Prosta ocena sprawności umysłowej astronauty
Niewielkie urządzenie pozwoli wykryć zmęczenie i stres astronauty, zanim doprowadzą do wypadku - informuje "New Scientist".
16.08.2007 | aktual.: 16.08.2007 16:42
Nie każdy, kto dobrze się czuje, naprawdę jest w dobrej formie. W przestrzeni kosmicznej każdy błąd może mieć katastrofalne następstwa. Groźna kolizja stacji kosmicznej Mir i radzieckiego transportowego statku kosmicznego Progress, do której doszło w roku 1997 podczas rutynowego manewru cumowania, była prawdopodobnie spowodowana przez błędy, wynikające ze zmęczenia. Zaś ostatnie kontrowersje związane z doniesieniami o pijaństwie wśród załóg NASA i oskarżeniem o usiłowanie morderstwa przez astronautkę Lisę Nowak zwróciły uwagę na stres, którego doświadczają ludzie w kosmosie.
Dlatego właśnie NASA testuje opracowane przez Davida Dingesa z University of Pennsylvania niewielkie, ręczne urządzenie o nazwie PVT, które ma ostrzegać astronautę, jeśli jego kondycja nie pozwala na wykonywanie poważniejszych zadań - chociażby na spacer w przestrzeni kosmicznej.
Urządzenie przeprowadza trzyminutowy test, polegający na możliwie szybkim naciskaniu przycisku w odpowiedzi na sygnały świetlne. Zadanie to jest wyraźnie trudniejsze dla osób niewyspanych, zestresowanych czy będących pod wpływem używek.
Próby PVT przeprowadzane są z udziałem mieszkających pod wodą "akwanautów" z ośrodka NASA na Florydzie. Naukowcy porównują uzyskane wyniki z parametrami typowymi dla stresu - rytmem snu i wydzielaniem kortyzolu przez uczestników eksperymentu.
Przy dotychczasowych metodach, stosowanych na przykład w testowaniu sprawności kierowców ciężarówek i autobusów, do badań można się przyzwyczaić - z czasem uzyskuje się coraz lepsze wyniki, nawet gdy realna sprawność maleje. PVT powinna być bardziej obiektywna. Być może sięgną po nią także "ziemscy" pracownicy, w przypadku których chwila nieuwagi może mieć tragiczne następstwa.
