Postulaty z sierpnia '80 być może na liście "Pamięć Świata"

Lista "Pamięć Świata" obejmuje najważniejsze zabytki dokumentalne w dziejach ludzkości. Rejestr "Pamięć Świata" zawiera 68 obiektów z 33 krajów. Znajdują się na nim trzy dokumenty z Polski - rękopis dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus", kolekcja autografów dzieł Fryderyka Chopina oraz Archiwum Ringelbluma, konspiracyjne archiwum warszawskiego getta 1939-1943.

Trzydniowe obrady komitetu rozpoczęła prezentacja w sali BHP Stoczni Gdańskiej tablic z 21 postulatami ze strajku w sierpniu 1980 r., zgłoszonych przez Polskę do wpisu na listę "Pamięć Świata". "Jest to program, bo to właściwie był program, który okazał się zwycięski, jest przykładem jak zwyciężać mamy w przyszłości. Jeśli nawet nie teraz, to kiedyś będzie wpisany, bo na to zasługuje" - powiedział przed rozpoczęciem czwartkowej uroczystości były prezydent Lech Wałęsa.

Przyznał, że w czasie strajku nie widział nawet tablic. "Tablic to chyba nawet nie widziałem, miałem wtedy inne sprawy, czym innym byłem zaabsorbowany. Same postulaty podpisywałem, to wtedy na pewno widziałem" - dodał Wałęsa.

Tablice z postulatami zachowały się, nie można znaleźć natomiast porozumień podpisanych w sierpniu. Lech Wałęsa nie wie, co się z nimi stało.

"Prawdopodobnie ZOMO i tamta władza starała się zniszczyć, że nasze zginęły to jeszcze, ale z tego co słyszę, to rządowe też zginęły" - powiedział Wałęsa.

Postulatów było początkowo o wiele więcej, jednak strajkujący postanowili zawrzeć je w 21 punktach, które wypisano na dwóch tablicach ze sklejki i wieczorem 18 sierpnia 1980 roku zawieszono je nad wejściem do zakładu.

Oprócz postulatów dotyczących m.in. akceptacji wolnych związków zawodowych, wzywających do przestrzegania wolności słowa i uwolnienia więźniów politycznych, były też takie, które dotyczyły m.in. zniesienia cen komercyjnych oraz sprzedaży za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym, wprowadzenia na mięso i przetwory kartek - bonów żywnościowych do czasu opanowania sytuacji na rynku.

Postulowano też m.in. obniżenie wieku emerytalnego dla kobiet do 50 lat, zaś dla mężczyzn do 55 lat, skrócenie czasu oczekiwania na mieszkanie, wprowadzenie wszystkich sobót wolnych od pracy.

"Mam nadzieję, że szybko wczytamy się w ten testament i postaramy się realizować trochę lepiej te wielkie nadzieje i szanse" - podkreślił były prezydent.

Na odbywające się w Gdańsku obrady komitetu doradczego programu "Pamięć Świata" zgłoszono ogółem 41 obiektów z 27 krajów. O wpis do rejestru UNESCO będą się także starać m.in. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z czasów rewolucji francuskiej i kolekcja rękopisów Brahmsa. Jako kandydaturę na listę "Pamięć Świata" Polska zgłosiła także Akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej z 1573 r., wprowadzający jako pierwszy w nowożytnej Europie tolerancję religijną jako jedną z zasad ustrojowych.