Polacy ofiarami zamachu na WTC

Ilu naszych rodaków zmarło w wyniku komplikacji zdrowotnych, które wywiązały się po ich udziale w odgruzowywaniu WTC? Tego nikt nie wie. Nie jest też znana dokładna liczba tych, którzy zatruli się toksycznymi oparami unoszącymi się ze zgliszcz.

- Takich polskich ofiar WTC jest bardzo dużo - uważa Paweł Gruchacz, Polak mieszkający w USA, sekretarz skarbu związku zawodowego azbestowców Local 78. Zaznacza, że nie umierali oni od razu, jednak toksyczny azbest, rtęć, ołów, pył cementowy, czy dioksyny, dały o sobie znać po latach. Ocenia się, że w sumie takich zapomnianych ofiar może być około tysiąca. W tej liczbie co najmniej kilkadziesiąt osób to Polacy.

Część z tych, którzy przeżyli, jak Józef Pogorzelski - najpierw odgruzowujący WTC, a potem pomagający czyścić z pyłu wozy strażackie - dziś ma poważne kłopoty zdrowotne. Pan Józef ma zmiany w płucach, astmę i bezdech senny. Od 2003 roku jest niezdolny do pracy. Z roku na rok lista takich jak on się wydłuża. Tylko część z nich mogła liczyć na odszkodowania czy rekompensaty. Niektórzy próbują dochodzić sprawiedliwości w sądach, inny poddali się i wrócili do Polski.

Amerykański rząd nie palił się specjalnie z wypłatą odszkodowań. Mówiono na przykład, że nie ma dowodów, iż pył z WTC mógł wywoływać nowotwory. Teraz pojawiła się nadzieja i szansa na odszkodowania. Władze w przeddzień rocznicy oficjalnie przyznały, że 50 rodzajów różnego rodzaju nowotworów, które wykrywa się u ratowników, może być wynikiem pracy w toksycznym środowisku WTC. Niestety nie wszyscy zdążą wystąpić o odszkodowania.

Począwszy od pierwszej rocznicy upamiętniającej zniszczenie wież Światowego Centrum Handlu, w tzw. ground zero na dolnym Manhattanie, zawsze roiło się od ważnych politycznych osobistości. Burmistrz, gubernator, senatorowie, kongresmani - kolejka do mikrofonu była długa. Kiedy w 2004 roku republikanie na swoją przedwyborczą konwencję wybrali Nowy Jork - a jej termin został wyznaczony na niespełna dwa tygodnie przed rocznicą zamachów - mało kto wierzył w przypadek. Kandydującego na prezydenta byłego burmistrza Wielkiego Jabłka Rudolfa Giulianiego oskarżono wprost o wykorzystywanie zamachów do walki politycznej. W 2010 roku spór wywołała z kolei propozycja wybudowania meczetu w pobliżu miejsca zamachów. Każdy miał swoje zdanie. Były manifestacje za i przeciw, tylko większość rodzin ofiar przyglądała się temu z niesmakiem.

Tym razem uroczystość ma być inna, bardziej intymna i całkowicie pozbawiona polityki. - Tak właśnie powinno być - mówi Charles G. Wolf, który w zamachu na WTC stracił żonę Katherine. - Nie sądzę, że politycy powinni być tu obecni. Wystarczy jak będziemy my - dodaje z myślą o innych, którzy też stracili najbliższych.

Zgiełku wokół WTC nie lubi także Kamila Milewska-Podejma, której brat Łukasz zginął w zamachu. Także według niej rocznica powinna być wyłączona z polityki. Polka nie lubi sprzedawania zdjęć, pamiątek, tego swoistego jarmarku w związku zamachem. Nie lubi nawet jeździć w okolice gdzie zginął jej brat, co nie znaczy, że o nim nie pamięta. Wręcz przeciwnie, wciąż o nim myśli, a pamięć o Łukaszu przekazała swojej córeczce.

Dwa lata temu siedmioletnia wówczas Maya była jedną z osób odczytujących nazwiska ofiar. Oprócz Łukasza Milewskiego gruzy WTC pogrzebały jeszcze szóstkę Polaków: Marię Jakubiak, księgową w firmie "Marsh & McLennan", Dorotę Kopiczko, także z "Marsh & McLennan", Jana Maciejewskiego, pracownika restauracji "Windows of the World", Annę Pietkiewicz-DeBin z "Cantor Fitzgerald", syna Ryszarda Szurkowskiego, Norberta z tej samej firmy i Józefa Piskadło z "ABM Industries", którego często wymienia się wśród Amerykanów, bo wyemigrował z Polski jako dziecko, w 1962 roku. Ich nazwiska będą odczytane podczas uroczystości w 11 rocznicę zamachu. Każdy z nich ma także swoje wirtualne miejsce pamięci w internecie.

Na wielu stronach poświęconych ofiarom terrorystów widnieją ich biogramy i wspomnienia. Polskim ofiarom WTC poświęcona jest także m.in. tablica na polskim Kościele św. Stanisława w East Village, na Manhattanie.

Z Nowego Jorku dla polonia.wp.pl
Tomasz Bagnowski