Portret Piotra S. na okładce Wyborczej wzbudza kontrowersje
Na okładce weekendowego wydania Gazety Wyborczej ukazał się portret Piotra S., który dokonał samospalenia na placu Defilad w Warszawie. Okładka wzbudza kontrowersje. Z jednej strony ma to być uhonorowanie bohatera. Z drugiej pokazywanie w ten sposób samobójcy, może zachęcić innych ludzi do podejmowania tak drastycznych kroków.
Zalogowani mogą więcej
Możesz zapisać ten artykuł na później. Znajdziesz go potem na swoim koncie użytkownika
Portret Piotra S. i tytuł mówiący o tym, że "przejmował się bardziej" są zapowiedzią wywiadu z ks. Adamem Bonieckim. To, że toczy się dyskusja na temat samospalenia w centrum stolicy jest zrozumiałe. Tym bardziej, że sprawa ma kontekst polityczny: w pozostawionym po sobie liście "Szary Człowiek" zadeklarował, że podpalił się w wyrazie sprzeciwu wobec polityki PiS.
Gest Piotra S. docenia wielu ludzi. W mediach społecznościowych popularny stał się hashtag #JaSzaryCzłowiek, który ma być wyrazem hołdu wobec poświęcenia tego, do tej pory anonimowego człowieka. Piotr apelował przede wszystkim o to, by politycy pozwolili ludziom "realizować poglądy zgodnie z prawem i zasadami demokracji” i sami również stosowali się do tych praw.
Dla wielu takie oddanie sprawie i idei jest godne prawdziwego bohatera. Wicenaczelny GW, Jarosław Kurski uważa, że o tym, co zrobił "Szary Człowiek" nie wolno zapomnieć, bo inaczej zginie też jego przesłanie, dla którego gotów był poświęcić życie. W takim tonie przedstawiona jest też okładka GW i treść samego wywiadu z ks. Bonieckim. Wielu komentatorów politycznych i internautów też jest zdania, że o Piotrze S. należy mówić, jak najwięcej. Choć spotyka się to z krytyką i zarzutami grania czyjąś śmiercią.
Efekt Wertera
Poruszenie sprawą samospalenia i dyskusja o jej przyczynach to jedno, kwestią sporną pozostaje jednak czy należy samobójcę przedstawiać jako swego rodzaju "wzór do naśladowania". I czy ciągłe, głośne mówienie o jego śmierci rzeczywiście przyniesie coś dobrego. To ryzykowne o tyle, że może doprowadzić do tzw. "efektu Wertera", czyli sytuacji w której za przykładem Piotra S. zechce pójść więcej ludzi.
To efekt znany od kilku wieków, a jego nazwa pochodzi od tytułu książki "Cierpienia młodego Wertera" Johanna Wolfganga von Goethego, której publikacja wywołała falę samobójczych śmierci. Podobny skutek mają nagłaśniane medialnie samobójstwa - znajduje się grono naśladowców, którzy też odbierają sobie życie. Tak było chociażby po tragicznej śmierci Marylin Monroe, gdy wskaźnik samobójstw wzrósł w Stanach Zjednoczonych o 12%.
Temat podnosi też nasza felietonistka Kataryna. Opowiada się za tym, by zupełnie nie traktować Piotra S., jak bohatera. Pisze: "Będę się upierać, że w kraju, w którym za dwa lata będą normalne wybory, samobójstwo z powodu niezadowolenia z sytuacji politycznej jest objawem poważnego zaburzenia psychicznego, a nie uprawnionym głosem w debacie publicznej".
Jednak odnosząc się do słów Kataryny też warto być ostrożnym - trzeba pamiętać, że Piotr S. apelował o nie interpretowanie jego samospalenia, jako wyniku choroby. Podkreślał, że był świadomy decyzji. Z pewnością nie da się jednak uciec od tego, że wyważenie rozmowy o czyimś samobójstwie jest w dużej mierze kwestią odpowiedzialności publicznej dziennikarzy.
