Polskie dni na Manhattanie

Pierwsza konferencja odbyła się 29 listopada br. w Fundacji Kościuszkowskiej, a poświęcona została 80 rocznicy wojny polsko-bolszewickiej. Tematem referatu prof. M. Kamila Dziewanowskiego z Uniwersytetu Wisconsin-Milwaukee było przekazanie opinii o bitwie warszawskiej z punktu widzenia historiografii sowieckiej. Bitwa ta znaną w polskiej historii jako "Cud nad Wisłą", a w propagandzie sowieckiej tamtych lat jako "Wojna pałacom, pokój lepiankom".

Oprócz historiografii sowieckiej w czasie konferencji zaprezentowano pięć innych narodowych punktów widzenia na konflikt polsko-bolszewicki.

W części drugiej przeprowadzono dyskusję pt. "Czy Wyprawa Kijowska była błędem czy uzasadnionym ryzykiem", w której brali udział wszyscy wyżej wymienieni uczestnicy konferencji. W jej wyniku zarysował się konsensus - uderzenie na Kijów uznano za "konieczność dziejową", w wyniku której Piłsudski chciał "raz na zawsze osłabić Rosję, odrywając Ukrainę". Niestety na realizację tej idei, podkreślano, trzeba było czekać aż do lat 90-tych.

Druga z serii trzech konferencji odbyła się także w Fundacji Kościuszkowskiej. Ta zasłużona instytucja polonijna obchodzi w tym roku "diamentowy" jubileusz 75-lecia istnienia. Z tej okazji, Fundacja organizuje szereg imprez kulturalnych, z których "Północna Ameryka w oczach polskiego obserwatora" zorganizowana 30 listopada br. miała na celu ukazanie życia amerykańskiego społeczeństwa w książkach wybitnych przedstawicieli polskiej kultury i literatury.

Polskie dni na Manhattanie zakończyła całodniowa sesja naukowa na Uniwersytecie Columbia pt. "Od rewolucji pokojowej do sukcesu w nowej Europie: Polska, 1980-2000)". Konferencję, która odbyła się 1 grudnia br. sponsorował Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku, Instytut Piłsudskiego, Fundusz Adama Mickiewicza oraz stworzony niedawno z inicjatywy prof. Micgiela Instytut Studiów Europy przy Uniwersytecie Columbia.

Wystąpiło w niej wielu polskich naukowców pracujących na stałe lub tymczasowo na amerykańskich uniwersytetach. Byli więc Stanisław Wellisz oraz nieoceniony John S. Micgiel, obaj z Uniwersytetu Kolumbia, Jan Kubik z Uniwersytetu Rutgers, Andrzej Paczkowski z Polskiej Akademii Nauk oraz Andrzej Tymowski z American Council of Learned Societies.

Omawiali przeróżne aspekty ekonomiczno-polityczne obecnej sytuacji w Polsce, a także historyczną rolę, jaką "Solidarność" odegrała w Europie i świecie w ostatnich 20 latach. Konferencję zorganizowano po części, aby uczcić rocznicę powstania związku "Solidrność" w 1980r.

W sali sąsiadującej z salą wykładową, w której odbywała się sesja otwarto zresztą wystawę poświęconą "Solidarności". Pokazywano ją wcześniej zarówno w polskim konsulacie przy Madison Ave., jak i greenpoinckim Domu Narodowym.

Marek Tomaszewski (Kurier Plus - Nowy Jork)