Przepisy są niekonstytucyjne, ale dalej mają obowiązywać

Trybunał Konstytucyjny uznał (wyrok z 29 lipca 2014 r., sygn. P 49/13), że przepisy, na podstawie których skarbówka wydawała od początku 2007 r. decyzje wymierzające 75-proc. PIT, są wadliwe. Na to orzeczenie wielu czekało z utęsknieniem. Niestety, końca sporów nie widać.

Zdaniem Trybunału przepisy o sankcyjnym podatku są zbyt ogólne i niejednoznaczne, by pozostawać w zgodzie z konstytucyjną zasadą poprawnej legislacji (chociaż sama 75-proc. stawka PIT jest zgodna z ustawą zasadniczą). Jednocześnie jednak Trybunał określił datę utraty mocy wadliwych przepisów dopiero na 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku. W konsekwencji, mimo że regulacje te były niezgodne z ustawą zasadniczą od początku ich obowiązywania, pozostaną w obrocie prawnym maksymalnie do 6 lutego 2016 r.

W uzasadnieniu wyroku czytamy, że zastosowanie 18-miesięcznego okresu obowiązywania przepisów podyktowane jest chęcią realizacji zasad sprawiedliwości, powszechności i równości opodatkowania.

Powstaje jednak pytanie, czy jest to wystarczający powód do zachowania obowiązującej mocy niekonstytucyjnych przepisów, które dotyczą tak istotnego zagadnienia, jakim jest opodatkowanie dochodów 75-proc. stawką.

Dodatkowo takie podejście Trybunału spowodowało istotne wątpliwości co do stosowania niekonstytucyjnych przepisów przez sądy administracyjne. Niektóre z nich stwierdziły, że przepisy powinny być stosowane przez 18 miesięcy. Inne uznały, że skoro regulacje są niezgodne z konstytucją, sądy nie powinny brać ich pod uwagę podczas orzekania już od daty publikacji wyroku TK.

Z perspektywy podatników najważniejszym skutkiem wyroku jest możliwość wznowienia postępowań w sprawach opodatkowania dochodów ze źródeł nieujawnionych za okres obowiązywania wadliwych przepisów. Wnioski o wznowienie postępowania mogą być składane w ściśle określonych przedziałach czasowych (miesiąc lub trzy miesiące od dnia wejścia w życie wyroku TK).

I tutaj ważna uwaga - Trybunał w uzasadnieniu wyroku wskazał, że termin ten należy liczyć od momentu ustania obowiązywania wadliwych przepisów, jeżeli nie zostaną one wcześniej zmienione. Należy zatem pilnie śledzić ewentualne zmiany, tym bardziej że nowelizacja jest już przygotowywana przez Ministerstwo Finansów.

Roszczenia podatników związane z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego o braku zgodności z konstytucją tych przepisów mogą sięgnąć nawet 1 mld zł.

Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w kancelarii FL Tax