Polskie Noble 2008 wręczone

Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie. W dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych laureatem nagrody został prof. Stanisław Mossakowski z Instytutu Sztuki PAN w Warszawie za "wszechstronną, interdyscyplinarną monografię dotyczącą Kaplicy Zygmuntowskiej - czołowego zabytku sztuki polskiego i włoskiego Renesansu".

Mossakowski powiedział, że zajmowanie się historią sztuki umożliwia bliski kontakt z dziełami ludzi, których już nie ma, ale którzy przez swoją twórczość nadal nas wzbogacają. - Traktuję historię sztuki jako część historii kultury, której fundamentalnym sensem jest wzbogacanie przyszłości o wartości przeszłości - powiedział profesor.

Jak podkreślił, zajmowanie się historią sztuki nie ogranicza się jedynie do jej poznawania, ale przede wszystkim dotyczy wyboru i ukazywania tego, co wartościowe. - To jest trochę tak jak z podróżami, gdy poznajemy inne kultury, inne widoki, inną przyrodę i historia jest właśnie taką podróżą - mówił Mossakowski.

W dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych nagrodzono prof. Jacka Oleksyna z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku za "wkład w odkrycie uniwersalnych biogeograficznych zależności między cechami roślin, istotnych dla zrozumienia procesów ekologicznych w skali globalnej".

W ocenie kapituły, badania prof. Oleksyna "doprowadziły do stworzenia spójnego globalnego opisu kluczowych cech liści roślin". "Ich uniwersalny charakter i kluczowe znaczenie biologiczne sprawia, że stają się one przydatnym narzędziem w modelowaniu procesów makroekologicznych oraz w zrozumieniu ewolucji czynników kształtujących procesy fizjologiczne u roślin".

Prof. Oleksyn powiedział, że jego ulubioną rośliną jest modrzew. - Jestem z wykształcenia leśnikiem i jakoś tak się dzieje, że mam sentyment do modrzewia. Jest to wyjątkowo piękna roślina, która łączy w sobie dwa różne światy, z jednej stron świat roślin iglastych, a z drugiej strony, zrzucając swoje igły na zimę, zachowuje się jak drzewa liściaste - powiedział profesor.

W dziedzinie nauk ścisłych nagrodzony został prof. Ryszard Horodecki z Instytutu Fizyki Teoretycznej i Astrofizyki Uniwersytetu Gdańskiego za "wkład w stworzenie podstaw informatyki kwantowej". Według jury, prof. Horodecki zbadał zjawisko splątania kwantowego, które jest "jednym z najtrudniejszych do zrozumienia fenomenów we współczesnej fizyce".

Jak powiedział Horodecki, największą nagrodą dla uczonych jest to, że szukając prawdy o naturze odnajdują "użyteczne piękno". Wyniki prac prof. Horodeckiego dają się zastosować w praktyce przesyłania informacji np. drogą internetową. Umożliwiają m.in. tworzenie szyfrów strzegących bezpieczeństwa przesyłanych informacji.

Prof. Andrzej Jaszczyk z Katedry Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie otrzymał nagrodę FNP za "badania w zakresie teorii węzłów szybkich sieci telekomunikacyjnych, stanowiących podstawę budowy internetu nowej generacji". "Jeżeli wyobrazimy sobie internet jako sieć transportową, gdzie są drogi i skrzyżowania, to ja zajmuję się tymi skrzyżowaniami" - tłumaczył profesor.

- Jeżeli wyobrazimy sobie bezkolizyjne skrzyżowanie dwóch autostrad, to wiemy jak to wygląda, a gdy skrzyżujemy trzy autostrady to już jest to większe wyzwanie dla inżyniera. Otóż ja zajmuję się takimi bezkolizyjnymi skrzyżowaniami dla kilkuset czy nawet kilku tysięcy dróg internetowych w jednym miejscu. W dodatku to wszystko musi się zmieścić na kilkunastu milimetrach kwadratowych struktury krzemowej układu scalonego - wyjaśnił prof. Jaszczyk.

W tym roku każdy z laureatów nagrody FNP otrzymał 200 tys. zł.

Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, które mają opinię najpoważniejszej nagrody naukowej w Polsce, przyznane zostały w tym roku po raz 17. Otrzymać ją mogą wybitni uczeni za osiągnięcia i odkrycia (z ostatnich czterech lat) stanowiące istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny kraju oraz zapewniające Polsce miejsce w nauce światowej. Nagrody przyznawane są w czterech dziedzinach: nauk humanistycznych i społecznych, nauk przyrodniczych i medycznych, nauk ścisłych oraz nauk technicznych.