi wysadzono na rampie przy obozowej bocznicy kolejowej, gdzie polecono im zostawić bagaż.
"Obozowe pogotowie SS odebrało Żydów (...) i przeprowadziło do komory gazowej, mieszczącej się w obozowym krematorium. Tam zabito ich przy pomocy gazu cyklon B." - podała Danuta Czech.
Tragedia rozegrała się najprawdopodobniej w obozie macierzystym Auschwitz I, a nie w bunkrze numer I w Auschwitz II - Birkenau, jak wcześniej sądzono. Zaważyć na tym mogły kłopoty z doprowadzeniem Żydów do Birkenau oraz ich pogrzebaniem na zamarzniętej łące nieopodal bunkra.
Szef działu historycznego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Franciszek Piper powiedział, że w dokumentacji muzealnej informacje na temat transportu są więcej niż lakoniczne. Wzmianka o nim znajduje się jedynie w przypisach do wspomnień komendanta obozu Rudolfa Hossa. Nie wiadomo, ilu Żydów trafiło do KL Auschwitz w tym transporcie.
Archiwista Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie Michał Czajka poinformował, że archiwum nie zawiera dokumentów z Bytomia. Istnieją natomiast relacje mieszkańców: Jozuy Blumenfelda i Ludwika Szlezyngera. Wynika z nich, że zimą z 1941 na 1942 rok aresztowano pewną liczbę Żydów, którym zarzucano różne wykroczenia, często zupełnie błahe. Następnie zostali deportowani do Auschwitz, skąd wkrótce przysłano urny z prochami.
W publikacji wydanej w zeszłym roku przez Żydowski Instytut Historyczny "Żydzi polscy w KL Auschwitz. Wykazy imienne" zawarto jedynie 17 949 nazwisk Żydów polskich zarejestrowanych w zachowanej dokumentacji dotyczącej więźniów KL Auschwitz. Franciszek Piper szacuje, że do niemieckiego obozu z okupowanych terenów przedwojennej Polski deportowano do KL Auschwitz około 300 tysięcy Żydów.
Większość Żydów polskich została zamordowana w innych ośrodkach natychmiastowej zagłady znajdujących się: w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Sobiborze, Treblince, także Majdanku oraz w masowych egzekucjach w pobliżu lub w samych miejscach ich zamieszkania. Około 150 tys. zmarło z głodu lub na skutek epidemii w gettach.
Spośród Żydów zamordowanych w KL Auschwitz zdecydowana większość była od razu po przywiezieniu kierowana do komór gazowych.
Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku. KL Auschwitz II - Birkenau, powstał dwa lata później. Kompleks Auschwitz uzupełniała sieć podobozów. Do obozu Niemcy deportowali co najmniej 1,3 miliona osób. Zgładzili co najmniej 1,1 miliona ludzi, głównie europejskich Żydów, a także Polaków, Romów i jeńców sowieckich.
